Mấy hôm trước, tôi tình cờ xem phim Sex Education cùng chồng. Có một chi tiết khiến tôi nhớ mãi, khi cô giáo Emily Sands nói: "Speaking up for what you believe in is never a waste of time" - "Lên tiếng vì điều bạn tin tưởng chưa bao giờ là sự lãng phí thời gian".
Nghe câu đó, tôi thấy chột dạ. Bởi cả một quãng dài trong cuộc đời đi làm, tôi đã chọn im lặng.
Hồi mới đi làm ở cơ quan cũ, tôi từng bị một chị đồng nghiệp lớn tuổi hơn chèn ép. Chị ấy hay giao thêm việc ngoài trách nhiệm cho tôi, rồi nói bóng gió rằng nếu không làm thì sẽ khó mà "được lòng tập thể". Tôi khó chịu, nhưng lại sợ va chạm. Tôi nghĩ, thôi thì chịu khó một chút cho êm chuyện. Thế là ngày qua ngày, tôi cứ cắm cúi gồng mình, trong khi người khác chẳng ai phải chịu thiệt thòi như tôi.
Đỉnh điểm có lần, chị ấy đùn cho tôi cả đống việc đúng dịp tôi bận việc gia đình. Tôi làm muộn đến tận 9, 10 giờ đêm, chồng con phải tự xoay xở. Hôm đó, tôi mệt rã rời, chỉ biết khóc trong im lặng. Tôi không dám nói lại, không dám từ chối, càng không dám phản biện. Và chính sự im lặng ấy khiến chị đồng nghiệp ngày càng lấn lướt hơn.
Bộ phim Sex Education khiến tôi ngộ ra nhiều điều
Sau này, khi xem phim và nghe câu nói kia, tôi mới hiểu: im lặng không đồng nghĩa với bình yên. Im lặng chỉ khiến mình mất đi cơ hội được tôn trọng. Giá như ngày xưa tôi đủ dũng cảm lên tiếng, bảo vệ ranh giới của mình, có lẽ mọi chuyện đã khác.
Từ chuyện bản thân, tôi lại nghĩ đến chuyện nuôi dạy con. Con trai tôi năm nay lớp 9, có lần cháu kể với tôi ở lớp bạn ngồi bên cạnh hay giật bút, giấu sách của con. Tôi hỏi: "Con có nói với cô giáo không?". Nó lắc đầu: "Thôi mẹ ạ, con sợ bạn ghét con thêm". Tôi lặng người, bởi thấy hình ảnh mình năm nào trong đó. Cái tính sợ va chạm, sợ làm phật lòng người khác – hóa ra tôi vô tình truyền cho con.
Và tôi chợt nhận ra, dạy con biết học giỏi, biết ngoan ngoãn thôi chưa đủ. Quan trọng là phải dạy con dám nói ra, dám bảo vệ những gì mình tin là đúng. Bởi sự im lặng không làm con mạnh mẽ hơn, mà chỉ khiến con yếu đuối trước người khác.
Giờ đây, tôi bắt đầu thay đổi. Ở cơ quan mới, tôi tập cho mình thói quen nói thẳng nếu thấy việc gì đó không hợp lý. Với con, tôi hay kể chuyện ngày xưa mẹ đã từng im lặng thế nào, đã thiệt thòi ra sao. Tôi khuyến khích con nếu thấy bạn bắt nạt, nếu thấy điều gì sai trái, hãy mạnh dạn nói với thầy cô, hoặc trao đổi trực tiếp một cách bình tĩnh.
Tôi muốn con hiểu rằng, lên tiếng không phải để cãi vã hay chống đối, mà là để bảo vệ bản thân và giữ lấy sự công bằng. Đó cũng là cách để con được tôn trọng và học cách tôn trọng chính mình.
Nhìn lại, tôi thấy câu nói trong bộ phim ấy như một lời nhắc nhở cho chính mình: Đừng bao giờ coi việc lên tiếng là lãng phí. Nó chính là sự trưởng thành, là sức mạnh, và là món quà lớn nhất cha mẹ có thể trao cho con.
