Bóng đá Việt Nam vẫn luôn mơ về World Cup và từng có những khoảnh khắc như chạm được vào giấc mơ ấy. Nhưng rồi, tất cả vẫn trôi qua như cơn gió. Trong khi đó, Uzbekistan - một nền bóng đá không ồn ào, không được kỳ vọng quá nhiều - âm thầm chuẩn bị suốt hơn một thập kỷ, để viết nên câu chuyện lịch sử với tấm vé đến World Cup 2026.
Câu hỏi đặt ra: Họ đã làm gì? Đội tuyển Việt Nam cần làm gì để đi theo con đường đó?
ĐT Việt Nam có nhiều thời điểm rất mạnh, nhưng chưa đủ
1. Không có phép màu nào ngoài một nền móng bền vững
Thành công của Uzbekistan không rơi xuống từ bầu trời. Đó là thành quả của hơn 10 năm bền bỉ đầu tư vào đào tạo trẻ. Họ xây dựng học viện tại 14 vùng, kết nối chặt chẽ giữa cấp địa phương và quốc gia, tạo nên một hệ sinh thái bóng đá thống nhất, hiện đại và liên tục sản sinh ra thế hệ kế cận.
Họ đang có nhiều tài năng lớn thi đấu ở châu Âu như Abdukodir Khusanov (Man City), Eldor Shomurodov (AS Roma) hay Abbosbek Fayzullaev, người mới 21 tuổi và được mệnh danh là "Messi Trung Á".
Trong khi đó, bóng đá Việt Nam vẫn phụ thuộc vào một vài trung tâm đơn lẻ, thiếu liên kết, thiếu hệ thống và đôi khi thiếu cả... định hướng. Cầu thủ nỗ lực ra nước ngoài là có, nhưng đều "rơi rụng" theo nhiều cách khác nhau. Một vài trường hợp nhập tịch đã mang lại thành công nhất định, nhưng đây rõ ràng không phải phương án giải quyết triệt để vấn đề theo cách bền vững.
Chủ tịch VFF Trần Quốc Tuấn cũng thừa nhận điều này: "Chúng tôi kiên trì con đường phát triển mạnh bằng nội lực. Nếu có củng cố, bổ sung cầu thủ nhập tịch thì cũng phải làm sao cho phù hợp, không ồ ạt như Malaysia, Indonesia".
Nếu không bắt đầu từ gốc, khó mơ hái được quả ngọt ở ngọn. Muốn đến World Cup, không thể xây lâu đài trên cát.
2. Tư duy chiến lược: Chìa khóa mở cánh cửa tương lai
Uzbekistan từng là đội bóng "về nhì vĩnh viễn", luôn sụp đổ ở những thời khắc quyết định. Nhưng lần này, dưới sự dẫn dắt của HLV Timur Kapadze, họ chơi với tư duy của người lớn: thực dụng, chắc chắn, biết mình biết người.
Không còn mải mê trình diễn, không còn tự thua vì ảo vọng, họ biến từng điểm số thành từng bậc thang chắc chắn. Và leo tới đỉnh cao bằng chính đôi chân mình.
Còn chúng ta thì sao? Việt Nam từng mê đắm thứ bóng đá hoa mỹ, từng cố gắng kiểm soát bóng nhưng không kiểm soát được kết quả. Nhiều trận thua tan nát để lại nỗi tiếc nuối khôn nguôi, vì thiếu tính toán, thiếu lạnh lùng và phần nào đó thiếu thực tế.
Chiến lược không phải là khẩu hiệu treo tường, mà là những lựa chọn quyết liệt, nhiều khi đau đớn nhưng cần thiết.
3. Bản lĩnh không tự đến - nó phải được trui rèn
Trận đấu then chốt giữa Uzbekistan và UAE ở vòng loại World Cup là một bài kiểm tra tâm lý điển hình. Uzbekistan chỉ cần hòa, và đã làm được điều đó với một tinh thần thép. Không hấp tấp, không run sợ, không vỡ vụn. Một đội bóng từng bị gọi là “kẻ thất bại chuyên nghiệp” đã vượt qua chính mình.
Ngược lại, đội tuyển Việt Nam không ít lần tự thua vì thiếu bản lĩnh. Thua Thái Lan ở bán kết AFF Cup 2020, thua Indonesia ở Asian Cup 2023, và mới đây là loạt trận vòng loại World Cup với những cú ngã đau đớn.
Tâm lý không đến từ lời động viên trong phòng thay đồ. Nó đến từ môi trường rèn luyện áp lực, từ cọ xát liên tục, từ kinh nghiệm quốc tế thực thụ - điều mà ta vẫn đang thiếu trầm trọng.
HLV Kapadze của Uzbekistan cũng không phải là “phù thủy”. Nhà cầm quân 43 tuổi thậm chí còn vô danh này thành công vì có được một cấu trúc hậu thuẫn vững chắc: từ Liên đoàn đến Chính phủ đều kiên định với chiến lược phát triển. Không có xáo trộn, không có rối loạn, không có tranh cãi trong mỗi quyết định chuyên môn.
Kết: Đừng mơ World Cup nếu không dám thay đổi
Thành công của Uzbekistan là câu trả lời rõ ràng cho câu hỏi: Liệu một quốc gia ngoài "Đệ tứ anh hào châu Á" có thể dự World Cup hay không?
Câu trả lời là có - nếu đủ kiên trì, đủ tỉnh táo và đủ quyết liệt để cải tổ từ gốc rễ.
Việt Nam có tiềm năng, có tình yêu bóng đá cuồng nhiệt, có một thế hệ trẻ đam mê. Nhưng nếu không thay đổi ngay hôm nay, tất cả sẽ chỉ dừng lại ở tiềm năng và giấc mơ.
Giấc mơ World Cup không chờ ai cả. Nó chỉ dành cho những người dám nghĩ xa, đi dài và làm thật.
