Khẳng định của Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long tại buổi họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước về việc công bố Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và luật, pháp lệnh đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khoá XV thông qua.
Buổi họp báo diễn ra vào chiều 16/6, do Văn phòng Chủ tịch nước tổ chức.
Giới thiệu về Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 (Luật số 72/2025/QH15), Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long nêu rõ, luật được 100% đại biểu Quốc hội có mặt biểu quyết thông qua, đã thể hiện tư duy đổi mới nhằm hướng đến quản trị địa phương hiện đại, kiến tạo phát triển, tháo gỡ “điểm nghẽn”.
Bên cạnh đó, luật cũng khơi thông nguồn lực, đáp ứng mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững của các địa phương nói riêng và cả nước nói chung trong kỷ nguyên mới của đất nước.
Việc Quốc hội thông qua luật này còn mang ý nghĩa lịch sử lớn, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho tổ chức đơn vị hành chính và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp lần đầu tiên được tổ chức tại nước ta.
Luật gồm 7 chương, 54 điều, đã xác lập đơn vị hành chính và mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp là cấp tỉnh và cấp xã. Trong đó, cấp tỉnh gồm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; cấp xã gồm xã, phường, đặc khu trực thuộc cấp tỉnh.
Đồng thời, luật cũng thiết lập cơ sở pháp lý đầy đủ cho mô hình chính quyền địa phương ở đặc khu; hoàn thiện các quy định về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương bảo đảm tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân tốt hơn, thực hiện triệt để nguyên tắc "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".
Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long (Ảnh: Quang Phúc).
Ngoài ra, Luật Tổ chức chính quyền địa phương cũng phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương; đảm bảo việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương.
Để thể chế hóa các quan điểm, chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, luật đã hoàn thiện các nguyên tắc phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp giữa Trung ương với chính quyền địa phương, giữa chính quyền địa phương cấp tỉnh với chính quyền địa phương cấp xã một cách khoa học, đồng bộ, thống nhất.
Đặc biệt, luật đã trao quyền cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh trong trường hợp cần thiết được trực tiếp chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc cấp mình và của UBND, chủ tịch UBND cấp xã, không để việc giải quyết công việc, thủ tục hành chính bị đình trệ, ùn tắc, kém hiệu quả.
Theo Thứ trưởng Trương Hải Long, trên cơ sở các nguyên tắc phân định thẩm quyền, đã thiết kế lại toàn diện nhiệm vụ và quyền hạn của chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã); bảo đảm phân định rõ, không trùng lắp, chồng chéo về nhiệm vụ, thẩm quyền của từng cấp chính quyền, phù hợp với mô hình quản trị địa phương hiện đại.
Thứ trưởng Bộ Nội vụ đánh giá, việc chuyển đổi từ mô hình chính quyền địa phương 3 cấp sang 2 cấp là một bước cải cách quan trọng và có tính chất lịch sử.
Để đảm bảo sự liên tục, thông suốt và ổn định trong quá trình chuyển đổi này, luật đã quy định đầy đủ, bao quát và có tính đến các vấn đề có thể phát sinh trong thực tiễn, từ việc tổ chức bộ máy, nhân sự cho đến quy trình xử lý hành chính và cơ chế hoạt động.
Theo đó, luật quy định chuyển tiếp đối với các phường thuộc Hà Nội, TPHCM và Đà Nẵng thực hiện mô hình chính quyền đô thị (hiện nay chỉ tổ chức UBND, không tổ chức HĐND) sang mô hình tổ chức cấp chính quyền địa phương (có đầy đủ HĐND và UBND) được vận hành thông suốt, hiệu quả kể từ ngày 1/7.
Luật cũng giao Chính phủ ban hành các văn bản cần thiết để phân định lại nhiệm vụ, quyền hạn và xử lý các vấn đề phát sinh, đảm bảo không ảnh hưởng đến hoạt động của xã hội và người dân, doanh nghiệp.
Thứ trưởng Trương Hải Long khẳng định, việc Quốc hội thông qua luật này là một bước tiến lớn, không chỉ tạo động lực cho sự phát triển của các địa phương mà còn củng cố nền tảng pháp lý cho một hệ thống chính quyền phục vụ, kiến tạo và hiệu quả trong kỷ nguyên mới.
