Cá chạch còn được ví như “nhân sâm dưới nước” bởi không chỉ giàu dinh dưỡng mà còn có tác dụng chữa bệnh. Từ xa xưa, Đông y đã gọi loại cá này là “sâm nước” vì giá trị dinh dưỡng và tác dụng chữa bệnh của nó.
PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cho biết cá chạch giàu đạm, canxi, phốt pho và ít mỡ.
Trong 100g thịt cá có 16,9g đạm; 2g chất béo; 3,2g gluxit; 16,9mg canxi; 3,2mg sắt; 27mg phốt pho cùng nhiều vitamin khác. Vì vậy, cá chạch rất thích hợp cho người suy dinh dưỡng, người mới ốm hoặc cần bồi bổ. Cá chạch đặc biệt tốt cho nam giới.
Cá chạch có thể chế biến thành nhiều món ăn hằng ngày, vừa cung cấp dinh dưỡng vừa giúp bồi bổ cơ thể. Khi chế biến, cần làm sạch nhớt bằng giấm, muối, tro bếp hoặc phèn chua, sau đó ướp với gừng, nghệ, hạt tiêu và muối để giảm mùi tanh.
Cháo cá chạch (Ảnh minh họa).
Lương y Bùi Đắc Sáng, Hội Đông y Hà Nội, cho biết trong y học cổ truyền, cá chạch có vị ngọt, tính bình, bổ dương. Loài cá này được sử dụng để hỗ trợ điều trị viêm gan, vàng da, mụn nhọt, lở loét, suy giảm sinh lý nam giới và rối loạn xuất tinh. Người mắc bệnh gan, thận mạn tính ăn cá chạch cũng rất tốt.
Y học hiện đại ghi nhận cá chạch giúp bồi bổ cơ thể, tăng sức đề kháng, lưu thông khí huyết và hỗ trợ tiêu hóa, đặc biệt có ích cho những người suy giảm sinh lực, mắc hen suyễn hoặc lao.
Lương y Bùi Đắc Sáng cho biết, từ rất lâu ông cha ta đã biết dùng cá chạch vừa làm món ăn vừa làm thuốc chữa bệnh.
Một số món ăn, bài thuốc từ cá chạch
Theo lương y Bùi Đắc Sáng, cá chạch có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon, bổ dưỡng, ví dụ:
- Cháo cá chạch: giúp tăng cường sinh lý cho phái mạnh.
- Cá chạch hầm thịt lợn: nêm gia vị vừa đủ, ăn ngày 1 lần, liên tục 3 tuần, nghỉ 1 tuần, lặp lại trong 3 tháng giúp lưu thông khí huyết và nâng cao sức đề kháng.
- Canh cá chạch với đại táo: nấu cá chạch với đại táo, nêm vừa miệng, thêm tiêu và ớt. Ăn liên tục 7–10 ngày giúp giảm mẩn ngứa, thanh nhiệt và giải độc.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ cá chạch:
- Chữa suy giảm tình dục: Lấy 5–6 con cá chạch, làm sạch nhớt, mổ bỏ ruột, giữ xương. Rán cá lửa nhỏ, thêm thịt cá, gừng và 300ml rượu hoặc 600ml nước, nấu nhỏ lửa đến khi nước chuyển màu sữa. Thêm muối, hạt tiêu và dùng liên tục nhiều ngày giúp cải thiện sinh lực, sức khỏe thể chất và tinh thần.
- Chữa liệt dương và bất lực: Dùng 250g cá chạch và 50g hạt hẹ, nấu cùng nửa lít nước, thêm muối, om nhỏ lửa cho đến khi nước còn một nửa. Ăn cá, uống nước hạt hẹ mỗi ngày một lần trong liên tục 10–20 ngày.
- Cháo cá chạch bổ dưỡng: Dùng 300–500g cá chạch, 100g lạc nhân, 300g gạo tẻ, dầu ăn, muối, xì dầu, đường, hành và rau thơm. Nấu gạo thành cháo, xào thịt cá với gia vị rồi cho vào cháo. Ăn hàng ngày giúp cải thiện sức khỏe, tăng sinh lực, hỗ trợ bệnh gan và vàng da.
Lương y Bùi Đắc Sáng nhấn mạnh, cá chạch bổ dưỡng, có vị ngọt như mì chính nên dễ chế biến thành các món ăn ngon. Tuy nhiên, khi làm chạch cần đảm bảo sạch phần nhớt của cá. Nếu sử dụng cá chạch làm thuốc, cần có sự tư vấn từ bác sĩ. Sau một thời gian sử dụng mà không thấy hiệu quả, người dùng cần đi khám để được tư vấn y tế.
