Nếu bố mẹ mong con lớn lên là người tự lập, biết xoay xở, không quen dựa dẫm hay ỷ lại vào bất kỳ ai, thì điều đó không đến từ những bài giảng đạo lý dài dòng, càng không phải đợi đến khi con trưởng thành mới dạy.
Nó được hình thành rất sớm, từ những thói quen nhỏ nhặt nhất trong đời sống hằng ngày, khi con còn bé xíu.
Thứ nhất, tập cho con tự làm việc của mình, dù làm chậm và chưa đẹp.
Một đứa trẻ biết tự mặc quần áo, tự xếp cặp, tự dọn đồ chơi… sẽ lớn lên với nhận thức rằng: việc của mình thì mình chịu trách nhiệm.
Nhiều bố mẹ vì sốt ruột, vì sợ con làm lâu, làm bẩn, làm sai mà làm hộ tất cả. Lâu dần, đứa trẻ học được một điều rất nguy hiểm: có người khác sẽ làm thay mình. Sự ỷ lại nảy mầm từ đó.
Thứ hai, cho con quyền được thử và quyền được sai.
Trẻ con muốn tự lập thì bắt buộc phải va vấp. Ngã thì đứng dậy, làm sai thì sửa. Bố mẹ nào cũng thương con, sợ con vất vả, sợ con thất bại.
Nhưng nếu mỗi lần con gặp khó là bố mẹ lao vào giải quyết hộ, thì con sẽ không bao giờ học được cách tự xoay xở. Đứa trẻ quen được “giải cứu” sẽ lớn lên với tâm thế chờ đợi người khác chịu trách nhiệm thay mình.
Thứ ba, rèn cho con thói quen chờ đợi và không đòi hỏi ngay lập tức.
Một đứa trẻ biết chờ, biết nhịn, biết chấp nhận việc không phải lúc nào mong muốn cũng được đáp ứng sẽ có nội lực rất mạnh.
Ngược lại, trẻ quen được chiều theo mọi yêu cầu sẽ hình thành suy nghĩ: mình cần gì thì sẽ có người đáp ứng. Khi lớn lên, những đứa trẻ ấy rất dễ phụ thuộc vào người khác cả về cảm xúc lẫn cuộc sống.
Thứ tư, để con tự giải quyết những mâu thuẫn nhỏ của mình.
Con bị bạn giành đồ chơi, bị mắng, bị buồn… bố mẹ có thể lắng nghe, hướng dẫn, nhưng đừng vội can thiệp hay đứng ra “đòi công bằng” thay con trong mọi tình huống.
Khi trẻ học được cách đối diện và xử lý vấn đề của chính mình, con sẽ hiểu rằng: không ai có thể bảo vệ mình suốt đời, ngoài chính bản thân mình.
Thứ năm, bố mẹ phải là tấm gương của sự tự lập.
Không thể dạy con tự lập nếu bố mẹ sống dựa dẫm, trốn tránh trách nhiệm, gặp khó là than thở hoặc đổ lỗi.
Trẻ con không học qua lời nói, chúng học qua cách bố mẹ sống mỗi ngày. Một đứa trẻ nhìn thấy bố mẹ chủ động, tự chịu trách nhiệm, không ỷ lại… sẽ tự nhiên hình thành thói quen đó.
Nuôi dạy con tự lập không phải là nuôi con khổ, càng không phải là bỏ mặc con.
Đó là yêu con đủ tỉnh táo để không làm thay con mọi việc, đủ kiên nhẫn để cho con lớn lên chậm hơn một chút, vấp ngã nhiều hơn một chút.
Bố mẹ có thể đồng hành cùng con một đoạn đường, nhưng chỉ có sự tự lập mới theo con đi trọn cả cuộc đời.
