28 tỉ USD để phục vụ chuyển đổi xanh
Tại phiên đối thoại về chính sách với các bộ, ngành trong Diễn đàn kinh tế mùa thu 2025, chuyên gia kinh tế, TS Trần Du Lịch dẫn báo cáo về đề án chuyển đổi xanh TP.HCM giai đoạn 2026 - 2035 và tầm nhìn đến năm 2050 do Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM phối hợp Trường ĐH VinUni thực hiện, cho thấy TP cần khoảng 900.000 tỉ đồng (tương đương 34 tỉ USD) trong vòng 10 năm tới; tức trung bình mỗi năm, TP.HCM cần khoảng 4 tỉ USD để chuyển đổi thành đô thị xanh thành công. "Để thực hiện mục tiêu này, Bộ Tài chính dự kiến và huy động nguồn này thế nào, tính toán nhằm hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh của các địa phương, trong đó có TP.HCM ra sao?", ông Lịch đặt câu hỏi.
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Diễn đàn kinh tế mùa thu 2025
ẢNH: NHẬT THỊNH
Dẫn số liệu cập nhật trong báo cáo Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung trả lời, dự báo VN đến năm 2030 cần khoảng 28 tỉ USD để phục vụ quá trình chuyển đổi xanh, nên từ năm 2023 tới nay, Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước đã thúc đẩy trái phiếu xanh, tăng trưởng tín dụng xanh. Đến cuối năm 2024, thị trường tài chính xanh tại VN đã có bước chuyển đáng kể. Những doanh nghiệp (DN) lớn như BIDV, Vingroup, BIM Group… đã phát hành được khoảng 1,2 tỉ USD trái phiếu xanh. Cùng với đó, dư nợ tín dụng xanh đạt gần 700.000 tỉ đồng tính đến cuối năm 2024, tăng 25% so với 2023 và chiếm 6% tổng dư nợ tín dụng.
"Cả thị trường trái phiếu xanh và tín dụng xanh đều có bước tiến rõ rệt, góp phần vào nỗ lực chung của nhà nước trong thúc đẩy tăng trưởng xanh. Bên cạnh đó, còn có nguồn lực từ ngân sách thông qua nhiều cơ chế như hỗ trợ lãi suất, đầu tư trực tiếp, hợp tác công - tư (PPP). Bộ cũng đang xây dựng kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2026 - 2030, bao gồm ngân sách T.Ư và địa phương, dự kiến tổng nhu cầu khoảng hơn 8 triệu tỉ đồng. Trong đó, TP.HCM sẽ nhận được nguồn lực hỗ trợ cho các chương trình phát triển giao thông xanh, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu", ông Trung cho biết.
Đối thoại cấp cao về chính sách giữa Thủ tướng Chính phủ và lãnh đạo WEF
TS Trần Du Lịch cũng đặt vấn đề với Bộ Công thương về tăng trưởng năng lượng tái tạo, đặc biệt điện mặt trời (ĐMT) và điện gió của VN đối diện thách thức trong an ninh, an toàn năng lượng do thời tiết thất thường. Thứ trưởng Bộ Công thương Phan Thị Thắng thẳng thắn nhìn nhận, việc cân bằng giữa phát triển nhanh năng lượng tái tạo, nhất là nguồn năng lượng tái tạo không ổn định như điện gió, ĐMT với an toàn hệ thống điện và giữ ổn định giá điện là thách thức rất lớn. Để giải quyết, Bộ đã tham mưu Chính phủ xây dựng định hướng chiến lược nhằm phát triển năng lượng tái tạo bền vững. Ngoài sửa đổi luật Điện lực, Bộ đã kịp ban hành 5 khung giá phát điện cho hầu hết các loại hình năng lượng tái tạo (ĐMT, điện gió, sinh khối, chất thải rắn) làm cơ sở cho nhà đầu tư lập dự án đầu tư và đàm phán giá điện, hợp đồng mua bán điện với Tập đoàn điện lực VN (EVN). Bà Thắng nhấn mạnh: "Các chính sách phát triển năng lượng sạch trong chiến lược lớn chuyển đổi xanh, chuyển đổi số (CĐS) quốc gia phải bảo đảm 3 mục tiêu: phục vụ nhu cầu tiêu thụ trong nước; phục vụ cơ chế bán điện trực tiếp, và điện tái tạo phải được xuất khẩu".
Chuyển đổi kép: không nóng vội nhưng không bỏ lỡ cơ hội
Tại phiên đối thoại chính sách cấp cao giữa Thủ tướng Chính phủ với lãnh đạo Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF) chiều 26.11, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh trong một thế giới phân cực, đầy biến động thì xu thế CĐS, chuyển đổi xanh và đổi mới sáng tạo là sợi dây xuyên suốt, giúp VN chống chịu những thách thức, áp lực và hạn chế tối đa những yếu tố tiêu cực. Nhờ vậy, VN có những diễn biến ngược thế giới. Chẳng hạn, trong khi tăng trưởng thế giới giảm, chững lại thì VN vẫn tăng trưởng. Hay nợ công nhiều nước tăng, nợ công VN chậm lại. Cụ thể, cách đây 5 năm, nợ công quốc gia chiếm 56% GDP, nay chỉ còn 36%, giảm đến 20%. Nhờ vậy, thu nhập bình quân đầu người tăng, tính ổn định chính trị tăng, vị thế trên quốc tế ngày càng tăng.
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để phát triển bứt phá và sẵn sàng trở thành "phòng thí nghiệm xanh - số" của khu vực
Phát biểu tổng kết diễn đàn, Thủ tướng đánh giá Diễn đàn kinh tế mùa thu 2025 với chủ đề "Chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số" đã thành công với nhiều dấu ấn đặc biệt. Đây là lần đầu tiên VN phối hợp với WEF tổ chức và có thể trở thành diễn đàn kinh tế mùa thu thường niên tại TP.HCM. Về những nội dung tiếp thu được từ các thảo luận, Thủ tướng nhấn mạnh 5 điểm quan trọng. Đó là sự chia sẻ nhận thức chung về một thế giới phẳng, đầy biến động, thách thức mang tính toàn cầu... cần tăng cường hơn nữa đoàn kết, hợp tác, đối thoại; chuyển đổi xanh và CĐS (chuyển đổi kép) là hai yếu tố căn bản cấu thành một xu thế tất yếu, không thể đảo ngược; các đại biểu đều chia sẻ "3 đòn bẩy then chốt" để thúc đẩy CĐS, chuyển đổi xanh, phát triển bền vững trong thời gian tới bao gồm thể chế, nguồn lực và đổi mới sáng tạo; nhất trí cách tiếp cận đặt con người ở vị trí trung tâm, vừa là chủ thể và mục tiêu, vừa là động lực, nguồn lực phát triển. Quan trọng hơn, tại diễn đàn, các đại biểu đều thể hiện sự đánh giá cao, ủng hộ và sẵn sàng đồng hành, hợp tác cùng VN trong chặng đường phát triển mới.
Với tinh thần "đã nói là làm, đã cam kết là phải thực hiện", Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành cần nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến, đề xuất của các đại biểu tại diễn đàn; khẩn trương rà soát, hoàn thiện đồng bộ hệ thống thể chế, pháp luật. Thủ tướng nhấn mạnh: "Sớm ban hành các cơ chế, chính sách ưu đãi vượt trội để khuyến khích đầu tư vào công nghệ xanh, công nghệ số. Đặc biệt là đẩy mạnh cải cách hành chính, cắt giảm thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, tạo mọi thuận lợi cho DN và nhà đầu tư".
Diễn đàn có quy mô và tầm vóc rất ấn tượng với hơn 1.500 đại biểu, gần 100 đoàn khách quốc tế; 10 trung tâm Cách mạng công nghiệp 4.0 và hơn 75 trung tâm KH-CN, đổi mới sáng tạo trên toàn cầu. Thành phần tham dự bao gồm giới trẻ, DN khởi nghiệp, DN vừa và nhỏ, các tập đoàn toàn cầu, từ chính quyền T.Ư đến các chính quyền địa phương các nước.
Đối với các địa phương, Thủ tướng đề nghị TP.HCM cần sớm ban hành Kế hoạch hành động chi tiết để thực hiện các cam kết của diễn đàn. TP cần tiên phong trở thành một "phòng thí nghiệm" (sandbox) cho các mô hình kinh tế xanh, tài chính xanh, đô thị thông minh, đặc biệt là trung tâm tài chính quốc tế chuẩn bị hoạt động. Với các DN trong và ngoài nước, Thủ tướng lưu ý phát huy tinh thần đổi mới sáng tạo, mạnh dạn đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D), đổi mới công nghệ... Thủ tướng nhấn mạnh: "VN đang đứng trước cơ hội lịch sử để phát triển bứt phá. Cuộc cách mạng chuyển đổi kép là một hành trình dài, nhiều thách thức, nhưng không có con đường nào khác. Chúng ta không cầu toàn, không nóng vội nhưng không bỏ lỡ cơ hội".
