Trận lũ lụt này phần lớn là do mưa gió mùa và một cơn bão nhiệt đới hiếm gặp, nhưng cũng có một nguyên nhân khác có thể đã góp phần. Đó là nạn phá rừng.
Nước lũ không chỉ cuốn trôi những sườn đồi bị sạt lở và bùn đất, mà còn cuốn theo cả gỗ, làm dấy lên đồn đoán về mối liên hệ giữa nạn phá rừng và thảm họa. Tại một bãi biển ở TP.Padang, các công nhân mặc đồ màu cam đang dùng cưa máy để cưa những khúc gỗ lớn nằm rải rác trên bãi cát, theo AFP.
Dọn dẹp gỗ trôi dạt vào bờ biển ở TP.Padang (Indonesia) vào ngày 2.12 sau khi bị lũ cuốn trôi
ẢNH: AFP
Bộ Lâm nghiệp Indonesia được cho là đang điều tra cáo buộc về nạn khai thác gỗ trái phép tại những khu vực bị ảnh hưởng bởi lũ lụt, và Bộ trưởng Lâm nghiệp Indonesia Raja Juli Antoni gọi thảm họa này là cơ hội để "đánh giá lại các chính sách của chúng ta". "Mối quan hệ giữa kinh tế và sinh thái dường như đã nghiêng quá nhiều về phía kinh tế và cần phải được kéo trở lại trung tâm", ông phát biểu vào cuối tuần trước.
Đó là thông điệp mà các nhà môi trường ở Indonesia đã truyền tải từ lâu. Tại Batang Toru, một trong những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất, "có tới 7 công ty đang hoạt động dọc theo khu vực thượng nguồn", bà Uli Arta Siagian, Giám đốc chiến dịch bảo vệ rừng và đồn điền của nhóm bảo tồn Walhi, cho hay. "Có một mỏ vàng đã phá hủy khoảng 300 ha rừng... Nhà máy Thủy điện Batang Toru đã khiến mất 350 ha rừng", AFP dẫn lời bà Uli. Nhiều khu vực rừng rộng lớn cũng đã bị chuyển đổi thành các đồn điền dầu cọ.
Tỷ lệ phá rừng ở Sumatra thuộc hàng cao nhất Indonesia, theo ông Herry Purnomo, Giám đốc quốc gia tại Trung tâm Nghiên cứu lâm nghiệp quốc tế và nông lâm thế giới (Indonesia). Ông cho rằng tình trạng mất rừng cũng làm tăng nguy cơ lũ lụt vì đất trôi vào sông, nâng đáy sông lên và làm giảm khả năng hấp thụ nước của các tuyến đường thủy trong những trận mưa lớn bất ngờ.
"Rừng ở thượng nguồn đóng vai trò như một hàng rào bảo vệ. Tán cây giữ lại một phần nước mưa trước khi rơi xuống đất. Rễ cây cũng giúp ổn định đất. Khi rừng bị chặt phá ở thượng nguồn, nước mưa chảy nhanh vào các con sông, gây ra lũ quét", ông David Gaveau, nhà sáng lập công ty khởi nghiệp bảo tồn The TreeMap, giải thích.
Sau trận lũ lụt gây chết người ở Sumatra, ngay cả Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto cũng đã kêu gọi hành động. "Chúng ta phải thực sự ngăn chặn nạn phá rừng và hủy diệt rừng. Bảo vệ rừng của chúng ta là điều tối quan trọng", Tổng thống Prabowo phát biểu hôm 28.11 khi quy mô của thảm họa lũ lụt bắt đầu lộ rõ.
