Tuyên bố được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 20/5 thông báo đã lựa chọn thiết kế cho hệ thống phòng thủ mới và bổ nhiệm Tướng Michael Guetlein thuộc Lực lượng Vũ trụ làm người đứng đầu chương trình. Theo ông Trump, "Vòm Vàng" (Golden Dome) được thiết kế để chặn đứng các mối đe dọa từ Trung Quốc và Nga.
Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Kế hoạch được ông Trump khởi động từ tháng 1 năm nay nhằm xây dựng một mạng lưới hàng trăm vệ tinh trên không gian để phát hiện, theo dõi và đánh chặn tên lửa ngay từ giai đoạn đầu phóng.
Phát biểu tại Nhà Trắng, ông Trump nhấn mạnh rằng chương trình này sẽ “bảo vệ quê hương chúng ta”, đồng thời tiết lộ Canada đã bày tỏ mong muốn tham gia. Văn phòng Thủ tướng Canada Mark Carney cũng xác nhận hai bên đang thảo luận về mối quan hệ an ninh – kinh tế mới, trong đó có việc củng cố NORAD và các sáng kiến như Vòm Vàng.
Dự án được định giá khoảng 175 tỷ USD và dự kiến đi vào hoạt động cuối nhiệm kỳ của ông Trump vào tháng 1/2029. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia tỏ ra hoài nghi về tiến độ và chi phí. Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ mới đây ước tính tổng chi phí cho dự án có thể lên tới 831 tỷ USD trong vòng 20 năm.
Ngoài vấn đề tài chính, "Vòm Vàng" cũng đối mặt với sự giám sát chính trị và những tranh cãi về quá trình đấu thầu, đặc biệt khi các công ty có liên hệ với ông Trump như SpaceX của Elon Musk, Palantir và Anduril đang nổi lên là những ứng viên hàng đầu để thực hiện các hạng mục then chốt.
Khác với hệ thống "Vòm Sắt" (Iron Dome) của Israel vốn hoạt động trên mặt đất, "Vòm Vàng" của Mỹ là một hệ sinh thái phòng thủ không gian quy mô lớn, bao gồm mạng lưới vệ tinh giám sát cùng các vệ tinh tấn công có khả năng tiêu diệt tên lửa ngay sau khi rời bệ phóng.
Các địa phương như Alaska, Florida, Georgia và Indiana được kỳ vọng sẽ là trung tâm sản xuất và triển khai các thành phần của hệ thống. Một số doanh nghiệp quốc phòng lớn như L3Harris, Lockheed Martin và RTX Corp đã được nêu tên tại buổi công bố kế hoạch.
Tuy vậy, ngân sách khởi đầu 25 tỷ USD cho chương trình vẫn đang bị treo trong gói chi tiêu quốc phòng trị giá 150 tỷ USD, vốn đang gặp trở ngại tại Quốc hội do phụ thuộc vào một dự luật hòa giải gây tranh cãi.
Một nguồn tin trong ngành nhận định: “Mọi thứ vẫn còn rất bấp bênh. Nếu dự luật hòa giải không được thông qua, toàn bộ tiến trình của Vòm Vàng có thể bị đình trệ".
