Khi xem phim Sex Education, tôi đặc biệt chú ý đến nhân vật Otis. Jean, mẹ của Otis yêu con hết mực, thậm chí còn quá quan tâm, quá "cởi mở". Nhưng chính sự đổ vỡ hôn nhân cùng cách nuôi dạy có phần thiếu ranh giới ấy đã khiến Otis gặp không ít rắc rối: khó phân định khoảng cách cá nhân, bối rối trong việc xử lý cảm xúc với người khác.
Chi tiết đó khiến tôi nhớ ngay đến một người chị đồng nghiệp. Chị có cậu con trai năm nay học lớp 8, tuổi đã lớn nhưng vẫn được mẹ ôm ấp quá đà. Chị từng cười kể: nhiều khi con trai vẫn đòi sang ngủ cùng bố mẹ. Có người góp ý: "Lớn thế rồi mà còn ngủ cùng à?", chị lại gạt đi: "Nó hiền như đất, trẻ con lắm, chẳng biết gì đâu."
Ấy vậy mà chính vì quan niệm "con còn nhỏ" ấy, đã xảy ra một chuyện rắc rối. Trong lớp, con trai chị có lần bất ngờ ôm chầm lấy một bạn nữ vì "quý bạn". Cử chỉ ấy, với cậu bé, có lẽ chỉ là cách thể hiện tình cảm ngây thơ. Nhưng với gia đình bạn nữ, đó là hành vi xâm phạm ranh giới. Họ tức giận mắng mỏ trong nhóm chat phụ huynh, thậm chí yêu cầu gia đình chị công khai xin lỗi.
Cha mẹ cần dạy cho con ranh giới (Ảnh: Phim Sex Education)
Câu chuyện khiến tôi suy ngẫm rất nhiều. Thực ra, con trai chị không hề "xấu", lỗi nằm ở việc cậu không hiểu về ranh giới. Mà ranh giới, đâu phải tự nhiên trẻ biết, nó cần được cha mẹ dạy từ những điều nhỏ nhất: con có thể thân mật với bố mẹ thế nào, có nên ôm ai đó, chạm vào ai đó khi chưa được cho phép hay không.
Tôi nhận ra, đôi khi chính tình thương vô bờ bến của cha mẹ lại vô tình làm con lẫn lộn khái niệm ranh giới. Ta cứ nghĩ con "còn bé bỏng lắm", nhưng thực tế con đã lớn, đã bước vào tuổi dậy thì, bắt đầu hình thành nhân cách và sự nhận thức về các mối quan hệ xã hội. Nếu không dạy con biết cách tôn trọng ranh giới của người khác, đến một lúc nào đó, con sẽ bị đánh giá sai, hoặc gây ra hiểu lầm đáng tiếc.
Nhìn lại nhân vật Otis trong Sex Education, tôi càng thấm thía. Yêu thương con là bản năng, nhưng dạy con về ranh giới lại là trách nhiệm. Đó không chỉ là ranh giới về thể chất, mà còn là ranh giới cảm xúc, ranh giới trong giao tiếp hàng ngày. Chú ý tới những hành động nhỏ, sửa mình trong cách ứng xử với con, và dạy con biết tôn trọng người khác, có lẽ đó mới là cách cha mẹ trao cho con hành trang vững vàng nhất.
