Thủ tướng tới dự và chủ trì Diễn đàn quốc gia phát triển Kinh tế số và xã hội số lần thứ 3 tổ chức sáng 20/12. Ảnh: VGP
Sáng nay (20/12), tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Diễn đàn quốc gia phát triển Kinh tế số và xã hội số lần thứ 3 với chủ đề "Phát triển kinh tế số, xã hội số toàn diện, bao trùm - Đạt mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số giai đoạn 2026 - 2030".
Tại diễn đàn, Thủ tướng nêu rõ, chúng ta đã xác định phát triển kinh tế số nhằm đổi mới mô hình tăng trưởng, tái cấu trúc nền kinh tế, nâng cao năng suất, năng lực cạnh tranh, xây dựng xã hội số bao trùm, nhân văn, nâng cao chất lượng sống, bình đẳng tiếp cận dịch vụ, thu hẹp khoảng cách phát triển, cũng như phát huy bản sắc văn hóa trên môi trường số.
Thủ tướng phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn. Ảnh: VGP
Người đứng đầu Chính phủ đặt vấn đề: "Làm thế nào để khơi thông những điểm nghẽn còn ách tắc trong kết nối, chia sẻ dữ liệu? Cần những cơ chế đặc thù gì Việt Nam trở thành cái nôi của khởi nghiệp sáng tạo và phát triển công nghệ mới? Làm gì để xây dựng một xã hội số văn minh, bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau? Huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực xã hội như thế nào cho hiệu quả, như đầu tư công, đầu tư tư nhân, đầu tư nước ngoài, hợp tác công tư?".
Phát triển ứng dụng VNeID thành siêu nền tảng số quốc gia
Tại diễn đàn, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, trình bày tham luận "Từ dữ liệu quốc gia về dân cư tới phát triển kinh tế dữ liệu".
Ông phân tích, nếu hình thái kinh tế số gắn với công nghệ thông tin, máy tính, vi mạch, điện tử, tự động hóa, Internet, thì hình thái kinh tế dữ liệu sẽ gắn liền với dữ liệu, trí tuệ nhân tạo. Cuộc cách mạng dữ liệu đã và đang mang lại một hình thái mới - kinh tế dữ liệu. Trong đó, dữ liệu trở thành nguồn lực chiến lược để thúc đẩy hoạt động kinh tế xã hội, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.
Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia trình bày bài tham luận tại Diễn đàn. Ảnh: VGP
Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương đánh giá Đề án 06 đã tạo bước chuyển mang tính lịch sử trong tiến trình chuyển đổi số của Việt Nam. Cụ thể, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã có 107 triệu dữ liệu công dân, kết nối với 15 bộ ngành và 34 địa phương, tiếp nhận 2,1 tỷ lượt yêu cầu xác thực. Đặc biệt, ứng dụng VNeID có 67 triệu tài khoản định danh điện tử, tích hợp 50 tiện ích. Cổng dịch vụ công quốc gia tích hợp 4.700 thủ tục, tiếp nhận 11,5 triệu hồ sơ trực tuyến năm 2025 và tiết kiệm hơn 4.000 tỷ đồng chi phí xã hội. Đồng thời, VNeID chi trả 33.000 tỷ tiền an sinh xã hội cho 675.000 người.
Tuy nhiên, theo Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, nếu nhìn vào thực chất, Việt Nam mới ở giai đoạn xây nền móng bước đầu của nền kinh tế dữ liệu, khi mới chỉ có cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư phát huy vai trò cốt lõi như vậy. Do đó, để kinh tế dữ liệu thực sự trở thành động lực tăng trưởng mới, cần hình thành và khai thác hiệu quả cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia với 4 trụ cột gồm con người, vật phẩm, địa điểm và hoạt động.
Hơn nữa, để tận dụng mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số giai đoạn 2026 - 2030, Việt Nam cần phải giải quyết 3 điểm nghẽn quan trọng.
Điểm nghẽn thứ nhất là nghịch lý giữa có dữ liệu nhưng thiếu dữ liệu sống động. Điểm nghẽn thứ hai là mâu thuẫn giữa có nền tảng nhưng thiếu hệ sinh thái. Minh chứng là dù VNeID có 67 triệu tài khoản nhưng chưa thực sự trở thành siêu nền tảng, người dân vẫn có thể sử dụng nhiều ứng dụng khác nhau cho từng dịch vụ và chưa có trải nghiệm liền mạch...
Điểm nghẽn thứ ba là Việt Nam chưa xác định được mô hình kinh tế dữ liệu của quốc gia. Trên thế giới hiện có 3 mô hình chính: Thị trường tự do của Mỹ (doanh nghiệp và hệ sinh thái dữ liệu giữ vai trò chủ đạo, quy mô toàn cầu, đổi mới và thương mại hóa AI nhanh chóng); mô hình Nhà nước điều phối của Trung Quốc; mô hình lợi ích của người dân của EU. Trong khi đó, Việt Nam mới ở giai đoạn đầu của sự phát triển và mô hình kinh tế dữ liệu cho riêng mình đang ở bước đầu.
Bộ Công an đề xuất giúp đóng góp 30% GDP cho Việt Nam
Thủ tướng và các đại biểu tham quan trưng bày các sản phẩm công nghệ tại Diễn đàn. Ảnh: VGP
Để vượt qua ba điểm nghẽn trên, từ đó tạo bước nhảy vọt, Bộ Công an đề xuất 5 đột phá chiến lược để gắn chặt chẽ với mục tiêu phát triển kinh tế số và xã hội số.
Thứ nhất, Bộ Công an đề xuất xây dựng Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế dữ liệu, với quan điểm cân bằng giữa vai trò Nhà nước, thị trường và quyền công dân, đồng thời thu hút FDI và hình thành các doanh nghiệp dữ liệu nội địa thế hệ mới.
Thứ hai, xây dựng hệ sinh thái dữ liệu mở để phục vụ doanh nghiệp và đổi mới sáng tạo. Theo Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Bộ Công an đang tham mưu xây dựng nghị định quy định về cơ chế đột phá phát triển cho hoạt động sáng tạo khai thác dữ liệu từ vườn ươm sáng tạo, khai thác dữ liệu thuộc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia.
Trong đó, định hướng phát triển trung tâm là vườn ươm cung cấp hỗ trợ toàn diện cho các doanh nghiệp từ cơ sở vật chất, kết nối vốn đầu tư, tư vấn chuyên môn để tạo điều kiện khởi nghiệp và thương mại hóa sản phẩm. Theo ông, mô hình này đã thành công ở Singapore, Estonia và đang kỳ vọng sẽ giúp Việt Nam hình thành các ngành công nghiệp dữ liệu trị giá hàng tỷ USD để đóng góp trực tiếp vào kinh tế số, chiếm 30% GDP vào năm 2030.
Thứ ba là nâng cấp VNeID thành siêu nền tảng số quốc gia, trung tâm của hệ sinh thái số. Đây là một giải pháp để VNeID không chỉ là ứng dụng định danh mà trở thành điểm truy cập duy nhất, kết nối liền mạch giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.
Thứ tư là triển khai chiến lược phát triển công dân số quốc gia với cơ chế khuyến khích đột phá. Đây là đột phá để giải quyết điểm nghẽn về nguồn lực nhân lực cho xã hội số. Hiện nay, Bộ Công an đang chủ trì xây dựng Nghị quyết phát triển công dân số, văn bản pháp lý đầu tiên của Việt Nam quy định toàn diện về công dân số.
Thứ năm là triển khai có hiệu quả khung kiến trúc dữ liệu quốc gia để các bộ ngành căn cứ vào đó xây dựng khung kiến trúc cho bộ, ngành, địa phương mình, và đồng thời xây dựng nghị định tổ chức hoạt động của Trung tâm Dữ liệu Quốc gia như Thủ tướng đã chỉ đạo.
Theo đại diện Bộ Công an, 5 đột phá này không tồn tại riêng lẻ mà cấu thành một hệ thống tích hợp. Bởi khi hình thành hệ sinh thái dữ liệu quốc gia lấy con người làm trung tâm, chuyển đổi số sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ; và cùng với lực lượng sản xuất trình độ cao và dữ liệu tin cậy, xã hội số sẽ hình thành một cách tự nhiên, tạo nền tảng cho phát triển bền vững.
