Trong môi trường công sở, tiền không bao giờ “bốc hơi” theo kiểu hào nhoáng như trên phim. Nó thường biến mất rất nhẹ nhàng, thông qua những câu nói tưởng chừng vô hại từ chính đồng nghiệp xung quanh bạn. Đó là những lời rủ rê, trêu đùa hay động viên nghe rất bình thường, nhưng lại đủ sức tác động đến hành vi chi tiêu của bạn mỗi ngày. Chỉ cần vô thức gật đầu vài lần, bạn đã chi tiêu theo cảm xúc, theo nhóm hoặc theo sĩ diện mà không hề nhận ra.
Đến cuối tháng khi xem lại số dư tài khoản hoặc nhìn vào ví tiền, bạn mới hiểu rằng đôi khi thứ “khiến bạn nghèo đi” không phải một khoản chi lớn, mà là những câu nói nhỏ lặp đi lặp lại, âm thầm định hình cách bạn tiêu tiền.
1/ Thôi mua đi, có bao nhiêu đâu!
“Có tốn bao nhiêu đâu” là một trong những câu nói quen thuộc ở môi trường công sở, nghe thì đơn giản nhưng lại tác động rất mạnh đến cách bạn tiêu tiền. Câu này đánh vào tâm lý xem nhẹ các khoản chi tiêu nhỏ - dạng bẫy tài chính khiến nhiều người trẻ rơi vào vòng xoáy “mua cho vui”. Những món đồ 30 - 50 nghìn tưởng như vô hại, nhưng khi lặp lại nhiều lần mỗi tuần, tổng chi có thể tăng hàng trăm nghìn mà bạn không hề nhận ra.
Nguy hiểm hơn, việc nghe câu này thường xuyên khiến bạn dần mất tiêu chuẩn chi tiêu, bởi mọi khoản nhỏ đều bị quy về “không đáng kể”. Để rồi đến cuối tháng, khi nhìn lại lịch sử giao dịch, bạn mới biết chính những thứ “có tốn bao nhiêu đâu” ấy đã âm thầm bào mòn ví tiền nhanh nhất.
(Tranh minh hoạ)
2/ Đi ăn với mọi người cho vui, tính toán làm gì cho mệt
Đây là lời rủ rê đánh vào cảm giác hòa đồng - thứ khiến bạn dễ tiêu theo nhóm hơn là tiêu theo khả năng. Trong môi trường công sở, nhiều người ngại từ chối vì sợ bị xem là tách biệt, nên dù đang cố tiết kiệm cũng sẵn sàng tham gia những buổi ăn uống mà mình không thực sự cần.
Một bữa ăn cho vui có thể không đáng kể, nhưng 3 bữa “cho vui” mỗi tuần là câu chuyện hoàn toàn khác. Chi phí ăn uống vì thế đội lên nhanh chóng, trong khi bạn lại tưởng mình chỉ đang duy trì mối quan hệ, chứ không phải đang tiêu vượt ngân sách.
3/ Có thế mà cũng tiếc à?
Câu này lại đánh thẳng vào sĩ diện - cảm xúc dễ khiến người trẻ lãng phí tiền nhất. Khi bị gắn mác “tiếc của”, bạn thường tiêu để chứng minh mình không hẹp hòi, dù thực ra túi tiền không đủ để chi cho điều đó. Đây là kiểu tiêu tiền nhằm bảo vệ hình ảnh cá nhân, chứ không gắn với nhu cầu thực tế.
Vấn đề nằm ở việc bạn rất ít khi tự nhận ra mình đang tiêu vì cảm xúc bị chạm tự ái. Và một khi đã quen với phản ứng này, bạn sẽ liên tục chi cho những khoản hoàn toàn không phục vụ cho đời sống của mình.
4/ Chốt đơn liền, tôi dùng rồi, ổn lắm!
Sự thúc giục có kiểm chứng này dễ khiến bạn tiêu vì tin người hơn tin chính mình. Khi đồng nghiệp giới thiệu một món đồ mà họ đảm bảo là tốt, bạn có xu hướng bỏ qua nhu cầu thật của bản thân. Việc mua theo lời giới thiệu từ đồ skincare, phụ kiện, đồ gia dụng đến các sản phẩm làm đẹp,... thường tạo cảm giác như quyết định này an toàn, bởi đã có người quen kiểm chứng.
Nhưng thực tế mỗi người một cơ địa, một nhu cầu, một thói quen sử dụng; rất nhiều món được “đảm bảo” sau đó lại bị bạn bỏ xó. Mỗi lần như vậy là một khoản thất thoát mà bạn không biết trách ai, ngoài việc thừa nhận rằng mình đã mua vì sự cả nể.
(Tranh minh hoạ)
5/ Từ tháng sau tiết kiệm nhé!
“Lương tháng sau làm lại!” là câu nói nuôi dưỡng một sự trì hoãn tài chính đầy nguy hiểm. Khi tiêu quá tay, bạn dễ tự an ủi bằng cách đổ hy vọng vào tháng sau, tin rằng mình sẽ tiết kiệm, sẽ cẩn thận hơn, sẽ bắt đầu lại từ đầu. Nhưng thực tế là tháng sau hiếm khi bắt đầu, vì bạn đã quen với việc cho bản thân thêm một cơ hội mới.
Thói quen trì hoãn này khiến bạn mất khả năng kiểm soát chi tiêu và không bao giờ có một điểm bắt đầu thật sự để xây dựng kỷ luật tài chính. Đến lúc nhận ra, bạn nghèo đi không phải vì thu nhập thấp, mà vì bạn liên tục trì hoãn trách nhiệm với ví tiền của chính mình.
