Trong nhiều năm, "juice cleanse" - chế độ chỉ uống nước ép trái cây và rau củ trong vài ngày - được nhiều người tin là cách nhanh nhất để "thải độc", giảm cân và làm mới cơ thể. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới công bố cho thấy: Chỉ sau 3 ngày áp dụng, phương pháp này có thể gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột và làm tăng phản ứng viêm trong cơ thể.
Nghiên cứu nói gì?
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nutrients (tháng 1/2025) theo dõi 14 người trưởng thành khỏe mạnh, chia thành 3 nhóm ăn uống trong vòng 3 ngày:
- Nhóm chỉ uống nước ép
- Nhóm uống nước ép kết hợp ăn uống bình thường
- Nhóm ăn chế độ thực vật lành mạnh, không dùng nước ép
Các mẫu phân, nước bọt và tế bào niêm mạc miệng được thu thập trước, sau 3 ngày và 14 ngày sau khi kết thúc để đánh giá sự thay đổi của hệ vi sinh.
Kết quả đáng lo ngại
Những người chỉ uống nước ép xuất hiện sự gia tăng rõ rệt của các nhóm vi khuẩn liên quan đến viêm và tăng tính thấm ruột - tình trạng thường được gọi là "ruột rò rỉ". Đây là hiện tượng hàng rào ruột suy yếu, cho phép các chất có hại xâm nhập vào máu, kích hoạt phản ứng viêm toàn thân.
Đáng chú ý, những thay đổi này xảy ra rất nhanh, chỉ trong vòng 3 ngày, và có thể liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe như rối loạn tiêu hóa, suy giảm miễn dịch, viêm mạn tính, thậm chí ảnh hưởng đến chức năng não bộ nếu kéo dài.
Nguyên nhân nằm ở đâu?
Theo các nhà khoa học, "thủ phạm" chính nằm ở đặc điểm dinh dưỡng của nước ép: Khi ép trái cây và rau củ, phần lớn chất xơ bị loại bỏ. Trong khi đó, đường tự nhiên vẫn còn nguyên và dễ hấp thu.
Chất xơ vốn là "nguồn thức ăn" quan trọng nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi trong ruột, giúp chúng sản sinh các hợp chất chống viêm. Khi thiếu chất xơ, các vi khuẩn có lợi suy giảm, nhường chỗ cho những chủng vi khuẩn "ưa đường" - thường liên quan đến viêm và rối loạn chuyển hóa.
Nói cách khác, nước ép nhiều đường nhưng nghèo chất xơ có thể làm hệ vi sinh mất cân bằng, đặc biệt nếu được dùng như nguồn dinh dưỡng duy nhất.
Điều khiến chuyên gia không bất ngờ
Các chuyên gia dinh dưỡng nhận định kết quả nghiên cứu này không quá bất ngờ. Trên thực tế, chế độ chỉ uống nước ép:
Không cung cấp đủ chất xơ, protein, chất béo lành mạnh
Dễ gây dao động đường huyết, mệt mỏi, mất khối cơ
Giảm cân nếu có chủ yếu là mất nước, không phải giảm mỡ
Nếu lạm dụng, tình trạng viêm kéo dài có thể làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch, tiểu đường type 2 và các bệnh mạn tính khác.
Vậy có nên "thanh lọc" bằng nước ép?
Các chuyên gia khuyến cáo: Không nên dùng nước ép để thay thế hoàn toàn bữa ăn, kể cả trong thời gian ngắn. Nếu thích nước ép, hãy xem đó là một phần bổ sung, không phải trung tâm của chế độ ăn. Ưu tiên ăn trái cây và rau củ nguyên quả, hoặc dùng smoothie xay cả xác để giữ lại chất xơ.
Một chế độ ăn cân bằng, giàu thực phẩm toàn phần mới là cách tốt nhất để nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột
Thông điệp quan trọng
Cơ thể con người không cần "thải độc" bằng cách nhịn ăn hay chỉ uống nước ép. Gan, thận và hệ tiêu hóa vốn đã làm nhiệm vụ đó mỗi ngày. Điều cơ thể thực sự cần là chất xơ, dinh dưỡng đầy đủ và sự cân bằng.
Thanh lọc cấp tốc có thể mang lại cảm giác "nhẹ người" tạm thời, nhưng đường ruột thì không dễ dàng phục hồi nếu bị tổn thương.
