Bầu trời Kiev rực sáng sau vụ nổ trong một trận tập kích của UAV Nga vào Ukraine (Ảnh: Reuters).
Bộ Quốc phòng Nga hiện vẫn chưa lên tiếng sau khi Ukraine công bố hình ảnh một chiếc máy bay không người lái (UAV) Geran bị rơi trong tình trạng giá treo vẫn còn nguyên quả tên lửa không đối không R-60. Tuy nhiên, phía Ukraine lại đặc biệt lo ngại bởi các chiến đấu cơ của họ được cho là đang đứng trước mối đe dọa mới khi đang săn tìm UAV Nga.
Tên lửa không đối không R-60 (NATO định danh Aphid) có khả năng bắn hạ mục tiêu trên không của đối phương ở cự ly từ 10-12km. Về cơ bản, đây là loại tên lửa sử dụng đầu dò hồng ngoại, hoạt động theo nguyên lý “bắn và quên”.
R-60 được thiết kế cho mục đích đánh chặn máy bay nhưng có thể gắn trên UAV Geran. Tình báo Ukraine xác định được Nga đã thử nghiệm UAV Geran mang tên lửa R-60 và tin rằng mục tiêu chính của chúng không chỉ là trực thăng mà còn cả máy bay chiến đấu F-16 và Mirage của không quân nước này.
Việc Nga sử dụng tên lửa R-60 gắn trên UAV Geran không phải là phát minh gì quá mới, mà tiền lệ đã được quan sát thấy từ trước đây trong nhiều cuộc xung đột vũ trang, đặc biệt là ở khu vực Trung Đông.
Tại chiến trường, mục tiêu của tên lửa R-60 có thể bao gồm cả F-16 và Mirage, nhất là trong bối cảnh quân đội Ukraine gần đây thường xuyên sử dụng những chiến đấu cơ do Mỹ và Pháp sản xuất trong nhiệm vụ đánh chặn loại UAV nguy hiểm này.
Cách đây không lâu, Ukraine công bố video chiến đấu cơ Mirage làm nhiệm vụ đánh chặn UAV Geran tại một trong những sân bay tiền phương.
Một phi công Ukraine cho biết, máy bay của mình và kíp đảm bảo kỹ thuật, phải liên tục di chuyển từ căn cứ không quân này sang căn cứ không quân khác, để tránh bị tấn công, thậm chí tới 3 lần một tuần.
Theo một kỹ thuật viên sân bay, họ thường xuyên bị UAV Geran tấn công, nhưng đã kịp thời sơ tán. Trong những trường hợp này, UAV Nga chỉ được trang bị đầu nổ thông thường.
UAV Geran của Nga bị rơi ở Ukraine vẫn còn nguyên tên lửa R-60 trên giá treo (Ảnh: Telegram).
Theo truyền thông Ukraine, nhiệm vụ chính của F-16AM và Mirage là phòng không ở hậu phương, bảo vệ các nhà máy điện và cơ sở năng lượng.
Tiêm kích F-16AM của Ukraine, tận dụng tầm bay xa, tốc độ cao và hiệu suất tuyệt vời ở độ cao thấp và trung bình, đã chặn thành công nhiều UAV tấn công tầm xa Geran-2 và Geran-3 của Nga trên vùng trời miền Trung và miền Tây Ukraine.
F-16AM sử dụng radar để phát hiện và khóa UAV tấn công tầm xa của Nga, sau đó bay ở độ cao thấp đến trung bình, sử dụng pháo hàng không 20mm để bắn hạ mục tiêu ở cự ly gần.
Việc F-16 hay Mirage sử dụng pháo hàng không để bắn hạ UAV tấn công Geran của Nga ở tuyến sau được đánh giá là giải pháp tối ưu để Kiev chống lại chiến thuật tấn công bầy đàn bằng UAV của Nga, vì họ không có đủ tên lửa, kênh Fighterbomber của Nga nhận xét.
Tuy nhiên, khi F-16 hay Mirage sử dụng pháo hàng không chúng phải tiếp cận gần mục tiêu trong tầm bắn hiệu quả chỉ từ 300 đến 500m, nếu chiếc UAV Nga mang tên lửa R-60, nó sẽ là mối đe dọa nguy hiểm với chiến đấu cơ của Ukraine, Fighterbomber nhận định.
"Về mặt lý thuyết, một UAV được trang bị tên lửa không đối không có điều khiển, có thể bắn hạ một chiếc F-16 hay Mirage", chuyên gia quân sự Nga, Thiếu tướng Vladimir Popov, đã viết trên trang Svpressa.
"Nhưng điều đó còn tùy thuộc vào may rủi. Nếu truy đuổi một UAV tấn công Geran trên không, tất nhiên phần thắng sẽ thuộc về F-16 hay Mirage, vì chênh lệch tốc độ giữa chúng là rất lớn. Nhưng một khi phi công chủ quan, tiếp cận gần UAV để tấn công bằng pháo, nó có thể bị một chiếc UAV Geran nào đó, được trang bị tên lửa R-60 thực hiện đòn “hồi mã thương", khiến phi công không còn dám tiếp cận UAV Geran để tấn công bằng pháo, mà có thể chỉ dám tấn công bằng tên lửa”, Thiếu tướng Popov nhận định.
Tuy nhiên, do tên lửa không đối không R-60 có tầm bắn tương đối ngắn, chỉ khoảng 10km, nên không quân Liên Xô đã loại khỏi biên chế chiến đấu từ lâu. Có tổng cộng khoảng 30.000 tên lửa R-60 đã được Liên Xô sản xuất.
Một ví dụ kinh điển là trực thăng Mi-24 của Syria, đã bắn hạ một máy bay ném bom F-4 Phantom của Israel bằng loại tên lửa R-60 vào năm 1982.
Như vậy, tên lửa không đối không loại nhỏ như R-60 có thể được lắp trên UAV Gerans và hoàn toàn khả thi về mặt kỹ thuật.
Đặc biệt với kho dự trữ tên lửa R-60 khổng lồ, việc Nga sử dụng chúng có thể gây khó khăn nghiêm trọng cho hoạt động phòng không bằng chiến đấu cơ F-16, Mirage và trực thăng của Ukraine.
Phòng không Ukraine sẽ phải phân tán sự chú ý, cố gắng xác định UAV có mang tên lửa không đối không R-60 hay không. Điều đó không hề dễ dàng và việc bảo vệ các máy bay Mirage hay F-16 của họ sẽ thêm khó khăn.
Khi hàng chục chiếc Geran được trang bị tên lửa R-60 tiếp cận sân bay, việc đảm bảo cất cánh và hạ cánh an toàn của chiến đấu cơ là một nhiệm vụ khó khăn.
Mirage 2000 viện trợ cho Ukraine tương đối cũ và được phân loại là máy bay chiến đấu thế hệ 4 thế hệ đầu, nhưng nó vẫn là một đối thủ đáng gờm trong không chiến.
