Với số phiếu thuận 120/183, Hạ viện Thụy Sĩ nhất trí sửa đổi lớn những điều khoản khắt khe mà chính họ đã đưa ra hồi tháng 10.2021, tức chỉ 4 tháng trước khi cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine nổ ra.
Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Sĩ Martin Pfister (trái) gặp Tổng thư ký NATO Mark Rutte tại trụ trở NATO ở Brussels (Bỉ) hôm 1.12.2025
Ảnh: NATO
Những điều khoản này, được bổ sung vào Đạo luật Khí tài Chiến tranh (War Materiel Act - WMA) năm 1996, không cho phép khí tài - dù là vật liệu, linh kiện, cấu phần hay sản phẩm hoàn chỉnh - do Thụy Sĩ sản xuất, đang sở hữu, đã bán cho hoặc mua từ nước ngoài, được chuyển đến các quốc gia đang có xung đột như Ukraine.
Chính điều này khiến Thụy Sĩ mất lòng nhiều nước châu Âu như Đức, Hà Lan, Tây Ban Nha, Đan Mạch… khi ngăn cản những quốc gia này chuyển cho Ukraine những vũ khí do Thụy Sĩ sản xuất và đã qua sử dụng.
Là một quốc gia trung lập về chính trị và đối ngoại quốc tế, không tham Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cũng như Liên minh châu Âu (EU), Thụy Sĩ chịu nhiều ràng buộc và hạn chế về hoạt động an ninh quốc phòng.
Báo chí Thụy Sĩ bình luận quyết định của Hạ viện hôm qua là một “cú xoay 180 độ” trong chính sách đối ngoại quốc phòng của nước này.
Đầu tư để tự vệ
Hôm 1.12, Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Sĩ Martin Pfister đã đến Brussels (Bỉ) gặp Tổng thư ký NATO Mark Rutte nhằm thảo luận chính sách an ninh quốc phòng và tăng cường hợp tác giữa hai bên, ký kết với Cơ quan Quốc phòng châu Âu (EDA) bản cập nhật Thỏa thuận hợp tác hiện hành nhằm mở thêm cơ hội cho Thụy Sĩ tham gia các dự án an ninh của EU.
Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Sĩ Martin Pfister (phải) và Giám đốc Cơ quan Quốc phòng châu Âu André Denk ký bản cập nhật thỏa thuận hợp tác an ninh song phương
Ảnh: Phái đoàn Thụy Sĩ tại EU
Ông Pfister cũng đi thăm Căn cứ không quân Florennes của nước chủ nhà Bỉ nhằm tìm hiểu kinh nghiệm vận hành chiến đấu cơ F-35, loại máy bay do Lockheed Martin (Mỹ) sản xuất mà Thụy Sĩ đang đặt mua 36 chiếc.
Cùng ngày, ông Pfister còn dự triển lãm công nghiệp quốc phòng Thụy Sĩ ngay trụ sở Phái đoàn Thụy Sĩ tại NATO. Khoảng 60 công ty sản xuất thiết bị và công nghệ quốc phòng của Thụy Sĩ đã đến đây để giới thiệu với các quốc gia thành viên NATO năng lực và khả năng hợp tác, đóng góp của họ cho an ninh của châu Âu.
Hơn 60 doanh nghiệp quốc phòng của Thụy Sĩ chào hàng với các quốc gia thành viên NATO
Ảnh: Phái đoàn Thụy Sĩ tại EU
Đại diện Sauter Bachmann AG, một trong những công ty sản xuất thiết bị công nghiệp và quốc phòng lớn của Thụy Sĩ
Ảnh: Phái đoàn Thụy Sĩ tại EU
Phát biểu tại triển lãm, ông Pfister nhấn mạnh “các mối đe dọa đối với an ninh châu Âu và Thụy Sĩ hiện nay lớn hơn nhiều so với các thập niên qua”, vì thế “việc tăng cường khả năng sẵn sàng phòng thủ là vô cùng quan trọng”.
“Đó là lý do tại sao Thụy Sĩ đang đầu tư vào năng lực vũ trang”, ông khẳng định.
Trước hết, Thụy Sĩ quyết định tăng đáng kể chi tiêu quốc phòng, thêm 1 tỉ CHF (1,25 tỉ USD/năm, tổng cộng là 30 tỉ CHF (37,5 tỉ USD) trong 4 năm tới.
Bên cạnh đó là việc củng cố lại ngành công nghệ quốc phòng, bằng cách duy trì các nhà máy sản xuất hiện có và ứng dụng những thành tựu nghiên cứu mới để phát triển ngành công nghiệp này.
Lấy lòng châu Âu và NATO
Ngành công nghiệp quốc phòng Thụy Sĩ từng khá mạnh, sản xuất nhiều vật liệu, linh kiện, cấu phần tinh vi cho các tập đoàn sản xuất vũ khí của châu Âu và Mỹ, cũng như các sản phẩm hoàn thiện cao cấp cung ứng cho các quốc gia ở châu Âu.
Tuy nhiên, nhiều năm trở lại đây, hoạt động này bị thu hẹp, nhiều công ty sản xuất vũ khí quan trọng của Thụy Sĩ bị các công ty của Mỹ và các cường quốc châu Âu khác thâu tóm.
Drone do công ty XER Technologies SA sản xuất là sản phẩm khá có tiếng của Thụy Sĩ
Ảnh: Phái đoàn Thụy Sĩ tại EU & XER-Tech
Ông Pfister trong bài phát biểu tại Brussels cho biết Thụy Sĩ dự kiến đưa ra Chiến lược Chính sách An ninh đầu tiên trong lịch sử trong năm 2026.
Theo chiến lược này, “Thụy Sĩ sẽ ưu tiên mua sắm thiết bị quốc phòng từ châu Âu và tham gia mạnh mẽ hơn vào hợp tác vũ khí với châu Âu”, bởi chính phủ Thụy Sĩ nhận thức được tầm quan trọng của việc hợp tác với khu vực và quốc gia cần đóng góp vào an ninh châu Âu.
“An ninh của Thụy Sĩ gắn chặt với an ninh của toàn châu Âu… Việc tăng cường năng lực quốc phòng của chúng tôi cũng đồng nghĩa với việc tăng cường hợp tác với các quốc gia láng giềng, các đối tác châu Âu và phương Tây khác, hầu hết trong số đó là thành viên của EU và NATO”, ông Pfister nói.
Linh hoạt trong đường lối trung lập
“Chúng tôi không thể tham gia bất kỳ liên minh quân sự nào. Chúng tôi không được phép cung cấp hỗ trợ quân sự trực tiếp cho các bên tham gia vào một cuộc xung đột vũ trang quốc tế”, ông Pfister nhắc lại những ràng buộc trong vị thế trung lập của nước mình.
“Về việc xuất khẩu khí tài chiến tranh của các công ty tư nhân, Thụy Sĩ bị ràng buộc bởi nguyên tắc đối xử bình đẳng. Điều này có nghĩa là bất kỳ hạn chế nào áp dụng cho một bên tham chiến cũng phải được áp dụng tương tự cho các bên tham chiến khác”, ông nói thêm.
Drone kiểm tra lưới điện do XER Tech sản xuất
Ảnh: Phái đoàn Thụy Sĩ tại EU & XER-Tech
“Tuy nhiên, sự trung lập không có nghĩa là chúng tôi thờ ơ với các hành vi vi phạm luật pháp quốc tế”, ông nói và minh họa bằng những hành động cụ thể: Thụy Sĩ lên án mạnh mẽ hành động quân sự của Nga đối với Ukraine và áp dụng các biện pháp trừng phạt tương tự EU đối với Nga, hỗ trợ người dân Ukraine thông qua các biện pháp phi quân sự…
Và, “chính phủ của chúng tôi đã quyết định rằng việc xuất khẩu các bộ phận và linh kiện cho các công ty tư nhân ở các nước châu Âu là phù hợp với tính trung lập của Thụy Sĩ, ngay cả khi chúng có thể được sử dụng để sản xuất vật liệu chiến tranh cho Ukraine”.
Phát biểu này của ông Pfister là minh chứng hùng hồn cho nhận định “xoay 180 độ” của báo giới.
Nó cũng cho thấy sự linh hoạt và tính thỏa hiệp độc đáo giữa các đảng chính trị ở quốc gia với thể chế dân chủ trực tiếp, trung lập và thịnh vượng này.
Thụy Sĩ mua hệ thống ngụy trang đa phổ của Đức và Thụy Điển
Cơ quan mua sắm quốc phòng Thụy Sĩ (Armasuisse) hồi tháng trước công bố quyết định mua hệ thống ngụy trang đa phổ (MSCS) do tập đoàn Saro GmbH (Đức) và Saab Barracuda AB (Thụy Điển) sản xuất cùng với sự tham gia của công ty SSZ Camouflage AG của Thụy Sĩ.
Ba công ty được chọn sau hơn 2 tháng (7-9.2025) chạy thử phiên bản nguyên mẫu (prototype) của họ tại các căn cứ quân sự ở Thụy Sĩ.
MSCS gồm hệ thống ngụy trang và đánh lừa, không chỉ làm giảm tín hiệu quang học mà còn cả tín hiệu hồng ngoại và radar (phản ứng của vật thể với sóng điện từ), góp phần vào việc giảm khả năng bị phát hiện bởi các cảm biến hiện đại và cải thiện khả năng bảo vệ binh sĩ và cơ sở hạ tầng trong trường hợp bị trinh sát thù địch nhắm tới, theo thông cáo của Armasuisse.
Cơ quan này cũng cho hay gói thầu gồm 14 lô, và việc trao hợp đồng cho công ty Thụy Sĩ và 2 công ty châu Âu đáp ứng mục tiêu của “Chiến lược vũ khí” quốc gia, một mặt củng cố nền tảng công nghiệp quốc phòng trong nước, mặt khác tăng cường đoàn kết với châu Âu.
