Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. (Ảnh: AP)
Động thái này diễn ra trong bối cảnh nhà lãnh đạo Philippines đang nỗ lực xoa dịu làn sóng phẫn nộ của dư luận trước những sai phạm trong các dự án hạ tầng quan trọng, liên quan đến nhiều nghị sĩ quyền lực.
Nạn tham nhũng tràn lan được cho là nguyên nhân khiến nhiều dự án kiểm soát lũ ở quốc gia Đông Nam Á bị thi công kém chất lượng hoặc thậm chí không tồn tại, dù Philippines thường xuyên hứng chịu các trận bão lớn và thời tiết cực đoan.
Hai tổng thống Philippines trước đây, trong đó có cố Tổng thống Marcos - cha của ông Marcos Jr – bị lật đổ trong các cuộc nổi dậy ôn hòa vì cáo buộc tham nhũng và quản lý yếu kém.
Danh sách bắt giữ trong đợt đầu tiên gồm nhiều nghi phạm, trong đó cựu nghị sĩ Hạ viện Zaldy Co cùng các kỹ sư Bộ Công trình công cộng, bị truy tố tại tòa án đặc biệt chống tham nhũng. Đây là vụ án đầu tiên trong số hàng chục vụ kiện tham nhũng mà Tổng thống Marcos cam kết sẽ đưa các thượng nghị sĩ, hạ nghị sĩ và chủ doanh nghiệp xây dựng giàu có ra tòa trước Giáng sinh.
Vụ án tham nhũng đầu tiên liên quan đến sai phạm trong các dự án kiểm soát lũ tại tỉnh Oriental Mindoro, bao gồm một con đê trị giá 289 triệu peso (4,8 triệu USD) do Sunwest thực hiện. Công ty này được nói là thuộc sở hữu gia đình nghị sĩ Co.
Ông Marcos cho biết 1 nghi phạm bị bắt và 6 người khác đã ra đầu thú vào cuối tuần qua.
“Lời khuyên của tôi gửi tới các nghi phạm còn lại là hãy ra đầu thú, đừng chờ bị truy lùng. Chiến dịch này sẽ tiếp tục, chúng tôi sẽ không dừng lại”, Tổng thống Marcos viết trong bài đăng trên Facebook sáng nay.
Bộ trưởng Nội vụ Jonvic Remulla cho biết giới chức nước này chưa thể xác định ông Co đang ở đâu, nhưng 3 nghi phạm khác có thể sớm ra đầu thú tại các đại sứ quán Philippines ở Mỹ, New Zealand và Jordan để được đưa về nước.
“Dù các vị ở đâu trên thế giới, chúng tôi cũng sẽ tìm ra”, Bộ trưởng Remulla phát biểu tại họp báo, nơi hình ảnh các nghi phạm mặc đồng phục trại giam được trình chiếu.
Nhân chứng khai tại các phiên điều trần ở Thượng viện và ủy ban điều tra độc lập do Tổng thống Marcos thành lập, rằng nhiều thượng nghị sĩ và hạ nghị sĩ, cả đương nhiệm và thôi nhiệm, đã nhận khoản “lại quả” khổng lồ từ các công ty xây dựng để giành được các hợp đồng béo bở về xây dựng hạ tầng kiểm soát lũ trong suốt nhiều năm.
Một số quan chức và kỹ sư của Bộ Công trình Công cộng thừa nhận rằng họ đã giúp dàn xếp các thỏa thuận tham nhũng và kiếm được khoản tiền lớn từ việc này.
Lối sống xa hoa, biệt thự, vali tiền mặt, dàn xe sang và máy bay riêng của các nghi phạm hàng đầu đã châm ngòi cho làn sóng biểu tình lớn trong những ngày qua. Một cuộc biểu tình quy mô lớn dự kiến diễn ra vào ngày 30/11 tới.
Trong những người liên đới còn có cả hạ nghị sĩ Martin Romualdez - anh họ của Tổng thống đương nhiệm. Ông Romualdez phủ nhận liên quan nhưng đã từ chức Chủ tịch Hạ viện. Cựu Chủ tịch Thượng viện Chiz Escudero cũng bị cáo buộc nhận lại quả và đã từ nhiệm, nhưng ông phủ nhận mọi cáo buộc.
Các trợ lý của Tổng thống Marcos bác bỏ những cáo buộc nhằm vào ông, khẳng định chính ông là người đầu tiên cảnh báo về các sai phạm trong bài phát biểu thông điệp quốc gia trước Quốc hội hồi tháng 7.
Ít nhất 9.855 dự án kiểm soát lũ trị giá hơn 545 tỷ peso bắt đầu được triển khai từ khi ông Marcos nhậm chức giữa năm 2022 đang bị điều tra. Tháng 9 vừa qua, Bộ trưởng Tài chính Ralph Recto phát biểu trước các nghị sĩ, rằng 118,5 tỷ peso dành cho các dự án kiểm soát lũ có thể đã “bốc hơi” vì tham nhũng kể từ năm 2023.
Các quan chức nói rằng những sai phạm có thể bắt đầu từ thời cựu Tổng thống Rodrigo Duterte, và những dự án kiểm soát lũ được thực hiện thời kỳ đó cũng sẽ bị điều tra.
