Cắt tinh bột để giảm cân?
Tinh bột là nguồn năng lượng chính cho cơ thể, đặc biệt cho não hoạt động. Khi được đưa vào cơ thể, tinh bột sẽ được chuyển hóa thành glucose để cung cấp năng lượng tức thì cho các tế bào.
Phần glucose thừa sẽ được lưu trữ dưới dạng glycogen trong gan và cơ bắp để dự trữ năng lượng. Nếu nguồn cung cấp tinh bột vẫn còn dư thừa, vượt quá khả năng dự trữ glycogen, nó sẽ được chuyển hóa và tích trữ thành mỡ.
Tinh bột là nguồn cung cấp năng lượng quan trọng cho cơ thể (Ảnh minh họa: Unsplash).
Chia sẻ với phóng viên Dân trí, bác sĩ Lê Quang Hào, chuyên gia dinh dưỡng, cho biết việc cắt giảm tinh bột có hai mục đích chính trong chiến lược giảm cân.
Mục tiêu của việc này là để cắt giảm việc hình thành mỡ từ lượng tinh bột dư thừa và buộc cơ thể phải chuyển sang sử dụng mỡ dự trữ làm nguyên liệu cho tế bào hoạt động, giúp tiêu hao mỡ thừa và từ đó giảm cân.
Tuy nhiên, tinh bột là nguồn dinh dưỡng thiết yếu. Nếu cắt giảm quá nhiều hoặc thậm chí cắt bỏ hoàn toàn nguồn dinh dưỡng này, cơ thể có thể rơi vào tình trạng suy nhược, mệt mỏi, do não không được cung cấp đủ năng lượng.
Việc giảm cân bằng cách nhịn ăn tinh bột hoàn toàn mà chỉ ăn các loại thực phẩm khác cũng có thể gây ra tình trạng thiếu vi chất, mất cân bằng dinh dưỡng trong cơ thể. Về lâu dài, điều này kéo theo nguy cơ mắc các bệnh rối loạn chuyển hóa, tim mạch và teo cơ, đặc biệt ở người lớn tuổi.
Đối với một số trường hợp nhịn ăn để giảm cân, bác sĩ Hào cũng đưa ra dẫn chứng trên thế giới, nhịn ăn đã được chứng minh là một phương pháp giúp giảm mỡ hiệu quả.
“Năm 2016, thế giới đã trao giải Nobel cho một nhà khoa học người Nhật Bản. Trong nghiên cứu của mình, ông này đã chứng minh được, việc nhịn ăn trong một khoảng thời gian nhất định sẽ kích hoạt quá trình autophagy trong cơ thể, giúp loại bỏ các thành phần tế bào bị hư hại hoặc không cần thiết.
Để vận hành quá trình này, cơ thể cần lấy năng lượng dự trữ trong cơ thể. Mỡ chính là một trong những nguồn ấy”, ông phân tích.
Tuy nhiên, phương pháp này chỉ nên được thực hiện ngắn hạn. Việc nhịn ăn kéo dài có thể ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe tổng thể.
Bác sĩ Hào khuyến cáo, để có chế độ giảm cân phù hợp, người dân nên tới gặp bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng để được tư vấn. Chế độ giảm cân cần được cá nhân hóa dựa trên thể trạng sức khỏe, độ tuổi, bệnh nền và thói quen vận động hàng ngày.
Khi giảm cân, mọi người không nên mang tâm lý vội vàng. Việc giảm cân cần được triển khai có kế hoạch rõ ràng và cần nhiều thời gian. Nhịn ăn có thể giúp giảm cân nhanh nhưng cũng có tác dụng phụ là dễ gây tăng lại số cân ban đầu.
Đặc biệt, bác sĩ cũng lưu ý, các trường hợp thừa cân, béo phì tuyệt đối không nên nhịn ăn. Nhóm này vẫn phải đảm bảo đủ số lượng bữa ăn hàng ngày, đồng thời đảm bảo cung cấp đủ các nhóm chất chính bao gồm tinh bột, chất béo, chất đạm, vitamin và khoáng chất.
Để tối ưu hóa chế độ ăn kiêng, người dân cũng không nên bỏ tinh bột hoàn toàn, thay vào đó nên ưu tiên các loại tinh bột tốt và hạn chế tinh bột xấu.
Tinh bột tốt là những thực phẩm có lượng calo trung bình tới thấp, không chứa đường và ngũ cốc tinh chế, giàu chất dinh dưỡng và chất xơ tự nhiên cao, đồng thời ít chất béo bão hòa và ít natri. Tinh bột tốt thường tìm thấy trong rau củ (khoai lang, khoai tây), các loại đậu, các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt.
Trong khi đó, tinh bột tinh chế lại ít chất dinh dưỡng, ít chất xơ hơn. Loại tinh bột này thường có trong đồ uống có đường, bánh mì trắng, nước ép trái cây đóng hộp (thường đã lọc bỏ chất xơ), bánh ngọt, kẹo, và các loại thức ăn nhanh chế biến sẵn.
Cắt tinh bột chữa bệnh tiểu đường?
Đối với quan niệm, cắt tinh bột để điều trị đái tháo đường, ThS.BS Lê Ngô Minh Như, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM - cơ sở 3 cảnh báo, quan điểm này không được khuyến cáo trong thực hành lâm sàng hiện nay. Thay vào đó, các hướng dẫn điều trị hiện đại khuyến khích kiểm soát lượng và chất lượng tinh bột nạp vào.
Lợi ích của việc kiểm soát tinh bột là giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả hơn, hạn chế được sự dao động glucose trong máu, cung cấp được năng lượng thiết yếu cho cơ thể...
Ngược lại, cắt hoàn toàn tinh bột, đặc biệt là tinh bột tốt, có thể gây hạ đường huyết, tăng ceton máu, rối loạn chuyển hóa mỡ, thiếu chất xơ...
Do đó, bác sĩ Như khuyến cáo, người bệnh tiểu đường nên lựa chọn tinh bột hấp thu chậm (low GI - chỉ số đường huyết thấp) như gạo lứt, yến mạch, khoai lang, bánh mì nguyên hạt, bệnh nhân có thể kiểm soát đường huyết tốt hơn sau ăn.
Chế độ ăn nên kết hợp tinh bột với chất đạm, chất béo, chất xơ giúp chậm hấp thu glucose, giúp hạn chế tăng đường huyết đột ngột. Ngoài ra, người bệnh cũng cần kiểm soát tổng năng lượng nạp vào dựa trên nhu cầu cá thể hóa của từng bệnh nhân.
