Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi đầu tháng 9 điều động lực lượng quân sự quy mô lớn đến vùng biển ngoài khơi Venezuela để tiến hành chiến dịch chống ma túy. Sau loạt vụ tập kích "xuồng ma túy" trong khu vực, ông Trump nhiều lần cảnh báo sẽ sớm tiến hành hoạt động "trên bộ" nhằm vào Venezuela, cũng như đe dọa phong tỏa không phận quốc gia Nam Mỹ, làm dấy lên lo ngại Mỹ có ý định can thiệp, lật đổ chính quyền Tổng thống Nicolas Maduro.
Tuy nhiên, với người dân Venezuela, kịch bản xảy ra xung đột quân sự với Mỹ dường như xa vời. Họ có vấn đề khác đáng lo ngại hơn khi lạm phát, "căn bệnh mạn tính" của kinh tế Venezuela, đang tăng trở lại.
"Mỹ sẽ chẳng có hành động can thiệp nào cả. Điều khiến chúng tôi thực sự bất an là USD tăng giá", Alejandro Orellano, chủ quầy rau tại Quinta Crespo, khu chợ trung tâm thủ đô Caracas, chia sẻ với BBC Mundo.
Alejandro Orellano, tiểu thương tại chợ Quinta Crespo ở thủ đô Caracas, Venezuela. Ảnh: BBC
Số liệu từ ngân hàng trung ương Venezuela cho thấy kể từ khi quân đội Mỹ bắt đầu chiến dịch chống ma túy ở biển Caribe, đồng bolivar đã mất giá khoảng 70% so với USD, tức mỗi ngày mất một điểm phần trăm. Trên thị trường chợ đen, 1 USD đổi được khoảng 370 bolivar, trong khi theo tỷ giá chính thức chỉ đổi được 249 bolivar.
Theo Liên Hợp Quốc, Venezuela phải phụ thuộc vào nhập khẩu để đáp ứng nhu cầu thực phẩm trong nước. Do phải dùng ngoại tệ để thanh toán, thị trường Venezuela sẽ biến động mạnh khi bolivar mất giá. Việc Mỹ siết trừng phạt kinh tế với Venezuela khiến tình hình thêm tồi tệ.
"Giá cả tăng mỗi ngày", Yon Michael Hernandez, 25 tuổi, tài xế taxi sống ở khu ổ chuột Petare, phía đông Caracas nói. "Giá bột ngô hôm nay là 220 bolivar, ngày mai có thể là 240 và lên 260 vào ngày kia. Một món hàng giá 1 USD cách đây nửa tháng giờ có thể tăng lên 3 USD".
Bột ngô thường dùng để làm bánh arepa, món ăn thường thấy trong bữa ăn hàng ngày ở Venezuela.
Ngân hàng trung ương Venezuela đã dừng công bố số liệu lạm phát từ tháng 10/2024, sau khi Caracas giữ lạm phát dưới 10% trong 20 tháng liên tiếp. Kể từ đó, mọi thứ xấu đi nhanh chóng.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo lạm phát tại Venezuela năm nay có thể đạt 270% rồi vọt lên 682% vào cuối năm 2026. Với nhiều người Venezuela, vẫn đang chật vật sau nhiều năm siêu lạm phát trước đại dịch Covid-19, những con số này khiến họ "trở lại cơn ác mộng cũ".
"Không mấy ai thiết tha mua sắm. Những người còn khả năng chi tiêu cũng thắt lưng buộc bụng hết sức", Marjorie Yanez, 40 tuổi, chủ một quầy đồ ăn đường phố ở Caracas, cho biết. "USD tăng giá mỗi ngày khiến người kinh doanh nhỏ lẻ như chúng tôi thêm khốn đốn, vì phải đẩy giá bán theo".
Chi phí cho một bữa sáng gồm bánh croissant và cà phê sữa trong một cửa hàng bánh ở Caracas có thể lên tới 8-10 USD, trong khi lương tối thiểu tại Venezuela quy đổi chưa đến 1 USD một tháng. Chính phủ Venezuela đã hỗ trợ tiền cho người về hưu và công chức, nhưng vẫn không đủ để trang trải cho nhu cầu thực phẩm cơ bản.
Lạm phát cao khiến lễ Giáng sinh trở nên xa xỉ. Người dân Venezuela đến các trung tâm mua sắm nhưng đa số nhận ra họ sẽ tốn cả tháng lương nếu mua quà và đồ trang trí. Những món ăn không thể thiếu trong dịp lễ tăng giá lên gần gấp đôi so với năm ngoái.
Miguel Perez, công nhân xây dựng, đang tìm mua tivi mới thay cho chiếc đã hỏng ở nhà. Sau khi dạo quanh siêu thị, anh chấp nhận ra về tay không vì quá đắt. Một tivi 50 inch do Trung Quốc sản xuất có giá 400 USD.
"Hy vọng tôi có thể tìm được thứ gì đó", Perez nói với WSJ.
Bà Consuelo, 74 tuổi, mô tả lạm phát tệ đến mức người dân Venezuela không thể tích trữ đồ ăn đề phòng kịch bản tồi tệ nhất là xung đột với Mỹ nổ ra.
"Chuyện gì đến thì cứ để nó đến! Thế thôi!", bà nói. "Nghĩ nhiều chỉ khiến người ta mệt mỏi. Tốt nhất là giữ bình tĩnh, bởi cảm xúc ảnh hưởng đến sức khỏe. Tôi không mua gì tích trữ, vì làm vậy cần có nhiều tiền".
Trái với bà Consuelo, Esther Guevara, 53 tuổi, làm việc cho một cơ sở y tế, không giấu được lo lắng khi quân đội Mỹ đã "bài binh bố trận" quanh Venezuela.
"Tôi thấy bất an vì thực sự không biết chuyện gì đang xảy ra. Họ có thể không kích hoặc đổ bộ... mọi người nghĩ mọi thứ sẽ ổn nhưng chuyện đó rất nghiêm trọng. Nhiều người vô tội có thể thiệt mạng", Guevara cho biết. "Tôi có cảm giác ngoài kia đang có gì đó sắp xảy ra, nhưng chỉ biết chờ đợi".
Một người kéo xe chất đầy chuối ở Caracas, Venezuela ngày 13/11. Ảnh: AFP
Tổng thống Venezuela Maduro cuối ngày 3/12 xác nhận ông đã điện đàm với ông Trump 10 ngày trước đó và cuộc gọi diễn ra "tôn trọng, thiện chí".
"Nếu cuộc gọi này cho thấy hai bên bắt đầu hướng đến đối thoại tôn trọng, giữa nhà nước với nhà nước, quốc gia với quốc gia, thì chúng tôi hoan nghênh, vì chúng tôi luôn tìm kiếm hòa bình", ông Maduro nói.
Ông Trump ngày 30/11 xác nhận đã trao đổi qua điện thoại với người đồng cấp Maduro, nhưng từ chối tiết lộ nội dung và kết quả trao đổi, nhấn mạnh đây chỉ là "một cuộc điện đàm". Tổng thống Mỹ sẵn sàng đối thoại ngoại giao với ông Maduro, nhưng không loại trừ hành động quân sự.
"Dù là kịch bản nào thì chúng tôi vẫn lo lắng về thực phẩm nhiều hơn. Tình hình kinh tế Venezuela khá tệ, lạm phát đang ăn tươi nuốt sống chúng tôi", Javier Jaramillo, tiểu thương 57 tuổi ở Caracas, nói.
(Theo WSJ, BBC, CNN)
