Ảnh minh họa
Các nhà phân tích hàng hóa cho biết xuất khẩu gạo của Pakistan đã giảm mạnh trong năm tài chính 2024-2025 bởi quốc gia xuất khẩu gạo lớn thứ tư thế giới đang mất thị phần vào tay các đối thủ trong khu vực. Nguyên nhân chính được xác định là việc Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo, dẫn đến cạnh tranh gay gắt trên thị trường quốc tế.
Theo số liệu của Cục Thống kê Pakistan (PBS), kim ngạch xuất khẩu gạo từ tháng 7 đến tháng 10 năm nay đã giảm 46% so với cùng kỳ năm trước, còn 581,2 triệu USD, từ mức 1,08 tỷ USD năm ngoái. Khối lượng xuất khẩu cũng giảm 37%, còn 998.063 tấn so với 1,59 triệu tấn cùng kỳ.
Chủ tịch Hiệp hội Ngũ cốc Pakistan (CAP) Muzzammil R. Chappal cho biết: “Xuất khẩu gạo của Pakistan đang chịu áp lực do giá thị trường quốc tế. Hiện tại, Ấn Độ, Thái Lan và Việt Nam đều chào giá thấp hơn so với chúng tôi.”
Ông Chappal dẫn ví dụ, gạo Super Basmati của Pakistan đang được bán với giá khoảng 1.200 USD/tấn, trong khi giá trần của Ấn Độ là 900 USD/tấn. Với các loại gạo không phải Basmati, Pakistan và Ấn Độ đều mất thị phần vào tay Việt Nam và Thái Lan, nơi giá bán khoảng 350 USD/tấn, thấp hơn 6% so với mức giá mà Islamabad và New Delhi đưa ra.
“Gạo Basmati của Pakistan thơm và chất lượng tốt hơn so với Ấn Độ, nhưng giá cả vẫn là yếu tố quyết định trong lựa chọn của khách hàng,” ông Chappal nhận định.
Nguyên nhân giảm xuất khẩu gạo cũng được các nhà kinh tế chỉ ra là kết quả của việc Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu. Trước đó, New Delhi cấm xuất khẩu gạo 100% tấm vào tháng 9/2022 và mở rộng lệnh cấm sang tất cả các loại gạo khác năm 2023 do thời tiết xấu ảnh hưởng đến sản lượng. Tháng 3/2025, Ấn Độ đã cho phép xuất khẩu trở lại, tạo ra sức ép cạnh tranh trực tiếp với Pakistan.
Shankar Talreja, Trưởng bộ phận nghiên cứu tại công ty môi giới Topline Securities (Karachi), nhận định: “Xuất khẩu gạo giảm sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến cán cân tài khoản thanh toán đang thiếu hụt của Pakistan, dự kiến thâm hụt khoảng 3 tỷ USD trong năm tài chính kết thúc vào tháng 6/2026.”
Số liệu chính thức cũng cho thấy trong quý 3 vừa qua, tổng kim ngạch xuất khẩu của Pakistan giảm 4%, xuống 10,4 tỷ USD, trong đó xuất khẩu lương thực giảm 35% còn 1,54 tỷ USD. Ngân hàng Nhà nước Pakistan báo cáo thâm hụt 112 triệu USD trong tháng 10, so với thặng dư 83 triệu USD vào tháng 9. Lũ lụt gần đây cũng được cho là tác nhân gây thêm áp lực lên xuất khẩu và cán cân tài khoản vãng lai, theo nhận định của Ahsan Mehanti, Giám đốc điều hành Arif Habib Commodities Limited.
Statista xếp hạng Pakistan là nước xuất khẩu gạo lớn thứ tư thế giới năm 2024, với 5,3 triệu tấn gạo xuất khẩu. Trong khi đó, Ấn Độ vẫn đứng đầu danh sách các quốc gia xuất khẩu gạo với sản lượng hơn 700 triệu tấn mỗi năm.
