Khi gặp dấu hiệu ho dai dẳng, ho bất thường thì rất nhiều người chủ quan, cho rằng đó là "bệnh vặt". Chú Nguỵ, khoảng 60 tuổi (Nam Bình, Phúc Kiến, Trung Quốc) cũng là một trong số đó. Chú vốn hút thuốc đã nhiều năm, nên mỗi khi ho đều cho rằng đó là điểm chung khó tránh ở người hút thuốc, lại đã bước qua tuổi trung niên nên sức khoẻ yếu đi và dễ cảm vặt. Thế nhưng, chú chưa bao giờ nghĩ mình phát hiện ung thư phổi nhờ một lần đi khám cảm lạnh.
Vợ chú Nguỵ kể lại, hai năm gần đây chú thường xuyên có các dấu hiệu ho nhiều, mệt mỏi, sốt nhẹ về đêm giống như cảm lạnh. Thời gian đầu, chú không chịu uống thuốc, chỉ tẩm bổ bằng đồ ăn, nghỉ ngơi nhiều hơn đến khi bệnh tự hết. Cho tới mấy tháng gần đây thì mỗi lần ốm vặt đều rất lâu mới khỏi, chú phải tự mua thuốc về uống.
Đỉnh điểm là gần cảm lạnh gần nhất, uống thuốc cả tháng trời cũng không thấy đỡ, cả gia đình thuyết phục mãi chú Nguỵ mới chịu đi khám. Kết quả chụp CT và nội soi phế quản khiến cả nhà choáng váng: trong nửa phổi trên bên phải xuất hiện một khối u khổng lồ, thậm chí đã di căn và "nuốt chửng" một phần tim. Việc phẫu thuật cắt bỏ khối u gần như bất khả thi do kích thước lớn và vị trí nguy hiểm.
Gia đình đưa chú đi thăm khám nhiều nơi nhưng đều nhận kết luận khó phẫu thuật. Tại Bệnh viện Phúc Kiến (Trung Quốc), các bác sĩ đã chọn phương án kết hợp hóa trị và liệu pháp miễn dịch để thu nhỏ khối u trước khi tính tới phẫu thuật. Sau thời gian điều trị, khối u nhỏ lại đáng kể, song ca mổ vẫn tiềm ẩn rủi ro cao. Nhờ kinh nghiệm và kỹ thuật chuyên môn, ê-kíp phẫu thuật đã thành công loại bỏ khối u, nhưng bệnh nhân vẫn cần tiếp tục hóa trị và xạ trị bổ sung, đồng thời đối mặt nguy cơ tái phát.
4 dấu hiệu ung thư phổi được bác sĩ đặc biệt lưu ý
Trưởng khoa phẫu thuật của Bệnh viện Phúc Kiến là Từ Tuần Vũ cho biết, ung thư phổi có 2 nhóm chính: ung thư phổi tế bào nhỏ tiến triển nhanh, di căn sớm và ung thư phổi không tế bào nhỏ chiếm đa số, thường âm thầm. Tiên lượng phụ thuộc giai đoạn: phát hiện sớm có thể kéo dài sống 5 năm tới 50%, nhưng ở giai đoạn muộn chỉ còn dưới 10%.
Có 4 dấu hiệu quan trọng của ung thư phổi cần lưu ý:
- Ho kéo dài, thay đổi tính chất: Khối u kích thích niêm mạc phế quản gây ho dai dẳng, ngày càng nặng. Khác với ho do cảm lạnh, triệu chứng này không đáp ứng thuốc thông thường và đôi khi kèm khàn tiếng.
- Khó thở, thở khò khè: Khối u chèn ép đường thở, mạch máu khiến bệnh nhân hụt hơi cả khi nghỉ ngơi. Không giống hen hay viêm phế quản, khó thở tiến triển từ từ nhưng ngày càng nặng.
- Đau tức ngực dai dẳng: U xâm lấn màng phổi, thần kinh liên sườn gây cảm giác tức nặng hoặc đau nhói khi hít sâu. Khác với đau cơ hay viêm phổi, cơn đau này thường kéo dài, ít đáp ứng thuốc giảm đau.
- Ho ra máu, khạc đờm lẫn máu: Ung thư xâm lấn mạch máu nhỏ khiến máu lẫn trong đờm loãng, đỏ tươi hay gỉ sắt. Đây là dấu hiệu cảnh báo đặc hiệu hơn nhiều bệnh hô hấp thông thường.
Ngoài ra, ung thư phổi có thể gây khàn tiếng, viêm phổi tái phát, sưng mặt cổ do chèn ép tĩnh mạch chủ trên, sụt cân và mệt mỏi kéo dài... hay đau xương khi di căn. Nhận biết sớm các tín hiệu này rất quan trọng để kịp thời điều trị.
Thông qua trường hợp của chú Nguỵ, bác sĩ Từ nhấn mạnh: "Những người hút thuốc lá, hít khói thuốc thụ động là nhóm có nguy cơ cao nhất mắc ung thư phổi. Trong khói thuốc chứa hơn 70 chất gây ung thư, điển hình là benzopyrene và nitrosamine, trực tiếp phá hủy DNA tế bào phổi. Người hút thuốc lâu năm hoặc hút trên 20 điếu/ngày có nguy cơ cao gấp hàng chục lần so với người không hút.
Ngoài thuốc lá hay ô nhiễm không khí, nhiễm phóng xạ... thì còn nhiều yếu tố ít được chú ý cũng âm thầm làm tăng nguy cơ. Ví dụ như thói quen ăn uống, khói dầu và khói bếp khi nấu nướng, hoá chất tẩy rửa mạnh... đều sinh ra các hợp chất độc hại tích tụ trong phổi. Tiếp xúc lâu dài khiến phổi bị viêm mạn tính, từ đó tạo môi trường thuận lợi cho tế bào ung thư phát triển".
