Tổng thống Nga Vladimir Putin chào đón Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff trong khi Trợ lý cấp cao Điện Kremlin Yuri Ushakov đứng phía sau tại cuộc gặp ở Moscow (Ảnh: AFP).
Hãng tin Bloomberg ngày 25/11 đã công bố bản ghi âm được cho là ghi lại cuộc trao đổi giữa ông Steve Witkoff, Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump, và ông Yuri Ushakov, trợ lý cấp cao của Tổng thống Nga Vladimir Putin, vào ngày 14/10.
Theo nội dung bản ghi âm, Đặc phái viên Mỹ đã trao đổi với quan chức Nga để đề xuất hai bên cùng hợp tác về một kế hoạch hòa bình cho cuộc xung đột Ukraine, tương tự kế hoạch mà Mỹ đã xây dựng thành công cho cuộc xung đột giữa Israel và Hamas tại Dải Gaza.
Bloomberg đưa tin, trong cuộc điện đàm kéo dài hơn 5 phút, ông Witkoff đã tư vấn cho ông Ushakov, trợ lý chính sách đối ngoại hàng đầu của Tổng thống Putin, về cách nhà lãnh đạo Nga nên đề cập vấn đề này với Tổng thống Trump.
Ông Witkoff được cho là đã đưa ra đề xuất về việc sắp xếp một cuộc điện đàm giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin trước chuyến thăm Nhà Trắng của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vào cuối tuần đó, đồng thời sử dụng thỏa thuận hòa bình Gaza như một cách tiếp cận để xây dựng thỏa thuận cho Ukraine.
Theo bản ghi âm, ông Witkoff đã tư vấn cho ông Ushakov rằng, Tổng thống Putin nên chúc mừng Tổng thống Trump về thỏa thuận hòa bình ở Gaza và đề xuất triển khai một kế hoạch hòa bình 20 điểm tương tự cho Ukraine.
"Chúng tôi đã soạn thảo kế hoạch 20 điểm của Tổng thống Trump, trong đó có 20 điểm hướng tới hòa bình. Tôi nghĩ chúng tôi có thể làm điều tương tự với Nga", Đặc phái viên Mỹ nói.
Ông Witkoff được cho là đã gợi ý với ông Ushakov rằng Ukraine sẽ phải chấp nhận nhượng bộ vùng Donetsk để đạt được thỏa thuận hòa bình.
"Tôi biết cần phải làm gì để đạt được một thỏa thuận hòa bình: Donetsk và có thể là một cuộc trao đổi lãnh thổ ở đâu đó. Nhưng tôi muốn nói rằng thay vì nói như vậy, chúng ta hãy trao đổi nhiều hơn với hy vọng rằng chúng ta sẽ đạt được một thỏa thuận. Và tôi nghĩ rằng, (ông Trump) sẽ cho tôi nhiều không gian và sự tự do để đạt được thỏa thuận này", ông Witkoff cho biết, theo nội dung bản ghi âm.
Vào ngày 18/11, trang tin Axios dẫn lời các quan chức Mỹ và Nga cho biết Nhà Trắng và Moscow đã bí mật xây dựng một đề xuất nhằm chấm dứt cuộc xung đột Ukraine.
Báo Financial Times ngày 25/11 đưa tin, Bộ trưởng Lục quân Mỹ Dan Driscoll được cho là đã có mặt tại Abu Dhabi, thủ đô của Các tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE) để gặp một phái đoàn Nga và Tổng cục trưởng Tổng cục Tình báo bộ Quốc phòng Ukraine Kyrylo Budanov. Cuộc gặp này được cho là nhằm thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình chấm dứt xung đột Ukraine.
Cuộc điện đàm được cho là giữa Đặc phái viên Mỹ và Trợ lý cấp cao Điện Kremlin diễn ra vài ngày trước chuyến thăm gần đây nhất của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tới Washington.
Vào thời điểm đó, Tổng thống Ukraine hy vọng sẽ thuyết phục Tổng thống Trump “bật đèn xanh” cho việc cấp tên lửa tầm xa Tomahawk do Mỹ sản xuất cho Ukraine. Tuy nhiên, một cuộc gọi bất ngờ từ Tổng thống Nga được cho là đã làm thay đổi chương trình nghị sự và Tổng thống Trump sau đó thông báo không cấp tên lửa cho Ukraine.
Bản ghi âm mà Bloomberg tiếp cận được cho thấy ông Witkoff có thể liên quan đến các động thái trên. Nga hiện chưa lên tiếng về thông tin do Bloomberg đăng tải.
Trong một cuộc trao đổi khác qua điện thoại được ghi âm vào ngày 29/10 và được Bloomberg công bố, ông Ushakov được cho là đã trao đổi với ông Kirill Dmitriev, Đặc phái viên về đầu tư và nhà đàm phán của Nga về Ukraine, để thảo luận về các cuộc đàm phán hòa bình.
Tuy nhiên, ông Dmitriev cho biết bản ghi âm cuộc trao đổi điện thoại do Bloomberg công bố là sai sự thật. Trước đó, ông cũng cáo buộc truyền thông phương Tây lan truyền thông tin sai lệch nhằm phá hoại nỗ lực của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong việc làm trung gian hòa bình giữa Nga và Ukraine.
Phản ứng của Tổng thống Trump
Tổng thống Trump đã lên tiếng bảo vệ Đặc phái viên Steve Witkoff, nhà đàm phán chủ chốt của ông chủ Nhà Trắng về Ukraine, sau khi Bloomberg tiết lộ nội dung cuộc điện đàm.
Khi được hỏi trên chuyên cơ Không lực Một rằng liệu ông Witkoff có "tư vấn" cho phía Nga về cách đối phó với nhà lãnh đạo Mỹ hay không, Tổng thống Trump nói rằng ông không biết về vụ rò rỉ này. Ông cho rằng cách tiếp cận của ông Witkoff là "chuẩn mực", đồng thời nói rằng Đặc phái viên Mỹ phải thương lượng các điều khoản cho cả Nga và Ukraine.
"Đó là điều mà một nhà đàm phán cần làm. Nhà đàm phán phải nói: “Họ muốn điều này, bạn phải thuyết phục họ bằng cách này”. Đó là một hình thức đàm phán theo chuẩn mực thông thường. Tôi nghĩ ông ấy cũng sẽ nói điều tương tự với Ukraine. Mỗi bên đều phải cho đi và nhận lại", ông Trump nói thêm.
Khi được hỏi liệu ông Witkoff có đang "quá thân Nga" hay không, ông Trump trả lời: "Không".
"Hãy nhìn xem, cuộc chiến này có thể kéo dài nhiều năm. Và Nga có nhiều quân hơn, nhiều binh lính hơn. Nếu Ukraine có thể đạt được thỏa thuận, đó là điều tốt. Tôi nghĩ điều đó rất tốt cho cả hai bên", Tổng thống Trump nói thêm.
Thông tin của Bloomberg được công bố vào thời điểm Tổng thống Trump đã ám chỉ khả năng diễn ra một cuộc gặp cấp cao giữa Tổng thống Zelensky và Tổng thống Putin nếu các cuộc đàm phán đạt tiến triển tốt.
Tổng thống Trump xác nhận đội ngũ của ông đã đạt được "bước tiến lớn" trong tuần qua về kế hoạch hòa bình 28 điểm do Mỹ soạn thảo nhằm chấm dứt cuộc chiến giữa Nga và Ukraine. Ông cho biết kế hoạch này đã được "tinh chỉnh" với sự đóng góp từ cả hai bên và "chỉ còn lại một vài điểm bất đồng".
Theo đề xuất hòa bình 28 điểm của Mỹ, Crimea, Lugansk và Donetsk sẽ được công nhận thuộc quyền kiểm soát của Nga trên thực tế và Mỹ sẽ là một trong những bên công nhận. Trong khi đó, Kherson và Zaporizhia sẽ được đóng băng theo giới tuyến hiện tại.
Ngoài ra, Nga sẽ từ bỏ các vùng lãnh thổ khác mà nước này kiểm soát ngoài 5 khu vực trên theo thỏa thuận. Ukraine sẽ rút khỏi phần còn lại ở tỉnh Donetsk mà họ đang kiểm soát, khu vực này sẽ trở thành vùng đệm phi quân sự trung lập, được quốc tế công nhận là lãnh thổ thuộc Nga, nhưng Moscow sẽ không đưa quân tới đây.
Tính đến giữa tháng 11, Nga đã kiểm soát gần 1/5 lãnh thổ Ukraine và chiến dịch quân sự của Nga trải dài trên tiền tuyến hơn 1.000km.
