1. Sự việc đoàn Thể thao Việt Nam và Philippines đồng loạt khiếu nại về quyết định gây tranh cãi tại nội dung Taekwondo quyền đôi nam nữ ở SEA Games 33 một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về vấn đề trọng tài.
Đơn khiếu nại của hai đoàn đều bị bác bỏ gây nên phản ứng bức xúc với trọng tài lẫn BTC, dù các lỗi dễ dàng quan sát từ mắt thường (BTC từ chối cho xem lại VAR).
Trọng tài thiếu công tâm tại các kỳ SEA Games là câu chuyện không mới, nhưng vẫn luôn là vết gợn lớn khiến giải đấu này thường xuyên bị ví von một cách cay đắng là “ao làng”.
Việc trọng tài xử ép, đặc biệt là ưu ái nước chủ nhà hoặc các đội tuyển có ảnh hưởng, dường như đã trở thành một “đặc sản” tiêu cực của SEA Games.
Từ những quyết định gây sốc trong bóng đá, võ thuật, đến các môn chấm điểm nghệ thuật, người hâm mộ đã chứng kiến không ít lần mồ hôi, nước mắt và thành quả luyện tập của vận động viên bị phủ nhận chỉ bằng một cái nhấc tay hay một bảng điểm khó hiểu.
Vấn đề không chỉ nằm ở sai sót nghiệp vụ, mà còn là sự thiếu minh bạch. Nghiêm trọng hơn, là sự can thiệp có chủ đích nhằm thay đổi cục diện huy chương.
2. Ở môn Taekwondo sáng nay, cặp Nguyễn Thị Kim Hà – Nguyễn Trọng Phúc của đoàn Việt Nam từ chỗ ôm nhau ăn mừng chuyển sang ôm nhau khóc. Không ai có thể hiểu họ đau đớn thế nào trong tim và tâm hồn.
Tinh thần thể thao bị chà đạp bởi sự thiên vị trắng trợn. Trong thể thao, thất bại luôn đi cùng chiến thắng, nhưng điều quan trọng là phải có sự công bằng.
Sau những sự cố trong lễ khai mạc của phía chủ nhà Thái Lan, đoàn Campuchia về nước, SEA Games 2025 gặp phải hạt sạn khổng lồ ngay trong ngày thi đấu đầu tiên, mà nạn nhân và VĐV Việt Nam.
Khi một giải đấu thể thao thường xuyên bị chi phối bởi các yếu tố ngoài chuyên môn, uy tín của nó sẽ bị suy giảm nghiêm trọng.
SEA Games được tổ chức với mục đích là sân chơi cọ xát, nâng cao trình độ và gắn kết khu vực.
Tuy nhiên, nếu VĐV phải thi đấu không chỉ với đối thủ mà còn với cả tổ trọng tài, động lực phấn đấu sẽ bị bào mòn.
Sự bất công này không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý VĐV tại giải đấu đó, mà còn gieo mầm nghi ngờ và thiếu tôn trọng giữa các quốc gia tham dự.
3. Hệ quả lớn nhất của những vụ “xử ép’ này là nó đang kìm hãm sự phát triển của thể thao Đông Nam Á trên trường quốc tế.
Các VĐV của khu vực, khi quen với môi trường thi đấu mà tiêu chuẩn chuyên môn có thể bị bóp méo bởi ý chí chủ quan, sẽ gặp cú sốc lớn khi bước ra đấu trường châu Á và Olympic. Có ít nhất 3 điểm chính từ vấn đề này.
Đầu tiên, chuẩn mực khác biệt. Tại SEA Games, một bài biểu diễn hoặc một pha ra đòn có thể được chấp nhận hoặc thậm chí nhận điểm cao nhờ sự “linh hoạt” của trọng tài địa phương.
Thứ hai, thiếu áp lực cạnh tranh công bằng. Khi thành tích có thể được bảo đảm bằng các yếu tố bên ngoài, sự cạnh tranh lành mạnh để vượt qua giới hạn bản thân sẽ giảm sút.
Thứ ba, tâm lý và sự chuẩn bị. VĐV không được trang bị tâm lý và kỹ năng để đối phó với hệ thống trọng tài công bằng và nghiêm ngặt theo chuẩn quốc tế.
Đây chính là lý do khiến khu vực Đông Nam Á, dù có dân số và tiềm năng thể thao lớn, hiếm khi đạt được thành công vang dội tại các giải đấu toàn cầu.
Thế giới cũng có những tranh cãi, vì con người là vậy, nhưng tỷ lệ cực thấp. Với SEA Games, sự thiếu công bằng diễn ra dày đặc, khiến khoảng cách trình độ với các cường quốc thể thao ngày càng bị nới rộng.
Để không còn những giọt nước mắt đau đớn của Kim Hà và Trọng Phúc, để nâng tầm SEA Games, cần có tiếng nói chung của cả khu vực trong việc cải tổ triệt để hệ thống trọng tài.
Ảnh/Clip: Song Ngư (từ Bangkok, Thái Lan)
