Sẵn sàng khởi công từ tháng 2.2026
Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết triển khai Nghị quyết 220 ngày 27.6 của Quốc hội về chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 TP.HCM. Với dự án thành phần đầu tư theo hình thức đầu tư công, Chính phủ giao Chủ tịch UBND 3 địa phương TP.HCM, Đồng Nai, Tây Ninh thực hiện thẩm quyền của người quyết định đầu tư, tổ chức lập, thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi và quyết định phê duyệt dự án. Đồng thời, tổ chức thẩm định và phê duyệt các dự án thành phần theo phương thức đối tác công tư.
Các địa phương nói trên chịu trách nhiệm toàn diện về tiến độ, chất lượng, hiệu quả công trình đối với các dự án thành phần thuộc phạm vi quản lý; tuyệt đối không để xảy ra tiêu cực, lãng phí gây thất thoát tài sản nhà nước, phấn đấu hoàn thành dự án năm 2028 và đưa vào khai thác, vận hành năm 2029.
Cụ thể, các địa phương phải hoàn tất việc lập, thẩm tra, thẩm định và quyết định phê duyệt các dự án thành phần đầu tư theo hình thức đầu tư công trước ngày 31.12, khởi công công trình trước ngày 30.6.2026. Với nhóm dự án thành phần thực hiện theo phương thức đối tác công tư, toàn bộ công tác chuẩn bị hồ sơ, lựa chọn nhà đầu tư phải hoàn thành trước 30.6.2026 và khởi công trong quý 4/2026. Song song, công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải phấn đấu bàn giao 70% diện tích mặt bằng của các gói thầu xây lắp khởi công trong tháng 6.2026; phấn đấu bàn giao 90% mặt bằng trong tháng 9 và bàn giao toàn bộ trong năm 2026.
Phối cảnh Vành đai 4 TP.HCM đoạn qua Bình Dương (cũ)
ẢNH: SỞ XÂY DỰNG TP.HCM
Được giao thực hiện nhiệm vụ của cơ quan đầu mối tổ chức thực hiện, chịu trách nhiệm đảm bảo tính đồng bộ, tổng thể toàn dự án, từ trước khi Chính phủ ban hành Nghị quyết, Sở Xây dựng TP.HCM cũng đã lập kế hoạch chi tiết thực hiện các dự án thành phần của tuyến Vành đai 4. Theo đó, TP.HCM dự kiến tổ chức lập, phê duyệt, bàn giao ranh giải phóng mặt bằng, tổ chức lập, phê duyệt vào tháng 9 năm nay; hoàn thành bàn giao ranh dự án trong tháng 10; tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt điều chỉnh các đồ án quy hoạch bị ảnh hưởng trong tháng 11. Công tác khảo sát, lập hồ sơ báo cáo nghiên cứu khả thi cho nhóm dự án thành phần thực hiện theo hình thức đầu tư công phải hoàn thành vào tháng 10 tới để hoàn thành thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi trong tháng 12. Ngay sau đó, phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sẽ được phê duyệt và ban hành quyết định thu hồi đất, tiến hành chi trả từ tháng 1.2026.
Kế hoạch của TP.HCM "chạy" nhanh hơn chỉ đạo của Chính phủ 2 tháng, để dự án có tối thiểu 70% mặt bằng từ tháng 4.2026 và nhận toàn bộ mặt bằng trong năm 2026. Nhóm dự án này sẽ khởi công vào tháng 2.2026, hoàn thành trong quý 1/2028. Tương tự, nhóm dự án thành phần thực hiện theo hình thức đối tác công tư cũng được vạch mốc tiến độ chi tiết, định ngày khởi công vào 2.9.2026, hoàn thành vào quý 2/2028 và đưa vào khai thác, vận hành ngay trong năm.
Cả T.Ư và TP.HCM đều rốt ráo thúc tiến độ Vành đai 4 ngay sau khi được Quốc hội bấm nút thông qua chủ trương đầu tư, là bởi sau sáp nhập, TP.HCM mới trở thành địa phương có độ dài đường Vành đai 4 đi qua lớn nhất với tổng chiều dài gần 83 km, trở thành con đường huyết mạch kết nối 3 trục kinh tế năng động hàng đầu cả nước. Vành đai 4 sau khi hình thành sẽ kết nối các khu kinh tế, trung tâm công nghiệp, TP vệ tinh, các cảng biển, cảng hàng không và các trung tâm logistics lớn của TP.HCM mới mà không cần phải thông qua khu vực trung tâm. Bên cạnh đó, tuyến vành đai ngoài này sẽ tạo lớp mới để phát triển mở rộng vùng theo các hướng, kết nối thúc đẩy phát triển các khu công nghiệp, các tiểu trung tâm thương mại, tiểu trung tâm logistics dọc vành đai, tránh phát triển tràn lan theo kiểu vết dầu loang. Điều này rất cần thiết trong bối cảnh TP.HCM sau sáp nhập đang chuyển mình thành mô hình đa trung tâm - đa cực kết hợp các trung tâm thứ cấp với không gian địa lý và quy mô dân số được mở rộng thêm rất lớn.
Lo trước phần vật liệu xây dựng
Trong bối cảnh hệ thống cao tốc phía nam đồng loạt triển khai, tuyến Vành đai 3 liên tục gặp khó vì thiếu cát, nguồn cung vật liệu xây dựng cho tuyến Vành đai 4 TP.HCM dài tới 207 km cũng đang là một thách thức. Thực tế, ngay từ khi thảo luận trên nghị trường, các đại biểu Quốc hội đã băn khoăn về nguồn đất và cát san lấp ngày càng khan hiếm, giá cao, phải chia sẻ cho cả nhu cầu xây dựng dân dụng. Vì vậy, nhiều đại biểu đã đề xuất tại những khu vực trũng, có nguy cơ sụt lún như Long An (cũ), cần nghiên cứu phương án xây dựng cầu cạn để tiết kiệm chi phí và đảm bảo tiến độ.
Trước đó, dự án Vành đai 4 từng được nghiên cứu theo phương án xây cầu cạn (đường trên cao) toàn tuyến để rút ngắn tiến độ và giảm tác động đến khu dân cư. Phương án này có nhiều ưu điểm như không cần xử lý nền đất yếu, ít sử dụng cát đắp nền, hạn chế chia cắt cộng đồng, giảm ảnh hưởng đến giao thông địa phương và giảm nhu cầu làm đường gom. Tuy nhiên, điểm bất lợi lớn nhất là chi phí đầu tư cao, gấp khoảng 2 lần so với phương án làm đường đắp nền. Vì vậy, để đảm bảo hiệu quả tài chính và thu hút nhà đầu tư, phương án cầu cạn chỉ được áp dụng tại các đoạn đặc thù như khu vực có địa chất yếu, đô thị, khu công nghiệp có mật độ giao cắt lớn và nhu cầu kết nối hai bên cao.
Sơ đồ hướng tuyến Vành đai 4 TP.HCM
ẢNH: SỞ XÂY DỰNG TP.HCM
Trao đổi với PV Thanh Niên, đại diện Sở Xây dựng TP.HCM thông tin: Tuyến Vành đai 4 chủ yếu nằm trên địa phận các tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (cũ), Đồng Nai, Bình Dương (cũ) - nơi có nền đất cứng, tốt hơn khu vực thi công Vành đai 3. Vì thế, dự án chủ yếu dùng đất đắp nền, số lượng cát san lấp cần huy động chỉ khoảng 1,7 triệu tấn. Sở Xây dựng đã xác định vật liệu là một trong những vấn đề quan trọng nhằm đảm bảo yêu cầu về tiến độ dự án nên ngay từ bước xây dựng chủ trương đầu tư đã đề xuất các cơ chế chính sách đặc thù về khai thác mỏ vật liệu để phục vụ, đáp ứng yêu cầu của tuyến Vành đai 4.
Mới đây, tại cuộc họp về hợp tác liên kết vùng giữa TP.HCM và Tây Ninh, 2 địa phương cũng đã thống nhất chủ trương nghiên cứu nạo vét, khai thác cát ở một số khu vực trên sông Sài Gòn. Trước mắt, các đơn vị sẽ phối hợp khảo sát thực tế để xác định trữ lượng, đồng thời thẩm định chất lượng nguồn cát xem có thể sử dụng được hay không trước khi xây dựng kế hoạch chi tiết. Về cơ bản, nguồn cát từ các tỉnh Long An (cũ), Tiền Giang (cũ) và một số địa phương lân cận hoàn toàn có thể đáp ứng được nhu cầu vật liệu cho dự án Vành đai 4.
Vành đai 4 còn "gánh" thêm nhiệm vụ chuyển bớt một phần lưu lượng xe tải và xe đường dài ra khỏi các đường vành đai trong (từ Vành đai 3 trở vào). Do đó, các địa phương đều đang gấp rút triển khai các thủ tục cần thiết để cấp bách khởi công tuyến đường huyết mạch này.
