4 sự cố mất 3 tiêm kích hạm F/A-18 Super Hornet
Theo các cuộc điều tra được công bố hồi tuần trước bởi lực lượng không quân của hải quân Hoa Kỳ, những sai sót trong lãnh đạo, thiếu sót trong huấn luyện và thiết bị trục trặc đã dẫn đến vụ va chạm giữa tàu sân bay USS Harry S. Truman (CVN-75) và một tàu thương mại cùng với đó là mất ba tiêm kích hạm F/A-18 Super Hornet.
Điều đặc biệt là báo cáo điều tra cho thấy, tất cả những sự kiện đáng buồn này đều hoàn toàn có thể tránh được, chúng là lỗi chủ quan do con người và hệ thống máy móc, thiết bị của không quân, hải quân Mỹ.
Theo báo cáo, bốn sự cố xảy ra từ cuối tháng 12 năm 2024 đến đầu tháng 5 năm 2025 trong thời điểm tàu sân bay CVN-75 Harry S. Truman, Không đoàn 1 và các tàu hộ tống của tàu sân bay được giao nhiệm vụ tấn công các mục tiêu quân sự của Houthi - lực lượng phiến quân thân Iran, ở Yemen.
Gần cuối đợt triển khai, bao gồm cả Chiến dịch Rough Rider kéo dài 52 ngày, nhóm tấn công đã phải hứng chịu tên lửa đạn đạo, tên lửa chống hạm và máy bay không người lái của Houthi tấn công quyết liệt và trong bối cảng căng thẳng đó, các sự kiện đáng tiếc đã xảy ra.
Các cuộc điều tra được công bố tập trung vào bốn vụ việc:
Ngày 22 tháng 12 năm 2024: Tàu tuần dương mang tên lửa dẫn đường USS Gettysburg (CG-64) đã bắn hai tên lửa Standard Missile 2 vào hai máy bay Super Hornet đang chuẩn bị hạ cánh lên tàu Harry S. Truman, khiến một chiếc bị bắn rơi, 1 chiếc khác gặp may vì tên lửa không nổ.
Ngày 12 tháng 2 năm 2025: Tàu Harry S. Truman va chạm với một tàu chở dầu thương mại tại cảng Port Said trên biển Địa Trung Hải khiến nó bị hư hại nhẹ.
Ngày 18 tháng 4 năm 2025: Trong khi tàu sân bay Harry S. Truman đang né tránh một tên lửa đạn đạo của lực lượng Houthi, một chiếc F/A-18E Super Hornet đã trượt ra khỏi khoang chứa máy bay của tàu sân bay và rơi xuống biển.
Ngày 6 tháng 5 năm 2025: Một chiếc F/A-18F Super Hornet đang cố gắng hạ cánh xuống tàu sân bay Harry S. Truman đã bị trượt khỏi mép boong tàu.
Tàu tuần dương tên lửa dẫn đường lớp Ticonderoga USS Gettysburg (CG-64) đang di chuyển trong khu vực trách nhiệm của Bộ Tư lệnh Trung tâm Hoa Kỳ vào ngày 16 tháng 12 năm 2024
Báo cáo nêu rõ, trong mỗi trường hợp, các điều tra viên đều độc lập kết luận rằng mỗi sự cố đều có thể phòng tránh được.
Trong cuộc trao đổi với các phóng viên hôm 04/12/2025, các quan chức hải quân Hoa Kỳ nhấn mạnh rằng, nhịp độ hoạt động cao ở Biển Đỏ, nơi các thủy thủ liên tục bị máy bay không người lái và tên lửa của lực lượng Houthi đóng tại Yemen tấn công.
Huấn luyện bị rút ngắn, không có khả năng phối hợp
Tàu sân bay CVN-75 Harry S. Truman là một trong số các tàu sân bay được triển khai đến Biển Đỏ sau cuộc tấn công của Hamas vào Israel ngày 7 tháng 10 năm 2023.
Chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã phát động “Chiến dịch Bảo vệ Thịnh vượng” để chống lại các cuộc tấn công tiếp theo của Houthi vào tàu thương mại trên Biển Đỏ.
Được biết, tàu sân bay CVN-75 USS Harry S. Truman và nhóm tác chiến của nó đã vượt Đại Tây Dương vào tháng 9 năm 2024 từ Căn cứ Hải quân Norfolk, Virginia, sau khi huấn luyện ở Bờ Đông.
Tàu tuần dương lớp Ticonderoga CG-64 USS Gettysburg tiến vào Biển Đỏ vào ngày 18 tháng 12, bốn ngày sau khi phần còn lại của nhóm tác chiến đến.
Theo cuộc điều tra, trong ba tháng đầu tiên triển khai, tàu tuần dương này chủ yếu hoạt động tách biệt khỏi đội hình, đóng vai trò là tàu phòng không hạm đội trong khoảng 43% thời gian.
Vào cuối tháng 12, nhóm tác chiến bắt đầu các hoạt động tấn công các mục tiêu của lực lượng Houthi, còn tuần dương hạm USS Gettysburg (CG-64) hoạt động tách biệt khỏi nhóm tác chiến, trong khi tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường USS Stout (DDG-55) đảm nhiệm vai trò chỉ huy phòng không.
Tàu USS Stout (DDG-55) di chuyển trong khu vực trách nhiệm của Bộ Tư lệnh Trung tâm Hoa Kỳ vào ngày 4 tháng 4 năm 2025.
“Điều quan trọng cần lưu ý là trong 45 ngày ngay trước khi xảy ra sự cố, tàu Gettysburg chỉ hoạt động với nhóm tấn công tàu sân bay khoảng 15% thời gian (tương đương 7 trong số 45 ngày) - theo báo cáo điều tra do cựu chỉ huy tàu Harry S. Truman, Chuẩn đô đốc Kavon Hakimzadeh, thực hiện.
Vào giai đoạn đầu của đợt triển khai, kế hoạch huấn luyện phối hợp biên đội trong 10 ngày để các chỉ huy tác chiến có thể huấn luyện cùng nhau đã bị rút ngắn xuống còn hai ngày do thiếu tàu chở dầu ở bờ biển phía Đông.
“Chúng tôi thực sự không có cơ hội để học hỏi từ quá trình huấn luyện” - một vị tham mưu trưởng giấu tên của Nhóm Tác chiến Tàu sân bay số 8 nói với các nhà điều tra và thừa nhận rằng, họ không có cách nào để thay đổi điều đó và buộc phải chấp nhận việc thiếu thời gian phối hợp cùng nhau.
Ngoài ra, các nhà điều tra còn phát hiện ra rằng, phi hành đoàn trên tàu USS Gettysburg đôi khi bị mất kết nối với phần còn lại của nhóm tấn công khi hoạt động ở khoảng cách xa và tệ hại hơn là họ đã không tham gia vào các cuộc họp lập kế hoạch trước nhiệm vụ tấn công phòng thủ ban đầu vào ngày 21 tháng 12.
Do đó, các sĩ quan của tàu Gettysburg đã không hiểu rõ kế hoạch tấn công và kế hoạch phòng không liên quan. Nhiều thành viên trong đội trực ban của trung tâm thông tin tác chiến trên tàu không biết rõ thời điểm diễn ra hoạt động tấn công, kế hoạch rút lui và quay trở lại tàu sân bay của lực lượng không quân, hoặc phản ứng trước mối đe dọa tiềm tàng.
Ngoài ra, một số hệ thống nhận dạng máy bay đồng minh (hệ thống nhận biết Địch-Ta) đã bị tắt hoặc không hoạt động. Nhiều sự cố trong số đó đã không được báo cáo cho lãnh đạo nhóm tấn công trên tàu sân bay trước loạt nhiệm vụ tấn công lớn đầu tiên bắt đầu vào ngày 21 tháng 12.
Chính những sai sót chủ quan của con người đã dẫn đến thảm kịch chiếc tuần dương hạm chịu trách nhiệm phòng không của biên đội tàu sân bay đã bắn vào chính máy bay chiến đấu của mình sau khi thực hiện nhiệm vụ trở về.
(Còn tiếp)
