Cuộc lật đổ của các thế lực giá rẻ
Thế giới công nghệ, vốn được thống trị bởi một vài đế chế khổng lồ tưởng chừng bất khả xâm phạm, đang chứng kiến những cơn địa chấn mạnh mẽ. Những kẻ thách thức, với vũ khí là mức giá phải chăng, chất lượng đáng kinh ngạc và chiến lược kinh doanh thông minh, đang trỗi dậy từ Trung Quốc, không chỉ gặm nhấm thị phần mà còn công khai soán ngôi của các "vị vua".
Cuộc chiến này không còn là những cuộc giao tranh ở phân khúc giá rẻ, mà đã trở thành một cuộc đối đầu trực diện ở mọi cấp độ, từ những chiếc điện thoại flagship, TV cao cấp cho đến laptop hiệu năng cao.
Một trong những minh chứng rõ ràng và gây sốc nhất cho sự đảo ngôi quyền lực này đã diễn ra ngay tại Việt Nam. Trong quý II năm 2024, một chuyện ít ai ngờ tới đã xảy ra: Oppo, một thương hiệu đến từ Trung Quốc, đã chính thức vượt qua Samsung để chiếm vị trí số một trên thị trường smartphone Việt Nam.
Theo báo cáo từ hãng phân tích thị trường uy tín Canalys, Oppo đã đạt mức tăng trưởng phi thường 110% so với cùng kỳ năm trước, chiếm lĩnh 27% thị phần. Trong khi đó, Samsung, gã khổng lồ Hàn Quốc đã thống trị thị trường trong nhiều năm, lại chứng kiến sự sụt giảm 24%, rơi xuống vị trí thứ hai với 21% thị phần.
Đây không phải là một cú sảy chân đơn lẻ. Các vị trí tiếp theo trong top 5 cũng cho thấy sức mạnh của các kẻ thách thức: Xiaomi đứng thứ ba với 20% thị phần (tăng trưởng 27%), và Vivo ở vị trí thứ năm với 6% thị phần nhưng có mức tăng trưởng đáng kinh ngạc nhất, lên tới 122%. Apple, dù vẫn giữ vững vị thế ở phân khúc cao cấp, cũng chỉ chiếm 16% thị phần.
Sự kiện này càng trở nên đáng chú ý khi so sánh với các quý trước đó. Chỉ mới quý I năm 2024, Samsung vẫn còn ngự trị trên đỉnh với 28% thị phần, bỏ xa các đối thủ. Xa hơn nữa, vào quý IV năm 2023, thị phần của Samsung thậm chí còn lên tới 31%.
Sự đảo ngược nhanh chóng này cho thấy tốc độ và mức độ nghiêm trọng của cuộc tấn công mà các thương hiệu giá trị cao đang thực hiện.
Nguyên nhân sâu xa của cơn địa chấn này nằm ở sự khác biệt trong chiến lược. Trong khi Samsung toàn cầu ngày càng tập trung vào phân khúc cao cấp, đẩy mạnh các tính năng AI đột phá để cạnh tranh trực tiếp với Apple, họ đã vô tình tạo ra một khoảng trống chiến lược ở phân khúc tầm trung và cận cao cấp – nơi quyết định phần lớn doanh số tại một thị trường nhạy cảm về giá và có tâm lý chọn những thiết bị có hiệu năng trên giá thành tốt ở Việt Nam.
Oppo, cùng với Xiaomi và Vivo, đã nhanh chóng và quyết liệt lấp đầy khoảng trống đó, khi tung ra các sản phẩm mức giá phải chăng nhưng trang bị cấu hình và tính năng vượt trội.
Với các dòng sản phẩm như Reno series và mẫu A60 phổ thông, Oppo đã chứng tỏ sự nhạy bén và thấu hiểu sâu sắc hơn về nhu cầu của người tiêu dùng Việt: những người khao khát công nghệ mới, thiết kế đẹp nhưng với một mức giá hợp lý.
Sự kiện này là một lời cảnh tỉnh cho các đế chế: Một thương hiệu uy tín, có những thiết bị cao cấp, giá thành cao, có thể thất bại nếu không phù hợp với thực tế của từng thị trường địa phương. Lòng trung thành với thương hiệu trong thế giới Android là thứ có điều kiện, và một kẻ thách thức với sản phẩm đúng, giá đúng hoàn toàn có thể tạo ra một sự thay đổi địa chấn.
Từ tiếng xấu “đồ Tàu” đến “kẻ soán ngôi vương”
Sự trỗi dậy của các thương hiệu này tại Việt Nam càng đáng nể hơn khi nhìn lại bối cảnh lịch sử. Trong một thời gian dài, định kiến về "đồ Tàu" hay "hàng Trung Quốc" đã ăn sâu vào tâm trí người tiêu dùng Việt, thường bị gắn với các sản phẩm chất lượng thấp, dễ hỏng và là hàng nhái.
Một lãnh đạo cấp cao của TCL đã thẳng thắn thừa nhận những khó khăn ban đầu khi thâm nhập thị trường Việt Nam, khi người tiêu dùng vẫn còn bị ám ảnh bởi hình ảnh những chiếc "xe máy Trung Quốc" kém chất lượng một thời.
Tuy nhiên, các thương hiệu thế hệ mới đã thực hiện một cuộc cách mạng toàn diện để phá vỡ định kiến này. Họ không cạnh tranh bằng cách tạo ra những sản phẩm rẻ tiền hơn, mà bằng cách tạo ra những sản phẩm cao cấp với mức giá rẻ hơn.
Xiaomi là ví dụ điển hình nhất cho chiến lược này. Họ công khai tuyên bố rằng điện thoại của mình được cấu thành từ những linh kiện hàng đầu từ các nhà cung cấp uy tín như Sony (camera), Sharp (màn hình), và LG, đồng thời được lắp ráp bởi Foxconn – chính công ty chuyên lắp ráp cho Apple và Samsung.
Đây là một chiến lược "mượn uy tín" cực kỳ thông minh: bằng cách gắn tên mình với những thương hiệu đã được công nhận về chất lượng, họ nhanh chóng vượt qua rào cản hoài nghi ban đầu của người tiêu dùng.
Kết quả là, nhận thức của thị trường đã thay đổi hoàn toàn. Những chiếc điện thoại Xiaomi không còn bị xem là "hàng nhái" mà được mệnh danh là "Apple của Trung Quốc", được đón nhận rộng rãi ở thị trường Việt Nam, cùng với hàng loạt thương hiệu Trung Quốc khác.
Xiaomi là người tiên phong và là hình mẫu điển hình nhất của mô hình kinh doanh đột phá này.
Nền tảng của Xiaomi là chiến lược "marketing 0 đồng" và bán hàng trực tuyến. Bằng cách loại bỏ các kênh phân phối truyền thống, công ty tiết kiệm được khoảng 20-25% chi phí vốn là lợi nhuận của các nhà bán lẻ. Điều này cho phép họ định giá các sản phẩm phần cứng, đặc biệt là điện thoại thông minh, ở mức cực kỳ cạnh tranh, đôi khi chỉ cao hơn một chút so với tổng chi phí linh kiện.
Một chiến lược độc đáo khác là Xiaomi giữ một dòng sản phẩm trên thị trường lâu hơn đáng kể so với các đối thủ - trung bình 18 tháng so với chỉ 6 tháng của Samsung hay Apple. Điều này cho phép họ tận dụng được việc giá linh kiện điện tử giảm dần theo thời gian, giúp linh hoạt điều chỉnh giá bán mà vẫn đảm bảo lợi nhuận.
Nếu Xiaomi là người tiên phong, thì Realme là minh chứng cho sức mạnh của việc tập trung vào một phân khúc thị trường duy nhất. Ra đời trong bối cảnh thị trường smartphone đã cạnh tranh khốc liệt, Realme đã có một sự tăng trưởng bùng nổ bằng cách định vị mình là "thương hiệu công nghệ thấu hiểu người dùng trẻ".
Toàn bộ chiến lược của Realme được xây dựng xung quanh việc chinh phục Thế hệ Z (Gen Z) và điều này đã gặt hái những thành quả xứng đáng. Thành công của Realme cho thấy sức mạnh của chiến lược "thống trị thị trường ngách". Thay vì cố gắng trở thành tất cả mọi thứ cho tất cả mọi người như Samsung, họ đã chọn một phân khúc nhân khẩu học có tiềm năng cao (Gen Z) và xây dựng toàn bộ công ty của mình để phục vụ họ.
Thế hệ này là những người sinh ra trong kỷ nguyên số, họ coi trọng hiệu năng trên giá thành hơn là tên tuổi thương hiệu lâu đời, và có sức ảnh hưởng rất lớn trong xã hội. Realme không chỉ tìm thấy một thị trường, họ đã vun trồng và xây dựng nên cả một "bộ lạc" trung thành.
Họ biến khách hàng trẻ không chỉ là người mua, mà còn là "người đồng kiến tạo thương hiệu". Đây là một bài học đắt giá trong kỷ nguyên thị trường phân mảnh: tương lai không thuộc về những thương hiệu độc tôn, mà thuộc về những thương hiệu có khả năng thấu hiểu và phục vụ những tiểu văn hóa mạnh mẽ và riêng biệt.
Đấu trường khốc liệt tầm cao
Thị trường smartphone là nơi cuộc chiến diễn ra khốc liệt nhất, ở cả hai đầu chiến tuyến: phân khúc cao cấp nơi các tính năng đỉnh cao được phô diễn, và phân khúc tầm trung nơi phần lớn người dùng đưa ra quyết định mua sắm.
Để thấy rõ sự khác biệt, hãy cùng so sánh các mẫu flagship hàng đầu: Xiaomi 15 Ultra đối đầu với iPhone 16 Pro Max và Samsung Galaxy S25 Ultra. Về mặt lý thuyết, sản phẩm từ Xiaomi không hề thua kém, thậm chí còn vượt trội ở một số khía cạnh quan trọng.
Xiaomi 15 Ultra cùng trang bị con chip Snapdragon 8 Elite mạnh mẽ nhất của thế giới Android tương tự Galaxy S25 Ultra, trong khi iPhone sử dụng chip A19 Pro độc quyền. Về màn hình, các mẫu điện thoại Trung Quốc thường có độ sáng tối đa cao hơn, mang lại khả năng hiển thị ngoài trời tốt hơn.
Tuy nhiên, sự khác biệt lớn nhất và cũng là vũ khí mạnh nhất của các kẻ thách thức nằm ở công nghệ pin và sạc. Xiaomi 15 Ultra và các mẫu flagship tương tự thường đi kèm sạc nhanh có dây lên tới 120W, có khả năng sạc đầy pin trong vòng chưa đầy 30 phút. Trong khi đó, iPhone 16 Pro Max chỉ hỗ trợ sạc nhanh khoảng 20W-30W, và Samsung Galaxy S25 Ultra cũng chỉ ở mức 45W. Đây là một khác biệt trải nghiệm cực kỳ rõ rệt trong quá trình sử dụng hàng ngày.
Khi khi đặt tất cả những thông số này bên cạnh mức giá bán chính thức tại Việt Nam, bức tranh toàn cảnh mới thực sự hiện ra.
Bảng so sánh cho thấy một sự thật không thể chối cãi: với một mức giá thấp hơn đáng kể, người dùng có thể sở hữu một chiếc điện thoại từ Xiaomi hay Realme với các thông số phần cứng về màn hình, pin, sạc nhanh vượt trội so với các sản phẩm từ Apple và Samsung.
Sự chênh lệch này đặt ra một câu hỏi lớn cho người tiêu dùng: liệu sự mượt mà của hệ điều hành iOS, sự tiện lợi của bút S Pen, hay uy tín thương hiệu có xứng đáng với khoản chi phí chênh lệch hàng chục triệu đồng hay không?
Cuộc chiến giành giật phân khúc phổ thông
Đây là chiến trường quan trọng nhất về mặt doanh số. Ở đây, cuộc đối đầu giữa Xiaomi Redmi Note 14 Pro và Samsung Galaxy A56 là một ví dụ kinh điển về hai triết lý sản phẩm khác nhau.
Xiaomi Redmi Note 14 Pro tấn công thị trường bằng những con số ấn tượng: camera chính 200MP, sạc nhanh 45W, màn hình AMOLED 1.5K viền mỏng. Đây là những tính năng thường chỉ thấy ở phân khúc cao cấp, được Xiaomi "phổ cập hóa" xuống tầm trung. Họ tập trung vào việc mang lại những trải nghiệm phần cứng vượt trội, gây ấn tượng mạnh ngay từ cái nhìn đầu tiên.
Ngược lại, Samsung Galaxy A56 chọn một hướng đi an toàn và cân bằng hơn. Máy không có những thông số "khủng" như đối thủ, nhưng lại mang đến một trải nghiệm tổng thể hài hòa và đáng tin cậy. Samsung tập trung vào chất lượng hoàn thiện với khung kim loại và chuẩn kháng nước IP67 cao hơn so với IP54 của Redmi Note 14 Pro.
Camera của A56, dù có độ phân giải thấp hơn, lại được đánh giá cao về khả năng xử lý màu da người một cách tự nhiên và nịnh mắt, đặc biệt là camera selfie 32MP. Thêm vào đó, Samsung cam kết hỗ trợ cập nhật phần mềm lâu dài hơn, một yếu tố quan trọng đối với những người dùng muốn sử dụng điện thoại trong nhiều năm.
Về giá cả, hai sản phẩm này cạnh tranh rất sát sao. Tại các hệ thống bán lẻ ở Việt Nam, giá của hai thiết bị thường chỉ chênh lệch nhau một chút, khiến người dùng phải cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc lựa chọn một sản phẩm có thông số phần cứng vượt trội (Xiaomi) hay một sản phẩm có trải nghiệm tổng thể cân bằng và thương hiệu đáng tin cậy hơn (Samsung).
Có thể nói, mỗi trường phái đều có đối tượng người dùng riêng. Nhưng câu chuyện thành công của các thương hiệu giá rẻ với các sản phẩm vừa phải cho thấy rằng, khách hàng ngày càng chọn lọc kỹ càng hơn trong tiêu dùng. Nếu một thiết bị cao cấp không có những giá trị thực sự vượt trội và xứng đáng với giá tiền, rất khó để cạnh tranh với các sản phẩm đáp ứng triết lý: Tốt máy, tốt cả túi tiền.
