Thanh Vân, 30 tuổi, sống ở Hà Nội là người năng động, giỏi giang, làm cùng lúc ba công việc: sáng tạo nội dung, chuyên viên marketing và dạy tiếng Anh. Suốt 8 năm qua, mỗi ngày của Vân bắt đầu từ 6 giờ sáng và kết thúc vào một giờ sáng hôm sau. Chị dành trung bình 12-14 tiếng mỗi ngày cho công việc, ăn uống thất thường.
Thời gian gần đây, cơ thể bắt đầu "lên tiếng". Chị thường xuyên đau mỏi cổ vai gáy , đau dạ dày, trào ngược, cổ họng rát buốt. Đi khám, bác sĩ chẩn đoán chị bị thoát vị đĩa đệm , trào ngược thực quản mức độ nặng, suy giảm miễn dịch nghiêm trọng. Chị phải chi hàng trăm triệu đồng cho việc điều trị nhưng bệnh vẫn đeo bám.
Dù sức khỏe giảm sút, chị vẫn không thể dừng công việc lại. Chị rơi vào vòng luẩn quẩn: làm để kiếm tiền, sau đó dùng tiền để chữa những hậu quả do chính việc làm quá sức gây ra.
Người trẻ làm việc quá sức dẫn đến mệt mỏi, căng thẳng, rối loạn giấc ngủ.
Quốc Anh, 33 tuổi, sống ở Cầu Giấy, Hà Nội, là lập trình viên cho một công ty phần mềm. Với anh, làm việc 14 tiếng một ngày trở thành điều bình thường. Thức xuyên đêm, ôm máy tính đến sáng, dùng cà phê, thuốc lá và nước tăng lực để tỉnh táo là thói quen hàng ngày.
"Deadline là đặc sản, việc đột xuất là điều hiển nhiên" , Quốc Anh chia sẻ. 80% thời gian của anh dành cho công việc, không bạn bè, không tụ tập, thậm chí không nhớ lần cuối đi du lịch là khi nào.
Gần đây, anh xuất hiện triệu chứng kỳ lạ như chóng mặt, nhìn mờ, tim đập nhanh, nhức đầu kéo dài và cảm giác như có tiếng nói trong đầu. Đi khám, bác sĩ chẩn đoán anh bị stress nghiêm trọng do làm việc quá sức. Nếu không thay đổi, anh có thể mắc các bệnh lý cả về thể chất lẫn tinh thần.
Dù vậy, anh vẫn chưa thể nghỉ ngơi. Áp lực tài chính, trách nhiệm với gia đình và khoản nợ mua nhà khiến anh không thể tạm dừng. " Tôi biết mình đang mòn dần đi, nhưng không dám buông ra ", anh nói.
Vân và Quốc Anh chỉ là hai trong số rất nhiều người trẻ đang rơi vào tình trạng kiệt sức vì lao động quá độ, hội chứng được gọi là Burn out – kiệt sức nghề nghiệp. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đây là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt phổ biến ở nhóm lao động trẻ tại khu vực Đông Nam Á. Khi công việc trở thành gánh nặng đè lên cả thể xác lẫn tinh thần, người trẻ cần được cảnh tỉnh trước khi quá muộn.
Theo ThS.BS Phạm Văn Dương, khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, hội chứng burn out còn gọi hội chứng "tâm thần công sở" hay kiệt sức nghề nghiệp là trạng thái kiệt quệ về thể chất, tinh thần, kéo dài và tích tụ do căng thẳng nghề nghiệp không được xử lý hiệu quả.
Những trường hợp gặp hội chứng burn out, tuỳ vào tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ hướng dẫn điều chỉnh sinh hoạt, ngủ sớm và ngủ đủ mỗi ngày, không mang việc về nhà, kết hợp uống thuốc và tập thể dục.
Dấu hiệu điển hình của hội chứng burn out bao gồm kiệt sức, mệt mỏi kéo dài, khó ngủ, đau đầu, tim đập nhanh, rối loạn tiêu hóa, ốm vặt. Người bệnh không tập trung hoặc mất hứng thú với công việc, hay cáu gắt, có cảm giác vô dụng hoặc thất bại...
"Nguyên nhân chính dẫn đến hội chứng này là áp lực thành tích nên họ dễ rơi vào trạng thái thất vọng khi không đạt được mục tiêu", bác sĩ Dương nói.
Burnout không điều trị sớm có thể dẫn đến suy giảm sức khỏe thể chất và tinh thần, rối loạn lo âu, trầm cảm, mất ngủ mạn tính... Trường hợp nặng, người bệnh có thể suy nghĩ tiêu cực dẫn đến hành vi tự hại bản thân.
Bác sĩ Dương khám và tư vấn tâm lý cho một nhân viên công sở. (Ảnh minh họa: BVCC)
Để vượt qua hội chứng burn out , bác sĩ Dương khuyên người bệnh điều chỉnh lối sống như ngủ đủ giấc, ăn uống đầy đủ dưỡng chất, dành thời gian cho bản thân nghỉ ngơi hoặc thư giãn ít nhất một giờ mỗi ngày. Sắp xếp cân bằng công việc - cuộc sống, trò chuyện với bạn bè, đồng nghiệp, người thân giúp giảm căng thẳng, áp lực.
