Những kiệt tác tranh Đông Dương "hồi hương" lần đầu ra mắt

Những kiệt tác tranh Đông Dương "hồi hương" lần đầu ra mắt công chúng

"Đến với triển lãm tranh Đông Dương và Gia Định lần này, thấy rõ những bước chuyển mình mạnh mẽ của nghệ thuật Việt Nam, từ kỹ thuật sơn mài truyền thống, lụa tinh tế đến những ảnh hưởng của xu hướng phương Tây được bản địa hóa một cách có chọn lọc", Phó giám đốc Sở VH-TT TP.HCM Nguyễn Minh Nhựt nhìn nhận.

Kỷ niệm 20 năm Ngày di sản văn hóa Việt Nam (23.11.2005 - 23.11.2025), tối 21.11 tại TP.HCM, Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM đã khai trương trưng bày chuyên đề Trở về, với những tác phẩm mỹ thuật được ông bà Lê Tất Luyện - Thụy Khuê hiến tặng năm 2025. Đến dự có bà Đinh Thị Thanh Thủy - Phó trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM.

Khán phòng của buổi lễ khai mạc không còn một chỗ trống, nhiều người đến phải đứng để chờ được thưởng lãm những kiệt tác của các danh họa Đông Dương và họa sĩ Gia Định: Lê Phổ, Bùi Xuân Phái, Vũ Cao Đàm, Phạm Tăng, Tạ Tỵ, Nguyễn Cung, Thái Tuấn... Điều đặc biệt là không gian trưng bày vừa được bảo tàng sửa chữa chuẩn chỉnh với hệ thống đèn chiếu sáng hiện đại.

Những kiệt tác tranh Đông Dương 'hồi hương' lần đầu ra mắt công chúng- Ảnh 1. — Phạm Tăng: *Thiên thai* (1975, sơn dầu, 300 × 120 cm, ba tấm ghép, kiệt tác)

Những kiệt tác tranh Đông Dương 'hồi hương' lần đầu ra mắt công chúng- Ảnh 2. — Phạm Đình Tín: *Người mẹ Rha-đê* (1960, sơn dầu)

Những kiệt tác tranh Đông Dương 'hồi hương' lần đầu ra mắt công chúng- Ảnh 3. — Vũ Cao Đàm: *Phụ nữ Bắc vấn tóc trần* (lụa, 21 × 31 cm, kiệt tác)

Mỗi bộ sưu tập mang một dấu ấn đặc thù, phản ánh một giai đoạn lịch sử

Theo ông Trần Minh Công - Phó giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM: "Không gian trưng bày Trở về những tác phẩm mỹ thuật... mở ra một trường đối thoại đa tầng giữa các dòng chảy mỹ thuật Việt Nam thế kỷ 20. Một cuộc gặp gỡ tinh hoa mỹ thuật Đông Dương với vẻ đẹp lụa là, cấu trúc tạo hình tinh tế và chiều sâu nội tâm trong tác phẩm của các họa sĩ Lê Phổ, Bùi Xuân Phái, Vũ Cao Đàm, Tạ Tỵ... và cảm nhận được cá tính sáng tạo mạnh mẽ, tinh thần hiện đại trong thế giới nghệ thuật của họa sĩ Trịnh Cung, Đinh Cường, Bửu Chỉ, Võ Đình… Ban đầu, chúng tôi định trưng bày giới thiệu 43 tác phẩm nhưng do có 1 tác phẩm đang trong giai đoạn bảo dưỡng nên đành... bí mật cho lần sau".

Những kiệt tác tranh Đông Dương 'hồi hương' lần đầu ra mắt công chúng- Ảnh 4. — Các đại biểu, khách mời và người yêu mỹ thuật thưởng lãm tranh

Những kiệt tác tranh Đông Dương 'hồi hương' lần đầu ra mắt công chúng- Ảnh 5. — Tạ Tỵ: *Xóm chài* (1941, sơn mài, 65 × 75 cm)

Những kiệt tác tranh Đông Dương 'hồi hương' lần đầu ra mắt công chúng- Ảnh 6. — Lê Phổ: *Hải quỳ* (Anémone) (sơn dầu, 36 × 45 cm)

Đặc biệt, chuỗi tác phẩm Phong cảnh bất khuất của họa sĩ Lê Bá Đảng tạo nên điểm nhấn giàu cảm xúc. Ở đó, phong cảnh không chỉ là khung cảnh thiên nhiên hữu hình, mà trở thành biểu tượng cho tinh thần bất khuất, nghị lực vươn lên và khát vọng tự do của con người Việt Nam. Đó là mỹ học của kháng nghị và hy vọng - một tiếng nói nội tâm dồn nén nhưng mãnh liệt vang lên giữa không gian nghệ thuật đương đại.

Đánh giá cao nghĩa cử của ông bà Lê Tất Luyện khi hiến tặng gần 300 hiện vật quý từ năm 2018 đến nay, trong đó một số tác phẩm có giá trị và tầm vóc như bảo vật quốc gia, Phó giám đốc Sở VH - TT TP.HCM Nguyễn Minh Nhựt xúc động: "Việc ông bà Lê Tất Luyện hiến tặng các tác phẩm mỹ thuật đã vượt ra khỏi khuôn khổ của sự hào phóng vật chất. Đó là một nghĩa cử văn hóa phi thường, thể hiện khát vọng cao đẹp: di sản mỹ thuật của người Việt Nam ở nước ngoài được trở về và phục vụ nhân dân, tại đất mẹ Việt Nam. Tấm lòng của ông bà là cây cầu kết nối quá khứ với hiện tại, nghệ thuật với cộng đồng và những người con xa xứ với cội nguồn dân tộc. Chúng tôi xin ghi nhớ và trân trọng sự đóng góp vô giá này".

Những kiệt tác tranh Đông Dương 'hồi hương' lần đầu ra mắt công chúng- Ảnh 7. — Bùi Xuân Phái: *Tuồng đời* (1967, sơn dầu)

Những kiệt tác tranh Đông Dương 'hồi hương' lần đầu ra mắt công chúng- Ảnh 8. — Trịnh Cung: *Trăng trên sông Seine* (1994, sơn dầu trừu tượng)

Những kiệt tác tranh Đông Dương 'hồi hương' lần đầu ra mắt công chúng- Ảnh 9. — Văn Đen: *Tắm trăng* (sơn mài trừu tượng, 60 × 40 cm)

Theo nhà thơ Trần Hoàng Nhân: "Ông bà Lê Tất Luyện, sau một đời sống nơi đất khách, đã sưu tập rất nhiều tranh của các danh họa Việt Nam qua các thời kỳ. Nếu quy ra tiền, thì là con số tính bằng gia tài rất lớn, nhưng ông bà đã hiến tặng hết, không gì khác hơn là để các thế hệ người Việt được chiêm ngưỡng những kiệt tác của các danh họa của đất nước. Tôi đã xem hết các tác phẩm đang trưng bày, phải nói thật sự tuyệt vời".

"Các bộ sưu tập của ông bà Lê Tất Luyện hiến tặng và giới thiệu tại trưng bày là những tài sản quý giá không chỉ đối với ngành mỹ thuật, mà còn đối với công tác nghiên cứu, giảng dạy và quảng bá văn hóa Việt Nam. Mỗi bộ sưu tập mang một dấu ấn đặc thù, phản ánh một giai đoạn lịch sử, một thế hệ sáng tác và một cách nhìn riêng về con người và xã hội Việt Nam qua ngôn ngữ tạo hình mà không dễ gì được tiếp cận đầy đủ như thế này", giảng viên Trường ĐH Văn hóa TP.HCM Lâm Nhân chia sẻ thêm.