Trong bức tranh đầy hứa hẹn của tiền mã hóa, không ít mảng tối hiện diện song song. Một trong số đó là các dự án coin “lùa gà” – những dự án thường xuyên kêu gọi vốn rầm rộ, đánh vào lòng tham, rồi biến mất khi đã gom đủ tiền. Chúng không chỉ gây thiệt hại tài chính mà còn bào mòn niềm tin vào cả thị trường non trẻ này.
Cách vận hành của các dự án “lùa gà” thường khá giống nhau. Ban đầu, họ xuất hiện với một ý tưởng hoành tráng, đi kèm những cụm từ hấp dẫn như “cách mạng tài chính”, “công nghệ blockchain độc quyền”, hoặc “nền tảng toàn cầu”. Website được thiết kế bắt mắt, whitepaper được viết bằng ngôn ngữ hoa mỹ, nhưng nếu xem kỹ, người đọc sẽ thấy mọi thứ đều mơ hồ. Không có sản phẩm thử nghiệm, không có lộ trình chi tiết, và càng không có bằng chứng kỹ thuật rõ ràng.
Điều khiến nhiều người sập bẫy nằm ở yếu tố tâm lý. Khi dự án tung ra các con số lợi nhuận phi lý như “lãi 2% mỗi ngày” hay “giá token sẽ tăng 100 lần”, nhà đầu tư dễ dàng rơi vào trạng thái FOMO – sợ bỏ lỡ cơ hội. Nỗi sợ này càng được thổi bùng bởi những chiến dịch marketing mạnh mẽ và sự góp mặt của KOLs. Chỉ cần một người nổi tiếng đăng vài dòng ca ngợi, đám đông lập tức lao vào, và vòng xoáy càng lúc càng cuốn mạnh.
Những vụ “rug pull” – tức là khi đội ngũ rút hết thanh khoản và bỏ trốn – đã không ít lần làm cộng đồng chấn động. Squid Game Token là ví dụ điển hình: từ một dự án ăn theo bộ phim nổi tiếng, token này tăng giá chóng mặt rồi sụp đổ chỉ sau vài ngày, cuốn theo hàng triệu đô la của nhà đầu tư. Nhưng điều đáng ngạc nhiên là ngay sau đó, nhiều dự án “lùa gà” khác vẫn tiếp tục xuất hiện và lặp lại kịch bản tương tự.
Nguyên nhân sâu xa là thị trường crypto còn thiếu khung pháp lý và rào cản gia nhập quá thấp. Chỉ cần vài giờ, một người có kỹ năng lập trình cơ bản đã có thể tạo token mới và đưa lên sàn phi tập trung để giao dịch. Tính ẩn danh của blockchain lại khiến việc truy vết và xử lý gần như bất khả thi. Trong môi trường như vậy, scammer luôn có lợi thế, còn nhà đầu tư thì phải tự bảo vệ mình.
Cách tốt nhất để tránh trở thành nạn nhân là giữ thái độ tỉnh táo và kiểm chứng thông tin. Một dự án nghiêm túc sẽ có đội ngũ minh bạch, sản phẩm thật, và hợp đồng thông minh được kiểm toán. Ngược lại, nếu dự án chỉ xoay quanh những lời hứa lợi nhuận “không rủi ro”, hay tập trung vào marketing mà thiếu nền tảng công nghệ, thì đó là lá cờ đỏ cần tránh xa.
Cuối cùng, cần nhớ rằng đầu tư crypto là lĩnh vực rủi ro cao. Cơ hội có thể rất lớn, nhưng không đi kèm sự đảm bảo tuyệt đối. Những người từng mất tiền vào các dự án “lùa gà” thường nhắn nhủ rằng: “hãy đầu tư vào tri thức trước khi đầu tư vào coin”. Đó có lẽ là liều vaccine hiệu quả nhất chống lại những chiếc bẫy luôn chực chờ trong thế giới blockchain.
