Ở tuổi 60, người ta thường hình dung đến một cuộc sống an nhàn, con cháu quây quần và những ngày tháng thong dong tận hưởng tuổi già. Thế nhưng với Tetsu Yamada - Một cựu kỹ sư ở Tokyo (Nhật Bản), bức tranh hưu trí lại hoàn toàn trái ngược.
Ông bước vào tuổi nghỉ hưu với số tiền lương hưu khổng lồ, lên tới 50 triệu Yên (khoảng 8 tỷ đồng), chưa kể các khoản tích lũy cá nhân. Ông mơ về việc trở lại quê nhà, sống trong ngôi nhà cũ của gia đình, tận hưởng sự yên bình sau nhiều năm bươn chải. Nhưng tất cả những mường tượng ấy nhanh chóng biến thành chuỗi ngày cô độc, lạc lõng và đầy ám ảnh.
Ảnh minh họa
Câu chuyện của Yamada xoay quanh khái niệm Sotsukon - (Tạm dịch: Tốt nghiệp hôn nhân). Đây là một xu hướng khá phổ biến tại Nhật Bản từ năm 2004, khi nhiều cặp vợ chồng lựa chọn vẫn giữ hôn thú nhưng sống tách biệt, coi đó như một cách giải thoát để có sự tự do cá nhân. Vợ ông Yamada là bà Keiko, vốn quen với nhịp sống sôi động ở Tokyo, thẳng thắn từ chối ý định chuyển về quê. Hai người con trai của họ cũng đều lập nghiệp và đã ổn định cuộc sống ở thành phố này. Thế nên thay vì ra tòa ly hôn ở tuổi xế chiều, bà Keiko gợi ý lựa chọn Sotsukon, để mỗi người sống một cuộc đời riêng.
Thoạt nghe, Yamada thấy đó là phương án “dễ thở” hơn so với việc chia tay vợ sau mấy chục năm chung sống. Ông đồng ý, tin rằng với khoản tiền hưu trí dồi dào, mình có thể sửa sang lại ngôi nhà cũ, tự lo cho bản thân và có cuộc sống bình yên hằng mơ ước. Tuy nhiên, thực tế đã phũ phàng hơn nhiều.
Không còn người bạn đời bên cạnh, những công việc tưởng như nhỏ nhặt lại biến thành chướng ngại. Ông loay hoay với việc nấu ăn, giặt giũ, dọn dẹp. Cuộc sống về già của Yamada thu hẹp lại trong những tô mì ăn liền và rau củ đông lạnh. Trong khi đó, bà Keiko vẫn sống thoải mái ở Tokyo, thậm chí còn mở xưởng may thủ công nhỏ để thỏa mãn đam mê. Qua màn hình điện thoại, Yamada thấy bà tươi cười, năng động, như thể cuộc sống tách biệt không hề ảnh hưởng. Ngược lại, ông lại ít trò chuyện với các con, ngày càng cảm nhận rõ rệt sự xa cách trong chính gia đình mình.
“Tôi cảm giác gia đình chẳng còn cần đến mình nữa. Nhìn Keiko vẫn rạng rỡ, vui vẻ mà không có tôi, đôi khi tôi tự hỏi liệu mình đã sai ở đâu. Đêm nào tôi cũng trằn trọc vì suy nghĩ này, gần như không thể ngủ. Tôi chưa từng nghĩ cuộc sống hưu trí của mình lại có thể ám ảnh đến thế này” - Ông Yamada chia sẻ trong cuộc phỏng vấn với tờ South China Morning Post.
Ảnh minh họa
Câu chuyện của ông Yamada nhanh chóng tạo ra những tranh luận trên mạng xã hội Nhật Bản.
Một người dùng bình luận: “Yamada nghĩ rằng ông ấy đang bắt đầu một cuộc sống thứ hai, nhưng không có kỹ năng sống một mình thì việc xa vợ con thực ra là thảm họa”.
Một người khác thì nhận xét chua chát: “Có những người chưa từng học cách yêu thương và trân trọng gia đình. Với họ, tốt nghiệp hôn nhân chỉ là cái cớ”.
Ngược lại, cũng có ý kiến gửi lời chúc đến Keiko: “Hãy để bà ấy tận hưởng tự do, không còn phải chăm sóc ai, chỉ tập trung vào niềm vui và sở thích cá nhân”.
Thực tế, Sotsukon phản ánh phần nào sự thay đổi trong quan niệm hôn nhân và hưu trí của người Nhật. Một khảo sát của công ty Interstation vào năm 2014 với 200 phụ nữ Nhật Bản trong độ tuổi từ 30 đến 60 cho thấy: Có tới 56,8% bày tỏ mong muốn được “tốt nghiệp hôn nhân” ở một giai đoạn nào đó. Đáng chú ý, phần lớn lựa chọn thời điểm sau khi chồng nghỉ hưu, từ 60 đến 65 tuổi. Lý do phổ biến nhất: Các bà vợ Nhật Bản muốn tận hưởng cuộc sống tự do, vì mình - theo ý mình sau hàng chục năm chăm sóc, phục vụ chồng con.
Trong số những người tham gia khảo sát, một phụ nữ chia sẻ: “Tôi vẫn yêu chồng mình, nhưng khi ở cùng một mái nhà suốt ngày, chúng tôi dễ coi nhau là điều hiển nhiên. Sống tách biệt một chút có thể khiến chúng tôi trân trọng nhau nhiều hơn”.
Điều này phần nào lý giải vì sao Sotsukon được nhiều phụ nữ ủng hộ, đặc biệt trong bối cảnh xã hội Nhật vốn đặt nặng vai trò nội trợ, chăm sóc gia đình của người vợ. Sau nhiều năm quán xuyến gia đình, đến khi chồng nghỉ hưu, nhiều phụ nữ lại khao khát một tuổi già thoải mái cho riêng mình, thay vì tiếp tục gánh trách nhiệm chăm lo người khác.
Nhưng với đàn ông Nhật Bản nói chung hay trường hợp của ông Yamada nói riêng, lựa chọn này lại trở thành một điều khiến cuộc sống hưu trí sa sút. Ông có tiền, nhưng không có kỹ năng tự lập. Ông có tự do, nhưng đánh mất sự gắn kết gia đình. Điều ông nhận về sau quyết định tưởng chừng sáng suốt ấy chỉ là nỗi cô đơn và sự hối hận muộn màng.
Câu chuyện của Yamada không chỉ dừng lại ở bi kịch cá nhân. Nó còn gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về quan niệm hưu trí. Một khoản lương hưu lên tới 8 tỷ đồng - thoạt nghe, có vẻ là bảo chứng cho một cuộc sống sung túc ở tuổi xế chiều, nhưng tiền bạc không đủ và chưa bao giờ là thứ duy nhất quan trọng, để xây dựng và vun đắp một cuộc sống đủ đầy về mọi mặt. Đặc biệt là với người già, đôi khi, gia đình sung túc, cuộc sống bình dị mới là điều đáng mơ ước nhất, thậm chí còn đáng khát khao hơn cả tiền bạc.
