Mất chi, suy thận vì tin lời "thầy mạng"

Mới đây, Khoa Bỏng - Tạo hình - Bệnh viện Chợ Rẫy (TP HCM) tiếp nhận ông M. (55 tuổi, quê An Giang), được chuyển đến từ cơ sở y tế địa phương trong tình trạng nguy kịch, bỏng nhiệt ướt (nước sôi) độ 3, diện tích 7% cả 2 bàn chân trên nền bệnh đái tháo đường type 2, tăng huyết áp, tai biến mạch máu não cũ.

Biến chứng nặng nề

Thời điểm nhập viện, ông M. tiếp xúc được nhưng 2 bàn chân hoại tử sâu và "ăn" tới xương. Các bác sĩ phải dùng kháng sinh mạnh xử lý nhiễm trùng và cắt lọc hoại tử. Dự kiến, bệnh nhân phải qua hơn 3 lần mổ, thậm chí phương án cắt cụt cả 2 bàn chân cũng được tính đến nếu tình trạng hoại tử quá nặng; thời gian điều trị chưa thể tiên lượng, chưa kể viện phí tốn kém.

Một bệnh nhân bị cắt cụt một bàn chân vì ngâm muối nước nóng đang điều trị tại Khoa Bỏng - Tạo hình Bệnh viện Chợ Rẫy

Vợ ông M. cho biết cách đây khoảng 10 ngày, vì quá tê chân nên ông lấy nước nóng pha muối để ngâm chân theo chỉ dẫn trên mạng. Khi ngâm chân, ông hoàn toàn không cảm thấy đau đớn. Tuy nhiên, khoảng 10 phút sau, phát hiện chân chồng có dấu hiệu lạ, bà vội vàng kéo ra khỏi chậu nước nhưng đã quá muộn. Hai bàn chân của ông đã đen như bị cháy.

Bệnh viện An Bình (TP HCM) cũng vừa tiếp nhận bà T. bị suy thận nặng sau thời gian dài tự chữa trị bằng mẹo dân gian truyền miệng. Nhiều tháng trước đó, khi cảm thấy tiểu buốt, rát, bà T. uống các loại nước được giới thiệu trên mạng như: râu bắp, diếp cá, rễ cây và nhiều loại lá được cho là "giải độc". Khi dùng, cảm thấy triệu chứng có thuyên giảm, nên bà sử dụng thường xuyên. Tại bệnh viện, kết quả siêu âm và CT scan cho thấy bệnh nhân bị sỏi niệu quản ở cả 2 bên gây tắc nghẽn một phần dòng chảy nước tiểu từ thận xuống bàng quang. Tình trạng này làm thận tổn thương, chức năng lọc giảm đáng kể, độ lọc cầu thận (GFR) giảm xuống mức tương ứng suy thận giai đoạn 3, nghĩa là thận đã mất khoảng 50%-60% chức năng.

Trước đó, bệnh nhân là ông N.T (88 tuổi, ở Quảng Ninh) có tiền sử tăng huyết áp, nhập Bệnh viện Bãi Cháy cấp cứu trong tình trạng vàng da, mệt mỏi, ăn uống kém, nôn nhiều lần, đi ngoài... Theo người nhà, để chữa bệnh táo bón, ông T. đã hái lá lộc mại để nấu nước uống. Tại bệnh viện, kết quả xét nghiệm cho thấy bệnh nhân bị suy hô hấp, tan máu cấp, thiếu máu nghiêm trọng, tổn thương gan, phổi do ngộ độc lá lộc mại. Tiên lượng bệnh diễn biến phức tạp, nguy kịch. Bệnh nhân sau đó được điều trị bằng truyền máu, kháng sinh, thải độc, hồi sức tích cực theo phác đồ.

Có thể dẫn đến tử vong

TS-BS Ngô Đức Hiệp, Trưởng Khoa Bỏng - Tạo hình - Bệnh viện Chợ Rẫy, cho biết người bị đái tháo đường thường tê chân và giảm cảm giác nhiệt độ. Để xử lý tình trạng này, người bệnh thường ngâm chân vào nước nóng hoặc pha muối theo phương pháp dân gian. Thế nhưng họ không cảm nhận được nóng - lạnh dẫn đến khi phát hiện thì đã bỏng sâu. Nhiều người khi vào viện đã bỏng và hoại tử nặng mô bàn chân, thậm chí bỏng đến gân, xương, không thể điều trị bảo tồn, buộc phải đoạn chi, tháo ngón. Có trường hợp cắt một nửa đến 1/3 bàn chân, thậm chí phải bỏ cả 2 bàn chân. Ngoài ra, bệnh nhân còn có nguy cơ nhiễm trùng máu dẫn đến tử vong. "Người dân khi bị bệnh đái tháo đường hoặc có bệnh lý tê chân thường xuyên nên đến bệnh viện khám sớm để có biện pháp xử lý phù hợp, tránh biến chứng nặng nề" - bác sĩ Hiệp cảnh báo.

Theo ThS-BS Trần Quốc Phong, Trưởng Đơn vị Tiết niệu - Bệnh viện An Bình, trường hợp bệnh nhân bị sỏi thận hoàn toàn có thể tránh được nguy cơ suy thận được nếu đi khám ngay từ khi xuất hiện các triệu chứng ban đầu. Tiểu buốt, rát, nhiều lần là những dấu hiệu phổ biến của viêm đường tiết niệu hoặc tắc nghẽn do sỏi. Nếu có sỏi niệu quản gây tắc nghẽn mà không được điều trị, nước tiểu không thể thoát xuống bàng quang sẽ trào ngược và làm giãn đài bể thận. Môi trường nước tiểu tù đọng là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, dẫn đến nhiễm trùng lặp đi lặp lại, phá hủy nhu mô thận theo thời gian.

Nhiều bệnh nhân tin rằng các loại nước dân gian có thể "rửa sạch thận", "trị viêm" hoặc "làm tan sỏi" nhưng không có bằng chứng khoa học chứng minh. Việc uống nhiều nước có thể giúp giảm nhẹ cảm giác rát buốt tạm thời do làm loãng nước tiểu nhưng không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của bệnh. "Khi niệu quản bị tắc nghẽn bởi sỏi, uống quá nhiều nước có thể làm thận căng phồng và tăng nguy cơ nhiễm trùng nặng, dẫn đến sốc nhiễm trùng - biến chứng nguy hiểm nhất của sỏi niệu quản" - bác sĩ Phong cảnh báo.

Chưa kể gần đây, nhiều người tin phương pháp uống chanh, muối hột chữa bách bệnh. Đây là phương pháp chữa bệnh phản khoa học, có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở những người có bệnh nền. Y học hiện đại khẳng định rằng lợi ích của các phương pháp "trị bệnh dân gian" rất hạn chế, trong khi rủi ro lớn và có khả năng đe dọa đến tính mạng. "Việc thay đổi trong chế độ dinh dưỡng hoặc biện pháp "thải độc" cần được tham khảo ý kiến bác sĩ. Sức khỏe không thể dựa vào những trào lưu thiếu kiểm chứng, mà phải dựa trên nền tảng khoa học và bằng chứng y học" - bác sĩ Phong nhấn mạnh.