Sự xuất hiện của các mẫu UAV đã làm thay đổi đáng kể xung đột ở Ukraine. Nga hiện đang vượt lên trong tác chiến UAV nhờ đơn vị tinh nhuệ mang tên Rubicon. Ảnh minh họa.
Đơn vị UAV tinh nhuệ
Nhiều tháng sau cuộc tấn công bất ngờ vào vùng Kursk hồi tháng 8/2024, lực lượng Ukraine gặp khó trong việc giữ vững phòng tuyến tại khu vực giáp biên giới Nga. Họ phải đối mặt với sức ép ngày càng lớn từ các đơn vị chính quy Nga cùng đồng minh.
Trong bối cảnh đó, một đơn vị máy bay không người lái (UAV) mới thành lập của Nga, ít được biết tới nhưng được đánh giá là tinh nhuệ, đã xuất hiện và tạo ra sức ép mạnh mẽ.
Đơn vị này thuộc tổ chức bí mật có tên Rubicon. Họ hoạt động có hệ thống, tập trung tấn công các tuyến tiếp tế cho lực lượng Ukraine ở làng Sudzha, khiến vị trí phòng thủ trở nên khó duy trì. Đến tháng 3, Ukraine buộc phải rút khỏi vùng Kursk.
Kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự vào năm 2022, Ukraine chủ yếu dựa vào sự linh hoạt và sáng tạo để đối phó với quân đội Nga có quy mô lớn hơn. Phía Moscow cũng thay đổi chiến thuật, đồng thời tăng cường áp dụng công nghệ mới. Trong số đó, Rubicon đang tạo ra thách thức lớn dọc chiến tuyến dài hơn 1.100 km, khiến Ukraine gặp nhiều khó khăn để tìm biện pháp đối phó.
Ảnh hưởng lớn trong xung đột
Theo Rob Lee, cựu sĩ quan Thủy quân lục chiến Mỹ, nay là chuyên gia của Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại (Mỹ): “Nga có nhiều đơn vị UAV mạnh ở Kursk, nhưng Rubicon là lực lượng chính. Đơn vị này khiến Ukraine không thể tiếp tế cho lực lượng chiến đấu một cách bình thường. Đây là lý do quan trọng giúp Nga giành lại gần như toàn bộ vùng Kursk vào tháng 3”.
Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrei Belousov. Ảnh: Mil.ru.
Maria Berlinska, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Trinh sát Hàng không Ukraine, nhận định Rubicon đã trở thành “đơn vị tác chiến sử dụng công nghệ vào hàng tốt nhất của Nga”:
“Rubicon có cơ cấu quản lý xuất sắc, làm việc bài bản, tuyển chọn nhân sự kỹ càng, huấn luyện và cung cấp đầy đủ nguồn lực. Họ chi tiền rất mạnh tay. Ai hiểu cách Rubicon hoạt động đều hiểu được vì sao họ lại gây tiếng vang, trong khi nhiều tuyến phòng thủ của Ukraine vẫn còn hỗn loạn”.
Trong những tháng gần đây, Rubicon tiếp tục trở thành mối lo lớn của Ukraine khi đơn vị này không chỉ hoạt động ở vùng Kursk mà đã mở rộng sang miền đông Ukraine như thành phố Pokrovsk và Kostiantynivka ở vùng Donetsk.
Thay vì chỉ tập trung vào tiền tuyến, Rubicon ngày càng nhắm sâu hơn vào mạng lưới hậu cần, đánh phá các tuyến đường tiếp tế, kho đạn và bến bãi của Ukraine. Họ sử dụng nhiều mẫu máy bay không người lái (UAV), bao gồm UAV FPV và UAV gắn dây cáp quang giúp truyền tín hiệu ổn định và chống nhiễu điện tử. Chính nhờ công nghệ này, Rubicon có thể săn lùng phương tiện tiếp tế, xe bọc thép, thậm chí nhắm tới cả các xe phóng HIMARS có giá trị cao.
Những đòn đánh này của Rubicon buộc Ukraine phải thay đổi cách tiếp vận, di chuyển vòng tránh, tăng cường hoạt động ban đêm để giảm thiểu thiệt hại.
Ai chỉ huy Rubicon?
Binh sĩ Nga giăng lưới đối phó UAV của Ukraine. Ảnh: Reuters.
Rubicon được cho là thành lập theo chỉ thị của Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrei Belousov, sau khi ông nhậm chức vào tháng 5/2024. Tên chính thức của đơn vị là “Trung tâm Hệ thống Không người lái Tiên tiến Rubicon”.
Theo các nhà quan sát phương Tây, đơn vị này không xuất hiện trong cơ sở dữ liệu pháp lý của Nga, và mối liên hệ chính thức với Bộ Quốc phòng vẫn chưa rõ ràng.
Theo điều tra của Đài Châu Âu Tự do (RFE/RL), chỉ huy đơn vị dường như là đại tá Sergei Budnikov, 37 tuổi, từng phục vụ trong lực lượng pháo binh và lính thủy đánh bộ Nga.
Budnikov từng xuất hiện trong một video do người dẫn truyền hình nhà nước Vladimir Solovyov công bố hồi tháng 2. Tên ông cũng được nhắc tới trong hai bức thư cảm ơn đăng tháng 7/2025 trên trang web của tổ chức thiện nguyện “Trái tim huynh đệ” – tổ chức có nhiều cựu sĩ quan tình báo Nga tham gia.
Một người tuyển dụng cho Rubicon nói tiền thưởng khi gia nhập đơn vị này ngang với mức mà các đơn vị quân đội khác quanh Moscow trả: tối đa 3 triệu ruble (khoảng 36.000 USD).
Rubicon được xem là đơn vị hỗn hợp đảm nhận đa nhiệm vụ. Rubicon vừa đóng vai trò phát triển công nghệ UAV, vừa thử nghiệm chiến thuật mới, trực tiếp huấn luyện người vận hành cũng như có các quân nhân trực tiếp tham gia chiến đấu. Tính đến mùa xuân 2025, có khoảng 7 đơn vị Rubicon trong biên chế quân đội Nga, mỗi đơn vị gồm 130–150 người.
Một trong những căn cứ huấn luyện chính của Rubicon được cho là đặt tại Trung tâm Triển lãm và Hội nghị Công viên Patriot ở ngoại ô phía tây Moscow. Nơi này từng tổ chức nhiều triển lãm quân sự lớn và xuất hiện trong video do Bộ Quốc phòng Nga đăng tải.
Ngày 22/5/2025, cơ sở này bị UAV của Ukraine tấn công, song mức độ thiệt hại không rõ ràng. Ba ngày sau, công nhân tại đây bắt đầu xây dựng một tháp phòng không Pantsir.
