Trong bối cảnh thị trường lao động liên tục biến động, kỹ năng mềm (soft skills) ngày càng trở thành yếu tố then chốt bên cạnh kiến thức chuyên môn trong việc đánh giá ứng viên. Theo Báo cáo Tương lai Việc làm của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), các kỹ năng như tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, khả năng tự học và thích nghi với áp lực được xem là chìa khóa để thích nghi với môi trường làm việc hiện đại.
Từ năm 2021 đến 2022, nhóm nghiên cứu tại ITMO (Nga) đã thực hiện một chuỗi nghiên cứu về tầm quan trọng của kỹ năng mềm. Bước đầu là phân tích 63.273 tin tuyển dụng trên hh.ru - một trong những nền tảng tuyển dụng lớn nhất tại Nga. Kết quả cho thấy, ba nhóm kỹ năng mềm được đề cập nhiều nhất là: làm việc nhóm, giao tiếp trong môi trường kinh doanh và kỹ năng tổ chức.
Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu còn tiến hành phân tích chuyên sâu 75 tin tuyển dụng trong các lĩnh vực công nghệ thông tin, khoa học và kỹ thuật cao để đối chiếu với dữ liệu big data. Cả hai nguồn dữ liệu đều khẳng định một xu hướng rõ ràng rằng nhà tuyển dụng không chỉ cần ứng viên giỏi chuyên môn mà còn đòi hỏi sự linh hoạt, khả năng hợp tác và giao tiếp hiệu quả.
Những kỹ năng mềm được yêu cầu nhiều nhất theo kết quả phân tích
Theo biểu đồ trên, những kỹ năng mềm được yêu cầu nhiều nhất theo kết quả phân tích lần lượt như sau:
1. Teamwork - Làm việc nhóm
2. Business communication skills - Kỹ năng giao tiếp trong kinh doanh
3. Organization skills - Kỹ năng tổ chức
4. Information handling skills - Kỹ năng xử lý thông tin
5. Creativity - Sáng tạo
6. Learning and development skills - Kỹ năng học hỏi và phát triển bản thân
7. Maintaining business correspondence - Soạn thảo thư từ công việc
8. Project Management - Quản lý dự án
9. Negotiating - Đàm phán
10. Interpersonal communication skills - Kỹ năng giao tiếp cá nhân
11. Results orientation - Định hướng kết quả
12. Conducting phone conversations - Giao tiếp qua điện thoại
13. Striving to learn and develop - Nỗ lực học hỏi và phát triển
14. Analytical thinking - Tư duy phân tích
15. Customer centricity - Lấy khách hàng làm trung tâm
Ngoài ra, trong 20 cuộc phỏng vấn mà nhà trường thực hiện với các đại diện doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin, viễn thông và tư vấn nhân sự, những kỹ năng được đánh giá cao nhất gồm: giao tiếp (18 người), tư duy phản biện (14), xử lý thông tin (13) và lãnh đạo (11).
Ngược lại, họ cũng chỉ ra những điểm yếu phổ biến ở sinh viên hiện nay là kỹ năng giao tiếp chưa tốt, quản lý thời gian kém, thiếu trí tuệ cảm xúc và chưa thành thạo trong việc tự học. Dù nhiều doanh nghiệp có triển khai chương trình đào tạo nội bộ, họ vẫn bày tỏ mong muốn hợp tác với các trường đại học để đồng xây dựng các khóa học sát với nhu cầu thực tiễn.
Từ thông tin trên có thể thấy, kỹ năng mềm không còn là thông tin “trang trí” trong CV mà là hành trang thiết yếu giúp sinh viên thích nghi và phát triển trong môi trường làm việc không ngừng biến động.
Kỹ năng mềm không còn là xu hướng, mà là lợi thế cạnh tranh cốt lõi của mỗi sinh viên trên con đường sự nghiệp.
Việc ITMO chủ động nghiên cứu, lắng nghe và thiết kế lộ trình đào tạo dựa trên nhu cầu thực tiễn là một minh chứng rõ ràng. Các khóa học dạng microlearning, nội dung đa dạng và thời gian linh hoạt đang được sinh viên đón nhận tích cực.
Trong tương lai, nhóm nghiên cứu dự kiến sẽ tiếp tục tổ chức các buổi thảo luận nhóm (focus group), phỏng vấn sâu với cả sinh viên lẫn doanh nghiệp, đồng thời phát triển thêm tài liệu đào tạo và công cụ khảo sát hiệu quả giảng dạy.
Làm sao để cải thiện kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp trong môi trường kinh doanh và kỹ năng tổ chức?
Trong thời đại ngày càng đề cao sự linh hoạt và hợp tác, ba kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp trong môi trường kinh doanh và tổ chức công việc đang trở thành những yếu tố không thể thiếu để thành công, dù bạn là sinh viên mới ra trường hay đã đi làm vài năm. Tin vui là không ai bắt buộc phải sinh ra đã giỏi ba kỹ năng này, vì hoàn toàn có thể cải thiện từng ngày nếu có chiến lược rõ ràng và quyết tâm rèn luyện.
Trước hết, kỹ năng làm việc nhóm không chỉ là cùng nhau hoàn thành một bài tập hay một dự án. Nó là cách bạn kết nối với người khác, chia sẻ trách nhiệm và hỗ trợ nhau để đạt kết quả tốt nhất. Nếu muốn cải thiện, hãy bắt đầu từ việc lắng nghe người khác một cách thật sự. Đừng chỉ chờ tới lượt mình nói. Khi bạn hiểu được quan điểm và cảm xúc của người khác, bạn sẽ dễ làm việc cùng họ hơn. Bên cạnh đó, bạn cũng cần học cách phân chia công việc rõ ràng, giao tiếp minh bạch và tôn trọng sự khác biệt. Nhóm làm việc hiệu quả là nhóm mà mỗi người đều cảm thấy tiếng nói của mình được lắng nghe và tôn trọng, chứ không phải nhóm ai cũng đồng ý với nhau mọi lúc.
Tiếp theo là kỹ năng giao tiếp trong môi trường kinh doanh. Đây không phải là kỹ năng chỉ dành cho dân sales hay những người hay thuyết trình. Dù bạn làm kỹ thuật, thiết kế hay tài chính, giao tiếp hiệu quả vẫn là chìa khóa để phối hợp với người khác, trình bày ý tưởng rõ ràng và xây dựng sự tin cậy. Để cải thiện, bạn cần luyện cách nói và viết sao cho mạch lạc, đúng trọng tâm và đúng đối tượng. Nói chuyện với sếp khác với khi nói chuyện với đồng nghiệp, càng khác nữa nếu là với khách hàng. Đừng quên cả ngôn ngữ cơ thể, ánh mắt và giọng nói cũng là một phần trong giao tiếp. Một lời khuyên nữa là hãy tập đặt câu hỏi, thay vì chỉ trả lời. Người giao tiếp tốt là người biết khơi gợi và dẫn dắt đối thoại, chứ không chỉ giỏi nói.
Bạn cần cải thiện kỹ năng mềm bên cạnh kiến thức chuyên môn.
Cuối cùng là kỹ năng tổ chức. Đây là điều mà nhiều người trẻ hay xem nhẹ nhưng lại ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả công việc. Tổ chức tốt không có nghĩa là lúc nào cũng bận rộn, mà là biết làm đúng việc vào đúng thời điểm. Để cải thiện, bạn có thể tập sử dụng một số công cụ hỗ trợ như to-do list, bảng kế hoạch hằng tuần hay các app như Trello, Notion, Google Calendar. Nhưng điều quan trọng hơn là bạn cần rèn cho mình thói quen suy nghĩ có thứ tự, biết đặt ưu tiên, và không để bản thân bị cuốn vào những việc vụn vặt. Hãy tập thói quen mỗi sáng dành vài phút xem lại hôm nay mình cần làm gì và cuối ngày tự đánh giá xem đã làm được đến đâu. Kỹ năng tổ chức không đến từ việc học một lần, mà là từ việc bạn duy trì kỷ luật mỗi ngày.
Tóm lại, để giỏi hơn trong làm việc nhóm, giao tiếp và tổ chức công việc, bạn không cần trở thành một người hoàn hảo. Bạn chỉ cần đủ kiên nhẫn để luyện tập, đủ mở lòng để học từ người khác, và đủ tỉnh táo để nhìn lại chính mình sau mỗi trải nghiệm. Ba kỹ năng này không chỉ giúp bạn làm việc hiệu quả hơn, mà còn khiến bạn trở nên đáng tin cậy và chuyên nghiệp trong mắt người khác. Và đó là một bước tiến lớn trên hành trình phát triển sự nghiệp.
Theo Nature, tổng hợp
