Bà Kaja Kallas, Cao ủy phụ trách chính sách đối ngoại của EU (Ảnh: AFP).
Bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào nhằm chấm dứt cuộc chiến Nga - Ukraine chỉ có thể duy trì lâu dài nếu Moscow đưa ra những nhượng bộ thực chất, bao gồm việc hạn chế quy mô lực lượng vũ trang và kiềm chế ngân sách quân sự đang gia tăng, bà Kaja Kallas, Cao ủy phụ trách chính sách đối ngoại của EU, cho biết.
Trong một cuộc trả lời phỏng vấn nhật báo Italy Corriere della Sera, bà Kallas cảnh báo rằng nếu Nga không có các nhượng bộ mang ý nghĩa thực tế, châu Âu có nguy cơ phải đối mặt với những cuộc xung đột mới ở những nơi khác.
“Vấn đề của hòa bình nằm ở Nga. Ngay cả khi Ukraine nhận được các bảo đảm an ninh, nếu phía Nga không có nhượng bộ, chúng ta vẫn sẽ có những cuộc chiến khác, có thể không phải ở Ukraine, mà ở nơi khác", bà Kallas nói.
Nga trước đó đã nhiều lần bác bỏ những lo ngại từ giới chức phương Tây về kịch bản Moscow có thể tấn công những quốc gia này. Nga nhấn mạnh họ không bao giờ có ý định nhằm vào các nước NATO, khẳng định họ không có bất cứ lợi ích gì khi làm như vậy.
Phát biểu của bà Kallas được đưa ra trong bối cảnh các quan chức Mỹ tiếp tục định hình một đề xuất hòa bình nhằm chấm dứt cuộc xung đột kéo dài gần 4 năm qua.
Bà Kallas cho biết Kiev và các đồng minh của mình “chắc chắn hoan nghênh động lực hướng tới hòa bình mà chính quyền Mỹ đang thể hiện”, nhưng cáo buộc Nga chưa thể hiện thiện chí mong muốn hòa bình.
Theo bà, để chiến sự khép lại, trước hết cần có một lệnh ngừng bắn. “Chúng ta cần các nhượng bộ từ Nga, dù đó là việc hạn chế quy mô quân đội hay kiềm chế ngân sách quân sự”, bà Kallas nói.
Trong những năm gần đây, Moscow đã gia tăng mạnh chi tiêu quân sự, dồn nguồn lực lớn cho ngành công nghiệp quốc phòng nhằm duy trì cuộc chiến tại Ukraine.
Ngược lại, nhiều quốc gia châu Âu duy trì ngân sách quốc phòng tương đối thấp, phụ thuộc nhiều vào Washington trong khuôn khổ kiến trúc an ninh hình thành sau Thế chiến II.
Tuy nhiên, cuộc chiến tại Ukraine đã thúc đẩy một sự thay đổi rõ rệt, buộc các nước EU tăng chi tiêu quân sự và củng cố năng lực phòng thủ của chính mình. Nga thường cáo buộc các nước NATO đưa ra những nhận định thiếu căn cứ về mối đe dọa từ Nga để tăng chi tiêu quân sự.
Trong khi đó, Ukraine đang chịu áp lực ngày càng lớn từ Nhà Trắng nhằm nhanh chóng tiến tới một thỏa thuận, dù Kiev vẫn phản đối một số nội dung trong đề xuất của Mỹ mà họ đánh giá là quá có lợi cho Nga.
Một quan chức văn phòng Tổng thống Pháp cho biết rằng Ukraine, Mỹ và các cường quốc châu Âu chủ chốt vẫn đang tìm cách xây dựng một lập trường chung, nhằm phác thảo các đường nét của một thỏa thuận hòa bình tiềm năng, bao gồm cả các bảo đảm an ninh cho Kiev, có thể được chuyển cho Nga.
“Mục tiêu của chúng tôi là có một nền tảng chung vững chắc cho đàm phán. Nền tảng chung này phải gắn kết người Ukraine, người Mỹ và người châu Âu”, quan chức này nói với các phóng viên, đồng thời cho biết mục tiêu là xây dựng “một đề xuất hòa bình chắc chắn, lâu dài, tôn trọng luật pháp quốc tế và các lợi ích chủ quyền của Ukraine".
Quan chức trên cho biết hiện vẫn chưa có một văn bản chung, nhưng các cuộc tham vấn sẽ tiếp tục trong những ngày tới thông qua các cuộc điện đàm và gặp gỡ trực tiếp.
