Theo Tổng cục Du lịch Việt Nam, chỉ trong sáu tháng đầu năm, Mai Châu (Hoà Bình cũ nay là Phú Thọ) đã đón 471.640 lượt khách, trong đó có 187.530 lượt khách quốc tế - tăng mạnh so với cùng kỳ, góp phần mang về doanh thu hơn 565 tỷ đồng. Riêng ba điểm du lịch cộng đồng tại xã, mỗi năm thu hút khoảng 1.500-1.700 lượt khách, nhiều trong số đó là du khách nước ngoài.
Xã Mai Châu có diện tích hơn 147km2, dân số gần 18.500 người, trong đó trên 90% là đồng bào dân tộc thiểu số.
Trước đây, nhiều vùng trong xã thuộc diện đặc biệt khó khăn. Tuy nhiên, với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, khí hậu trong lành và bản sắc văn hóa đặc trưng của đồng bào Thái, Mường, người dân nơi đây đã tận dụng lợi thế để phát triển du lịch nông thôn, mang lại những hiệu quả tích cực về mặt kinh tế.
Quang cảnh thơ mộng xung quanh Nhộng Retreat ở Mai Châu (Ảnh: N.R).
Trước đó, chính quyền xã đã vận động các hộ dân mạnh dạn mở homestay (nơi nghỉ dưỡng), đồng thời phối hợp Trung tâm Dạy nghề huyện tổ chức lớp đào tạo kỹ năng quản lý du lịch cộng đồng.
Hơn 30 học viên được học thực hành các kỹ năng lễ tân, phục vụ, quảng bá, tổ chức trải nghiệm; nhiều hộ được tiếp cận vốn vay ưu đãi để đầu tư cơ sở vật chất.
Chị Hà Thị Nhung, bản Thành Sơn, trước đây, gia đình chỉ trồng ngô, sắn trên nương, thu nhập bấp bênh. Sau khi chị tham gia lớp đào tạo du lịch cộng đồng, được hỗ trợ vay 100 triệu đồng từ nguồn vốn ưu đãi để sửa nhà thành homestay.
Nhờ biết tận dụng lợi thế cảnh quan và phục vụ chuyên nghiệp, mỗi năm gia đình chị đón hàng trăm lượt khách, thu nhập tăng gấp bốn lần so với trước.
Nhiều hộ dân "đổi đời" nhờ dọn nhà đón khách, xây dựng các sản phẩm du lịch nông thôn (Ảnh: Quỳnh Lâm).
Gia đình chị Hà Hồng Nga ở bản Lác cũng có hành trình "đổi đời" đáng ngưỡng mộ. Từ một người phụ nữ chỉ biết làm nương, rẫy, chị nấu món Mường truyền thống, dọn phòng homestay và kể chuyện quê hương cho du khách.
Giờ đây, gia đình chị có nguồn thu ổn định nhờ dịch vụ xe đưa đón khách, làm homestay, biến du lịch thành nguồn thu ổn định. "Du khách trân trọng bản sắc của chúng tôi, điều mà đôi khi chính người bản địa lại quên mất", chị Nga nói.
Các món ăn đậm đà bản sắc dân tộc ở Mai Châu hấp dẫn du khách (N.R).
Song song với phát triển du lịch, Mai Châu chú trọng hỗ trợ sản xuất nông nghiệp, từng bước hình thành các sản phẩm đặc trưng. Từ nguồn vốn Chương trình Mục tiêu quốc gia, xã đã triển khai nhiều mô hình hiệu quả như hỗ trợ giống bò lai, mở rộng diện tích ngô lai, lạc, khoai sọ, khoai lang, tỏi tía.
Một số sản phẩm đã được xây dựng nhãn hiệu tập thể như dệt thổ cẩm Thái Mai Châu, tỏi tía Thành Sơn, ngô nếp Thung Khe, góp phần nâng cao giá trị và sức cạnh tranh. Các sản phẩm này cũng góp phần nâng cao thương hiệu du lịch Mai Châu.
Mai Châu ưu tiên các mô hình sinh thái, tránh thương mại hóa bằng cách phục dựng lễ hội chân thực và hỗ trợ nhãn hiệu tập thể cho thổ cẩm Thái Mai Châu.
Đáng chú ý, xã cũng đẩy mạnh quảng bá hình ảnh “Mai Châu - điểm đến hấp dẫn, thân thiện, an toàn”, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư tu bổ di tích, bảo tồn văn hóa phi vật thể, đồng thời lồng ghép phát triển du lịch với chương trình xây dựng nông thôn mới. Các làng nghề thủ công được hỗ trợ vốn, kết nối chuỗi cung ứng và đưa sản phẩm lưu niệm ra thị trường.
Nhờ khai thác khéo léo yếu tố văn hóa, du lịch cộng đồng ở Mai Châu đã phát triển mạnh. Bản Lác, Pom Coọng, Văn, Hang Kia, Pà Cò… trở thành điểm dừng chân quen thuộc của du khách trong và ngoài nước. Đặc biệt, tại bản Lác, nơi người Thái sinh sống hơn 700 năm vẫn giữ nguyên nếp nhà sàn, trang phục truyền thống và phong tục xưa, là điểm sáng trên bản đồ du lịch Việt Nam.
Với 203 cơ sở lưu trú, trong đó 158 homestay cộng đồng tập trung tại các bản Lác, Pom Coọng, Hang Kia và Pà Cò, du lịch đã trở thành trụ cột kinh tế, giúp hơn 90% dân số đồng bào dân tộc thiểu số cải thiện đời sống.
