Cần khai thác hiệu quả kho dữ liệu
Tại sự kiện Smart Banking 2025 diễn ra ngày 25/9 tại Hà Nội, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Phạm Tiến Dũng cho biết, VietinBank đã đóng cửa hơn 100 phòng giao dịch chỉ trong thời gian ngắn, bởi có đến 98% khách hàng thực hiện giao dịch trên kênh số.
Trong nhóm ngân hàng Big4, VietinBank rất mạnh tay trong việc đóng cửa các phòng giao dịch. Chỉ trong 6 tháng đầu năm, ngân hàng đã đóng cửa 66 phòng giao dịch trên cả nước. Đến 30/6, con số này còn 887.
Theo ông Dũng, trước đây ngành ngân hàng mơ ước đạt tỷ lệ nền tảng cho hoạt động trên không gian số là 88% người trưởng thành có tài khoản ngân hàng, nhưng đến nay, tỷ lệ này đã vượt xa. Hiện mỗi ngày có trên 30 triệu giao dịch, với khoảng 900.000 tỷ (tương đương trên 40 tỷ USD) được thực hiện.
Cùng với đó, ngành ngân hàng đã xây dựng được kho dữ liệu khổng lồ và có giá trị. Mọi hoạt động thu thập dữ liệu trong ngành ngân hàng đều có thông tư quy định rõ ràng từ hệ thống báo cáo thống kê, giám sát từ xa, CIC, phòng chống rửa tiền...
Phó Thống đốc khẳng định ngân hàng không chỉ tạo ra ứng dụng thông minh cho khách hàng mà còn phải có sự hỗ trợ tốt nhất cho khách hàng, bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng.
“Thông tư 50, có hiệu lực từ 1/7/2025, yêu cầu tất cả các ngân hàng phải làm ứng dụng có đủ tiêu chuẩn để phục vụ khách hàng. Không thể có một ứng dụng mobile banking mà ghép ảnh của ai đó vào CCCD nào cũng được chấp nhận”, ông Phạm Tiến Dũng nói.
Câu chuyện đặt ra là phải khai thác hiệu quả dữ liệu. Hiện nay nhiều ngân hàng đã thành lập Khối Dữ liệu với vai trò quan trọng tương đương một khối nghiệp vụ kinh doanh trong ngân hàng.
“Một ứng dụng ngân hàng phải thông minh, nhiều tiện ích và dễ sử dụng. Chúng ta không thể hô khẩu hiệu suông mà không có ứng dụng thực sự tốt”.
Nhiều ngân hàng hiện nay, thay vì để khách hàng phải gọi điện báo khi bị mất thẻ, trong ứng dụng (app) của ngân hàng đã cho phép khóa thẻ, chỉ với một thao tác; cho phép khách hàng khai báo hạn mức thẻ theo ngày để tránh việc bị mất nhiều tiền nếu chẳng may bị mất thẻ...
“Lấy khách hàng là trung tâm chính là phải làm cho họ dễ sử dụng, được bảo vệ một cách nhanh nhất. Với ứng dụng ngân hàng, việc đảm bảo an toàn và hoạt động liên tục là vô cùng quan trọng”, Phó Thống đốc nói.
Chia sẻ tại sự kiện, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương - Giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia (Bộ Công an), Phó Chủ tịch Hiệp hội Dữ liệu quốc gia - cho rằng dữ liệu có vai trò hết sức quan trọng trong ngành ngân hàng, từ dữ liệu thông tin khách hàng, lịch sử giao dịch, đến các dữ liệu về thị trường, kinh tế vĩ mô. Việc phân tích dữ liệu đầy đủ, chính xác là cơ sở quan trọng để ngân hàng cấp tín dụng, quản trị rủi ro và thiết kế sản phẩm mới.
Tuy nhiên, việc khai thác dữ liệu của các ngân hàng còn nhiều thách thức. Ông Cương nêu lý do: dữ liệu thu thập từ nhiều nguồn khác nhau nên đôi khi có sự sai lệch, việc kết nối chia sẻ cũng chưa thực sự lưu thông. Ngoài ra, khi sử dụng dữ liệu quy mô lớn cũng đặt ra bài toán về bảo mật, quyền riêng tư cá nhân.
Từ đầu năm, chặn 390.000 giao dịch lừa đảo
Theo ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, NHNN, hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng luôn đảm bảo thông suốt; các sản phẩm dịch vụ được các ngân hàng cung cấp cho khách hàng ngày càng đa dạng.
Người dân đã có thể thanh toán xuyên biên giới với Thái Lan, Lào, Campuchia. Dự kiến cuối năm nay, hoặc chậm nhất đầu năm 2026 có thể thanh toán out-bound tại thị trường Trung Quốc và Hàn Quốc.
Ông Tuấn nêu về con số ấn tượng trong 9 tháng đầu năm 2025, với mức tăng trưởng thanh toán không dùng tiền mặt khoảng 30-40% so với cùng kỳ.
Thời gian qua, nhiều TCTD đầu tư nâng cấp hệ thống lưu trữ, quản trị dữ liệu để có thể hỗ trợ cho việc quản lý, phát triển các dịch vụ ngân hàng. Nhiều công nghệ mới trong khai thác dữ liệu đã được các ngân hàng ứng dụng để có thể cá thể hóa các sản phẩm, hướng đến khách hàng.
"Ngoài việc xây dựng kho dữ liệu, việc làm sạch dữ liệu cũng rất quan trọng. Đến tháng 9/2025 toàn ngành ngân hàng có 128,9 triệu tài khoản khách hàng đã được đối chiếu sinh trắc học. 100% khách hàng thực hiện giao dịch trên kênh số đã được thu thập sinh trắc học", ông Phạm Anh Tuấn cho hay.
Cũng theo ông Tuấn, NHNN cũng bắt đầu thử nghiệm hệ thống cung cấp thông tin phòng ngừa lừa đảo, gian lận, đã triển khai đến 5 ngân hàng (VietinBank, BIDV, Agribank, Vietcombank, MB), sắp tới sẽ tiếp tục triển khai và hoàn thành trong năm 2025.
Đến tháng 9/2025, năm ngân hàng trên đã hỗ trợ trên 390.000 lượt khách hàng nhận được cảnh báo và quyết định ngừng giao dịch chuyển tiền cho đối tượng nghi ngờ lừa đảo, với tổng số tiền trên 1.500 tỷ đồng.
