Câu chuyện của chị Lý , 34 tuổi ở Trung Quốc từng khiến nhiều người nể phục. Sau khi được chẩn đoán mắc tiểu đường, chị quyết tâm tập thể dục, tham gia các giải marathon (chạy bộ) với mong muốn “đánh bại bệnh tật bằng ý chí”. Thế nhưng chỉ 2 năm sau , kết quả kiểm tra lại khiến chị sụp đổ, đã bước sang giai đoạn suy thận (urê huyết cao, hay còn gọi là urê máu cao, biểu hiện cuối của bệnh thận mạn) .
Đằng sau câu chuyện tưởng như truyền cảm hứng ấy, là 6 thói quen nguy hiểm mà nhiều người mắc bệnh mãn tính vẫn vô tình lặp lại mỗi ngày .
1. Tập thể dục quá sức, tưởng tốt, hóa hại
Chạy marathon là bộ môn đòi hỏi thể lực cực cao . Khi chạy quá 80km mỗi tuần, cơ thể sản sinh lượng lớn gốc tự do , gây tổn thương tế bào, trong đó thận là cơ quan chịu ảnh hưởng nặng nề nhất .
Chị Lý nhiều lần thấy chân sưng phù sau khi chạy , nhưng lại cho rằng đó chỉ là mỏi cơ bình thường, thực chất đây là dấu hiệu sớm của tổn thương thận . Sau mỗi buổi tập, chị ít khi uống đủ nước , khiến máu đặc hơn , tăng gánh nặng lọc cho thận, một sai lầm nghiêm trọng với người tiểu đường.
2. Ăn uống sai cách, kiểm soát đường máu nhưng “bức tử” thận
Để “ăn sạch - sống khỏe”, chị Lý bỏ hẳn tinh bột , chỉ dùng bột dinh dưỡng giảm cân và các loại thực phẩm “không đường” . Kết quả, cơ thể thiếu hụt protein tốt và vi chất cần thiết để bảo vệ tế bào thận . Việc cắt tinh bột đột ngột còn khiến xảy ra toan ceton, tình trạng axit hóa máu , làm tổn thương các ống thận. Thêm vào đó, các loại đồ uống “0 calo”, “không đường” chứa nhiều chất tạo ngọt nhân tạo , mà tất cả những chất này đều phải qua thận để đào thải, vô tình khiến thận làm việc quá tải.
3. Tự ý thay đổi thuốc, coi nhẹ tái khám
Chị Lý thường tự điều chỉnh liều insulin theo mức vận động, lúc tăng lúc giảm tùy cảm giác, dẫn đến đường huyết dao động mạnh , đẩy nhanh tổn thương mạch máu thận. Cô cũng bỏ tái khám suốt 8 tháng , không làm xét nghiệm vi đạm niệu (microalbumin), xét nghiệm sớm nhất để phát hiện biến chứng thận ở bệnh nhân tiểu đường. Chưa dừng lại ở đó, chị còn uống thêm nhiều loại “thực phẩm chức năng hạ đường huyết” cùng lúc, khiến gan phải làm việc quá tải , gián tiếp gây áp lực ngược trở lại cho thận .
4. Thiếu ngủ trầm trọng, thận không có thời gian phục hồi
Vì đam mê marathon, chị Lý thường dậy lúc 4 giờ sáng để chạy , chỉ ngủ 4-5 tiếng mỗi đêm. Khi thiếu ngủ, nồng độ hormone cortisol tăng cao, khiến huyết áp và áp lực cầu thận tăng, dẫn đến xơ hóa thận .
Cuối tuần, chị lại ngủ bù 10-12 tiếng, làm rối loạn nhịp sinh học , khiến chức năng lọc thải của thận càng rối loạn hơn. Việc dán mắt vào điện thoại trước khi ngủ cũng khiến cơ thể giảm tiết melatonin , giấc ngủ nông, thận không được “nghỉ ngơi” đúng nghĩa.
5. Áp lực tâm lý kéo dài, stress cũng giết chết thận
Tinh thần căng thẳng kéo dài khiến hệ thần kinh và hormone căng thẳng hoạt động liên tục. Chị Lý từng thừa nhận: “Trước mỗi giải chạy, tôi lo đến mất ngủ, không dám nghỉ vì sợ người khác nghĩ mình yếu.
Sự ám ảnh phải chiến thắng bản thân cùng với việc thường xuyên khoe thành tích trên mạng xã hội , khiến chị bỏ qua cảnh báo của cơ thể , tiếp tục tập dù mệt mỏi. Căng thẳng mãn tính kích hoạt hệ thống renin-angiotensin , khiến huyết áp và tổn thương thận tăng nhanh hơn .
6. Bỏ qua những tín hiệu cảnh báo “chết người”
Thận đã phát tín hiệu cầu cứu, nhưng chị lại không nhận ra :
- Nước tiểu có nhiều bọt nhỏ, kéo dài: dấu hiệu rò rỉ protein trong nước tiểu , biểu hiện điển hình của bệnh thận.
- Ban đêm dậy đi tiểu 3-4 lần , nhưng chị cho rằng do uống nhiều nước.
- Mắt mờ nhanh , nhìn nhòe, nhưng tưởng do cận thị nặng hơn, trong khi đó lại là tổn thương võng mạc do tiểu đường , thường đi kèm bệnh thận tiểu đường .
Câu chuyện của chị Lý là lời cảnh tỉnh với những người mắc bệnh mãn tính, đặc biệt là bệnh nhân tiểu đường . Tập thể dục là cần thiết, nhưng tập quá sức và cực đoan có thể phản tác dụng. Bác sĩ khuyến nghị:
- Mỗi 3 tháng nên xét nghiệm vi đạm niệu .
- Mỗi năm nên kiểm tra mắt đáy võng mạc .
- Ngủ đủ, uống đủ, ăn đủ, đừng để việc “giữ dáng” trở thành “giết thận”.
Nguồn và ảnh: Sohu
