Trang Euronews đưa tin, công ty Christie’s vừa phải hoãn phiên đấu giá chiếc máy tính cơ học La Pascaline theo lệnh của Tòa hành chính Paris. Theo dự định ban đầu, chiếc La Pascaline sẽ được rao bán với mức giá từ 2 - 3 triệu euro (khoảng 60-90 tỉ đồng). Tuy nhiên, tòa án đã tạm thời rút giấy phép xuất khẩu sau khi nhiều nhà khoa học khẩn thiết đề nghị xem xét lại quyền đưa cổ vật này ra nước ngoài.
Theo quyết định của tòa, La Pascaline có thể được xem như báu vật quốc gia vì giá trị lịch sử và khoa học, do vậy việc cấp giấy phép xuất khẩu là chưa hợp lý.
Máy tính La Pascaline
Ảnh: Christie's
Giám đốc Trung tâm Quốc tế Blaise Pascal, bà Laurence Plazenet nhấn mạnh ý nghĩa bảo tồn khi cho rằng chiếc máy tính La Pascaline này là công cụ khoa học ưu tiên hàng đầu và xứng đáng được đưa vào bộ sưu tập công cộng.
Christie’s xác nhận họ sẽ ngừng mọi hoạt động bán máy cho tới khi có phán quyết cuối cùng.
Di sản trí tuệ
Pascaline được xem là máy tính cơ học đầu tiên của nhân loại do Blaise Pascal phát minh năm 1642 khi ông mới 19 tuổi. Máy được làm bằng đồng thau, đặt trong khung gỗ mun, và vẫn giữ được khả năng hoạt động sau gần 400 năm.
Hiện thế giới chỉ còn 8 chiếc, trong đó 5 chiếc nằm trong các bảo tàng tại Pháp và 2 chiếc khác ở Đức. Tuy vậy, La Pascaline là chiếc máy tính duy nhất trong số 8 chiếc có khả năng tính toán các đơn vị đo lường cũ của Pháp chẳng hạn như sải (toise), piê (pied) hay pút (pouces), tờ The Guardian cho hay.
Phát minh này đánh dấu một trong những thiết bị đầu tiên cơ giới hóa việc tính toán, thực hiện các phép cộng và trừ bằng bánh răng và các cơ cấu cơ khí. Sau này, nhiều nhà khoa học khác như nhà toán học Charles Babbage đã phát triển và thiết kế ra máy tính đa năng, tính toán tự động có cấu trúc tương tự máy tính ngày nay, theo tạp chí kỹ thuật công nghệ The Engineer.
Một nhóm các nhà khoa học và học giả nổi tiếng, trong đó có người đoạt giải Nobel vật lý năm 2021 Giorgio Parisi, đã đề nghị tòa hành chính ngăn việc xuất khẩu La Pascaline. Họ cho rằng cỗ máy là nguồn gốc của máy tính hiện đại và là nền tảng giúp nước Pháp trở thành cái nôi của hành trình phát triển công nghệ tính toán.
Theo các nhà khoa học, việc Pháp hiện sở hữu 5 chiếc trong bộ sưu tập công cũng không làm giảm giá trị của chiếc máy tính đang được rao bán, bởi mỗi chiếc đều có đặc điểm riêng biệt. Họ nhấn mạnh La Pascaline là biểu tượng của sự giao thoa giữa lịch sử, khoa học và công nghệ, phản ánh tinh thần học thuật mà nước Pháp luôn tự hào.
Bộ Văn hóa Pháp cho biết giấy chứng nhận xuất khẩu đã được cấp vào tháng 5 năm ngoái theo quy trình thông thường, sau khi hai chuyên gia thuộc Trung tâm Nghệ thuật và Thủ công mỹ nghệ Quốc gia và bảo tàng Louvre xem xét và phê duyệt.
Trước đó, theo The Guardian, máy tính Hy Lạp cổ đại Antikythera dùng để tính toán chuyển động thiên văn cho biết chuyển động của vũ trụ, dự đoán chuyển động của năm hành tinh đã biết, các giai đoạn của mặt trăng và nhật thực và nguyệt thực.
