Niềm vui của nhạc sĩ Trần Tiến, nỗi buồn thẳm sâu của nhà văn "Mưa đỏ" Chu Lai

Ngày 30/11, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công bố Các tác phẩm văn học và nghệ thuật biểu diễn Việt Nam sau ngày đất nước thống nhất và phát động sáng tác các tác phẩm văn học nghệ thuật Sống mãi với thời gian giai đoạn 2026-2030. 50 tác phẩm được lựa chọn thuộc bốn lĩnh vực: Văn học (14 tác phẩm), sân khấu (18 tác phẩm), âm nhạc (12 tác phẩm) và múa (6 tác phẩm). Mỗi tác phẩm tiêu biểu được trao mức nhuận bút 30 triệu đồng, trong đó có Mưa đỏ (nhà văn Chu Lai) và Giai điệu tổ quốc (nhạc sĩ Trần Tiến), Đảo chìm (Trần Đăng Khoa)...

Chia sẻ với PV VietNamNet, nhà văn Chu Lai không giấu được xúc động, thêm chút ngậm ngùi, buồn thương vì hầu hết những người lên nhận giải hôm nay đều là người nhà, chỉ lác đác tác giả còn sống. 

Ông nhắc đến những văn nghệ sĩ thời chống Pháp, Mỹ, nay đã rất ít người còn lại. Bởi thế, khi Mưa đỏ tiếp tục được nhắc đến, được chuyển thể, được sống thêm đời sống mới trong lòng công chúng, đó không chỉ là câu chuyện nghệ thuật mà còn là cách những người cầm bút trả món nợ tinh thần với đồng đội đã hy sinh.

Nhà văn Chu Lai chia sẻ, Mưa đỏ thường được nhiều người biết đến qua phim, qua tiểu thuyết nhưng bản thân ông đặc biệt trân trọng việc nó được chuyển thể thành kịch nói, thậm chí là một vở chèo chỉn chu, giàu tính nghệ thuật. Ông coi đó là lời khẳng định rằng người Việt Nam chưa bao giờ quay lưng với đề tài chiến tranh. Không phải đề tài này đã cũ mà là cách chúng ta triển khai, đào sâu và làm mới nó như thế nào.

Chu Lai nói, ở nhiều nền văn học khác, người ta thường xem 60 hay 70 tuổi là đã "hết máu" để sáng tạo. Nhưng ở Việt Nam thì khác, vẫn có những người lính giờ đã ngoài 70 tuổi vẫn ngồi cặm cụi trên "cánh đồng" chữ nghĩa, tiếp tục viết, đào xới những ký ức khó nhọc của một thời đạn bom như một hành trình không bao giờ kết thúc. Đó là cách trả lời chân thành và thấm thía nhất sau tất cả những biến động lịch sử của dân tộc. 

Với nhạc sĩ Trần Tiến, Giai điệu Tổ quốc được vinh danh là niềm vui lớn nhất của người nghệ sĩ vì "viết ra được những điều chân thật nhất trong nội tâm mình". "Tác phẩm được nhân dân yêu quý thế là đủ. Còn việc Nhà nước công nhận tất nhiên càng vui rồi", ông chia sẻ. Nhạc sĩ sẽ tặng toàn bộ 30 triệu đồng tiền thưởng để ủng hộ đồng bào miền Trung.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa bày tỏ sự xúc động khi tác phẩm Đảo chìm được tôn vinh. Ông cho rằng điều ý nghĩa nhất của một người viết là truyền lại kinh nghiệm, cảm hứng và những giá trị bền vững của tác phẩm cho các thế hệ sau.

Theo ông, giải thưởng lần này không phải là thành tích cá nhân mà thuộc về những người lính đang ngày đêm canh giữ biển đảo quê hương: "Đảo chìm là câu chuyện có thật về những con người hoàn toàn có thật. Tôi chỉ ghi lại những gì họ đã sống, đã hy sinh", ông nói.