Việt Nam đã từng có trung tâm giao dịch vàng
Tại Tọa đàm "Thành lập sàn giao dịch vàng tại Việt Nam" chiều 15/10, đại diện các ngân hàng thương mại gồm Vietcombank, VietinBank, BIDV, Agribank, ACB, VPBank, Techcombank, MB... bày tỏ mong muốn được trở thành thành viên của sàn giao dịch vàng khi mô hình này được triển khai.
Ông Nguyễn Đức Thái Hân, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Á Châu (ACB), cho biết ngân hàng này từng thành lập Trung tâm giao dịch vàng ACB vào năm 2007. Thời điểm mới vận hành, quy mô giao dịch của trung tâm đạt gần 5.625 tấn vàng/năm, trong đó doanh số cao nhất khoảng 712 tấn/tháng.
Cơ chế hoạt động của trung tâm khi đó là kết nối người bán - người mua thông qua khớp lệnh. Giá vàng được xác định dựa trên giá vàng thế giới quy đổi theo tỷ giá USD/VND do ngân hàng niêm yết vào đầu ngày. Ngân hàng có nhiệm vụ làm trung gian thanh toán, cho vay VND, vàng cho khách hàng thực hiện giao dịch ký quỹ (margin). Khách hàng nhận vàng vật chất khi thanh toán đủ tiền.
Từ kinh nghiệm đó, lãnh đạo ACB đánh giá việc thành lập sàn giao dịch vàng vật chất hiện nay sẽ có nhiều thuận lợi.
“Thuận lợi ở đây là giúp minh bạch hoạt động mua bán vàng vật chất theo chuẩn Việt Nam; đồng thời tạo lập môi trường cung cấp thanh khoản giao dịch vàng vật chất thông qua hệ thống giao dịch điện tử”, ông Hân nói.
Đi kèm với đó, trung tâm lưu ký và kiểm định chung sẽ kiểm định chất lượng và nguồn gốc vàng được giao dịch trên sàn. Trung tâm thanh toán thực hiện mở tài khoản tiền, vàng và thực hiện thanh toán.
Tuy nhiên, khó khăn hiện nay là có nhiều loại vàng đang được lưu thông trên thị trường mà chưa được chuẩn hóa. "Vàng là mặt hàng có giá trị lớn, đòi hỏi kho lưu trữ vàng vật chất đảm bảo an toàn, đặc biệt với các đơn vị nhập khẩu. Việt Nam chưa có hệ thống kho lưu trữ tập trung, trung tâm kiểm định vàng chuyên biệt", ông Hân nói.
Lãnh đạo ACB cũng lo ngại sự lệch pha thanh khoản có thể xảy ra nếu thị trường giao dịch một chiều, thiếu nguồn cung do phụ thuộc vào hạn mức nhập khẩu được cấp phép của các thành viên.
Ông Hân đề xuất mô hình sàn giao dịch vàng nguyên liệu qua hệ thống giao dịch điện tử, do NHNN xây dựng và quản lý. Loại vàng giao dịch là vàng nguyên liệu nhập khẩu, giao dịch khớp lệnh liên tục. Đối tượng tham gia là các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại được cấp phép sản xuất vàng miếng.
Đề xuất cá nhân không được tham gia giao dịch vàng
Theo bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Techcombank (TCBS), thị trường vàng Việt Nam hiện có quy mô khoảng 1.500 tấn, nhu cầu mỗi năm tăng thêm khoảng 55 tấn. Tuy nhiên, thị trường chỉ đáp ứng được 24% nhu cầu, trong khi còn một lượng rất lớn vàng nằm trong dân cư.
Do vậy, việc thành lập một sàn giao dịch vàng quốc gia không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà còn là một quyết sách chiến lược nhằm huy động và minh bạch hoá nguồn lực vàng, thu hẹp chênh lệch giá, đồng thời nâng cao vai trò quản lý của NHNN qua việc chuyển từ biện pháp hành chính sang công cụ thị trường. Thông qua đó, dữ liệu thị trường cũng sẽ là cơ sở thực tiễn vững chắc cho việc hoạch định chính sách.
Đại diện TCBS đề xuất mô hình sàn giao dịch vàng bao gồm: Trung tâm giao dịch, trung tâm thanh toán, trung tâm lưu ký, kho vàng. Các thành viên tham gia thị trường sẽ gồm các ngân hàng, các tổ chức, doanh nghiệp kinh doanh vàng và nhà đầu tư.
“Chúng ta đang ở thời điểm thuận lợi để thiết lập sàn giao dịch vàng Việt Nam, nhằm hướng tới một thị trường minh bạch, hiệu quả và phát triển bền vững. Hiện quy mô thị trường đã đủ lớn để hỗ trợ một hệ thống giao dịch tập trung”, bà Hiền nhấn mạnh.
Đồng tình với quan điểm trên, từ góc độ Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam, Phó Chủ tịch Nguyễn Thế Hùng cho rằng với công nghệ hiện nay, Việt Nam hoàn toàn có thể lập sàn giao dịch vàng tập trung.
Tuy nhiên, nếu chỉ giao dịch vàng vật chất trong nước mà không liên thông quốc tế, thì rất khó thu hẹp chênh lệch giá vàng trong nước và giá vàng thế giới.
Để quản lý hiệu quả, ông Hùng đề xuất NHNN nên thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia để quản lý trực tiếp. Ông cũng khẳng định Việt Nam có đủ năng lực công nghệ và chuyên gia để áp dụng các chuẩn quốc tế vào hệ thống này.
Phó Chủ tịch Hiệp hội kinh doanh vàng kiến nghị, trước mắt không nên để nhà đầu tư tư nhân tham gia giao dịch. Trước mắt, nên giới hạn thành viên là các tổ chức tín dụng, các doanh nghiệp được NHNN cấp giấy phép xuất nhập khẩu vàng, đóng vai trò là những nhà tạo lập thị trường.
"Như vậy, nguồn vàng nhập khẩu sẽ được phân phối lại cho các doanh nghiệp sản xuất, góp phần thu hẹp khoảng cách giá vàng trong nước và quốc tế", ông nói.
