Nếu bạn thấy một đứa trẻ có hành vi bất thường, đừng vội tìm cách trao đổi với phụ huynh. Bởi rất nhiều khi, trong những gia đình như thế, chính đứa trẻ mới là người “có vấn đề” ít nhất.
Điển hình là vụ việc gây xôn xao ở một nhà hàng Haidilao tại Trung Quốc: một bé trai 2–3 tuổi đòi xin bánh sinh nhật của người lạ. Đoạn video ghi lại sự việc khiến dư luận để lại vô vàn bình luận trái chiều.
Khi người khác tổ chức sinh nhật, con bạn lại biến thành “nhân vật chính”
Tại Trung Quốc, trào lưu “dạy con” trên mạng xã hội ngày nay đang biến tướng. Một số cha mẹ thích quay video cảnh con mình đi xin đồ của người lạ ở nơi công cộng, rồi gắn nhãn “dũng cảm”, “tự tin”, “hướng ngoại”.
Một ví dụ điển hình là vụ việc xin bánh ở Haidilao. Người mẹ cầm điện thoại quay cảnh con trai được khuyến khích đến bàn bên cạnh, nơi một cô gái trẻ đang chuẩn bị thổi nến. Dưới sự sắp đặt của mẹ, hành động xin xỏ ấy được khoác lên vỏ bọc “bài học rèn luyện giao tiếp”, và người mẹ còn tự hào viết rằng: “Đây là thành quả do con tự mình giành được”.
Hình ảnh khiến nhiều người ái ngại
Thực tế, trong bữa tiệc sinh nhật ấy, cậu bé chỉ chăm chăm nhìn miếng bánh socola, còn câu “chúc mừng sinh nhật” cậu buộc miệng nói ra chẳng khác nào mật khẩu để “mở khóa” phần bánh. Đó không phải lời chúc thật lòng, mà chỉ là một thủ tục để đạt mục đích.
Đáng nói, những màn “biểu diễn” kiểu này không hề hiếm: có trẻ được thả cho nhảy múa trong lối đi chật hẹp của nhà hàng, gây phiền phức cho khách và nhân viên; có phụ huynh còn chen vào đám đông đang chúc mừng người lạ, cùng con mình nhảy múa như thể nơi công cộng là phòng khách riêng.
“Xã giao tự tin” hay chỉ là những con rối?
Câu hỏi đặt ra: những đứa trẻ này có thực sự học được sự tự tin và kỹ năng xã hội không? Câu trả lời thường là ngược lại. Chúng giống những con rối bị giật dây, mọi lời nói và hành động đều nằm trong kịch bản cha mẹ soạn sẵn.
Trong cảnh ở Haidilao, bà mẹ liên tục nhắc: “Nhanh, chúc chị sinh nhật vui vẻ đi!”, và đứa trẻ chỉ lặp lại máy móc. Đây không phải giao tiếp, mà là một màn trình diễn bị điều khiển. Ngay khi được chia miếng bánh đầu tiên, cô gái sinh nhật muốn xoa đầu bé trai, nhưng cậu lập tức lùi lại, phản xạ né tránh. Giây trước cậu vừa “tự tin xã giao”, giây sau đã lộ rõ sự chống cự bản năng, cho thấy tất cả chỉ là một nhiệm vụ phải hoàn thành.
Khi trẻ em được nuôi dạy như “ông vua con”
Hậu quả trực tiếp của lối giáo dục này là tạo ra những đứa trẻ không phân biệt được giữa “cầu xin giúp đỡ” và “đòi hỏi chiếm hữu”. Chúng mặc nhiên cho rằng thế giới phải xoay quanh mình.
Ở Trung Quốc từng có một vụ việc: Bé trai khoảng 10 tuổi bước vào cửa hàng tiện lợi, ngang nhiên ra lệnh: “Cho tôi hai cái túi nilon”. Thay vì nói lời nhờ vả, cậu dùng giọng điệu mệnh lệnh. Khi chủ quán cố gắng dạy em cách yêu cầu lịch sự, em liền la hét phản đối và đổ hết trách nhiệm cho người khác: “Con không biết tại sao ông chủ không cho con”.
Trong mắt đứa trẻ, lỗi không bao giờ thuộc về mình, mà là lỗi của người lớn không đáp ứng. Cảnh tượng ấy không chỉ khiến chủ cửa hàng khó xử, mà còn làm người ngoài phải chịu sự phiền toái, từ bữa tiệc sinh nhật bị phá hỏng đến việc bị ép quay clip chứng minh “không có dị ứng” để tránh rắc rối pháp lý.
Nhiều cư dân mạng gọi thẳng: đây chẳng khác nào hành vi “ăn xin" trá hình. Có người mỉa mai: cha mẹ cổ vũ con như vậy chính là đang “tô son trát phấn cho hành vi ăn xin”. Có người còn đề nghị các nhà hàng, quán ăn nên treo biển: “Cấm trẻ em xin đồ”.
Tình yêu thật sự là dạy con cách trao đổi, không phải xin xỏ
Giáo dục đúng đắn không phải là huấn luyện trẻ cách giành giật lợi ích từ người khác. Một người cha khi thấy con gái thèm thuồng nhìn bánh sinh nhật bàn bên, đã chọn cách xuống lầu mua riêng cho con một chiếc bánh nhỏ.
Một bà mẹ khác, khi thấy con mình nhìn chằm chằm vào bánh của người ta, đã dùng một đĩa thịt bò vừa gọi để đổi lấy một miếng bánh, qua đó dạy con bài học “có đi có lại”.
Đó mới là những hành động dạy con bằng sự tôn trọng và nhân cách, chứ không phải biến cả thế giới thành “sân khấu xin xỏ” cho con mình.
