Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV, ngày 21.5, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết về cơ chế đặc biệt phát triển nhà ở xã hội.
Góp ý về chủ trương lập Quỹ nhà ở quốc gia, đại biểu Phạm Thúy Chinh (đoàn Hà Giang) cho rằng, việc hình thành các quỹ tài chính ngoài ngân sách để thực hiện các nhiệm vụ ngắn hạn là cần thiết.
Song, bà băn khoăn vì “cùng thời điểm nhưng hình thành quá nhiều quỹ” sẽ ảnh hưởng lớn đến sử dụng nguồn lực của Nhà nước trong phát triển kinh tế - xã hội.
Đại biểu Phạm Thúy Chinh (đoàn Hà Giang) nêu ý kiến thảo luận
ẢNH: MINH CHÂU
Về nguồn hình thành quỹ, bà Chinh dẫn chứng trước đây quỹ nhà ở của TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương… cơ bản không phát huy hiệu quả trong phát triển nhà ở xã hội. Lý do cơ bản là thiếu vốn điều lệ.
"Vậy, Quỹ nhà ở quốc gia phụ thuộc vào ngân sách nhà nước có đảm bảo hiệu quả hoạt động hay không?", nữ đại biểu đặt vấn đề.
Cạnh đó, bà Chinh nêu câu hỏi nguồn thu của quỹ có một phần từ nguồn thu quyền sử dụng đất liệu có hiệu quả? Bởi, mỗi địa phương thu tiền sử dụng đất khác nhau, trừ các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM góp phần hình thành quỹ tương đối tốt, hầu hết các địa phương nguồn thu này rất hạn hẹp.
Cho rằng bài học từ rất nhiều quỹ tài chính ngoài ngân sách đang để tại các bộ nhưng vận hành không hiệu quả, đại biểu Chinh đề nghị thay vì giao Bộ Xây dựng quản lý, nên giao Bộ Tài chính và Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo điều hành Quỹ nhà ở quốc gia.
Nữ đại biểu cũng đề nghị kết thúc hoạt động của Quỹ nhà ở quốc gia vào năm 2030 - cùng thời điểm hoàn thành mục tiêu có 1 triệu căn nhà ở xã hội.
Đảm bảo cho người trẻ có nhà
Trước băn khoăn của đại biểu, Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc “tin tưởng quỹ sẽ có hiệu quả” do đã xác định được mục tiêu rõ ràng, nguồn hình thành quỹ và cơ chế để quản lý quỹ.
Về câu hỏi quỹ có ảnh hưởng đến điều hành chính sách tài khóa không, ông khẳng định “không ảnh hưởng”. Quỹ hình thành chủ yếu từ nguồn đóng góp của các tổ chức, cá nhân; thu tiền sử dụng đất...
Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc giải thích thêm trước thắc mắc của đại biểu
ẢNH: GIA HÂN
Phó thủ tướng cũng khẳng định, quỹ sẽ kiến tạo ra nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp và nhà cho người trẻ, đáp ứng nhu cầu xã hội rộng hơn.
“Quỹ này sẽ tạo ra quỹ nhà ở giá rẻ, ngoài đảm bảo nhà ở xã hội sẽ đảm bảo cho người trẻ chưa có nhà. Quỹ hoạt động trên nguyên tắc bảo tồn quỹ và phi lợi nhuận, như thế mới có giá rẻ được”, Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc nêu.
Giải thích vì sao không giao Bộ Tài chính quản lý quỹ nhà ở như với quỹ vắc xin trước đây, mà giao Bộ Xây dựng, Phó thủ tướng nói, quỹ vắc xin hoạt động trên cơ chế tiền. Trong khi đó, quỹ nhà ở gắn với kiến tạo nhà ở xã hội thuộc chức năng của Bộ Xây dựng. Quỹ này làm nhiệm vụ đầu tư nhà giá rẻ, bán cho các đối tượng theo quy định của pháp luật và thu hồi tiền, quay vòng tiếp tục đầu tư.
Trước đây, quỹ vắc xin huy động khoảng 11.000 tỉ đồng, sau khi chuyển gần 7.700 tỉ đồng cho Bộ Y tế mua vắc xin tiêm cho người dân, vẫn còn hơn 3.200 tỉ đồng gửi ở các ngân hàng thương mại. Sau này có thể dùng tiền này tiêm chủng mở rộng cho trẻ em hoặc các nhiệm vụ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Cũng theo Phó thủ tướng, quỹ tại T.Ư do Bộ Xây dựng quản lý, xây dựng một số dự án và điều tiết tại các tỉnh. Ví dụ, tỉnh nghèo không có nguồn lực thì xây một loạt nhà. Tại T.Ư, các tài sản công của các cơ quan khi đấu giá điều tiết vào ngân sách T.Ư 100% thì có thể điều tiết vào quỹ này để điều hòa cho các tỉnh.
Quỹ tại địa phương do chủ tịch UBND tỉnh thành lập giao Sở Xây dựng quản lý.
Ông Phớc cho biết, mục tiêu đầu tư xây nhà ở giá rẻ chuyển giao cho người dân, nên quỹ sẽ hết nhiệm vụ khi hết đối tượng hoặc hết nhu cầu. Khi hết nhiệm vụ tại T.Ư, Thủ tướng Chính phủ sẽ chấm dứt hoạt động của quỹ và tại địa phương do chủ tịch UBND tỉnh chấm dứt hoạt động.
"Chúng tôi rất kỳ vọng quỹ này sẽ hỗ trợ một phần thúc đẩy nhà ở xã hội và nhà ở giá rẻ cho người có thu nhập thấp, người trẻ chưa có nhà", Phó thủ tướng Phớc nói.
