Gần đây, tại các cửa hàng trái cây nhập khẩu ở TP HCM và Hà Nội bắt đầu xuất hiện xoài Kensington Pride - giống xoài đặc sản của Australia nổi tiếng với thịt vàng óng và hương thơm nhẹ. Loại xoài này được nhập chủ yếu qua đường hàng không, hướng đến nhóm khách chuộng hàng cao cấp hoặc làm quà biếu.
Tại một cửa hàng trên đường Đinh Bộ Lĩnh, phường Bình Thạnh (TP HCM), xoài được đóng thùng 7 kg, mỗi thùng 9-10 trái, giá hơn 3,7 triệu đồng. Chủ cửa hàng cho biết đây là lần đầu tiên họ nhập loại xoài này, hàng về từ cuối tháng 10, mỗi đợt chỉ khoảng 5 thùng do chi phí vận chuyển và bảo quản cao.
"Mỗi trái nặng khoảng 500-600 gram, ruột chắc, vị ngọt đậm," chủ cửa hàng này nói.
Xoài Kensington Pride được cửa hàng phường Bình Thạnh. Ảnh: Maui Foods
Xoài Kensington cũng được bán với mức giá tương tự tại Hà Nội. Nhân viên một cửa hàng ở khu vực Tây Hồ cho hay, hàng nhập khẩu ngày càng siết chặt quy trình kiểm định và truy xuất nguồn gốc, khiến chi phí đầu vào tăng mạnh.
Để hàng luôn tươi, cửa hàng phải bảo quản lạnh liên tục trong hành trình, nếu nhiệt độ lệch, trái dễ hư hỏng. Do đó, giá bán lẻ trong nước cao gấp nhiều lần hàng nội," nhân viên nói.
Tại Australia, giống xoài này được trồng chủ yếu ở các vùng khí hậu khô như Queensland và Northern Territory. Theo các chủ cửa hàng nhập khẩu, loại này được ưa chuộng nhờ kỹ thuật canh tác đặc biệt: nông dân áp dụng hệ thống tưới nhỏ giọt tự động, kiểm soát nước chính xác và không dùng chất kích thích ra hoa.
Thay vào đó, họ sử dụng kỹ thuật "stress nước" - tưới có kiểm soát để cây ra hoa đồng loạt. Cây được tỉa thấp, tán mở để ánh sáng phân bố đều, giúp quả lên màu đẹp. Toàn bộ quy trình trồng, thu hoạch và đóng gói đều gắn mã truy xuất điện tử, đảm bảo chất lượng khi xuất khẩu xa.
Tại các siêu thị lớn của Australia như Woolworths, Coles hay Harris Farm, xoài này đang được bán lẻ với giá khoảng 4 USD một trái (nặng 500-600 gram), tương đương 6,7-8 USD một kg, tức khoảng 165.000-200.000 đồng mỗi kg. Như vậy, mức giá tại Việt Nam cao gấp 3 lần so với giá bán lẻ ngay tại Australia, do chi phí vận chuyển hàng không, bảo quản lạnh và hao hụt khi hàng hư hỏng.
Ở Việt Nam, giống xoài này đã được nhân giống và trồng phổ biến tại Đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt là Tiền Giang, Đồng Tháp và Cần Thơ. Giá bán tại vườn chỉ khoảng 20.000-25.000 đồng một kg, còn tại các cửa hàng cao cấp là 70.000-80.000 đồng một kg.
Ông Phúc - chủ một cửa hàng trái cây ở phường Tân Định (TP HCM- cho rằng xoài cùng giống nhưng trồng trong nước rẻ hơn nhiều do chi phí logistics thấp và nguồn cung dồi dào. Tuy nhiên, hàng nội chưa đồng đều về chất lượng, quy trình bảo quản chưa chặt, nên nhóm khách có thu nhập cao vẫn chọn hàng nhập khẩu có tem truy xuất rõ ràng, dù giá đắt gấp nhiều lần.
Theo người trồng địa phương, chính vụ xoài Australia trồng ở Việt Nam thường rơi vào tháng 3-5, khi nắng đầu mùa giúp quả đạt độ ngọt cao nhất. Năm nay, vụ xoài ở Khánh Hòa rộ đúng lúc xoài Trung Quốc vào mùa, khiến cung vượt cầu, giá tại vườn chỉ còn 5.000-8.000 đồng một kg, nhiều nông dân lỗ nặng.
Ngược lại, thời điểm tháng 10-12 là nghịch vụ trong nước, nên nguồn cung ít, đẩy giá tăng. Đây cũng là lúc xoài tại Australia bước vào chính vụ, nhờ vậy hàng nhập về Việt Nam phong phú hơn.
Theo Cục Hải quan, 9 tháng đầu năm nay Việt Nam đã chi hơn 100 triệu USD để nhập khẩu rau quả từ Australia, tăng 27% so với cùng kỳ năm ngoái. Ngoài xoài, cherry, nho, quýt, cam từ nước này là những sản phẩm được nhập nhiều về Việt Nam và bán với giá đắt đỏ.
Tương tự, các loại trái cây Việt như vải và sầu riêng khi xuất sang Mỹ hoặc Australia cũng được bán với giá cao gấp 2-3 lần so với hàng tiêu thụ trong nước, do chi phí logistics, bảo quản lạnh và kiểm định an toàn nghiêm ngặt. Dù vậy, nhiều doanh nghiệp trong nước cho rằng đây cũng là cơ hội để trái cây Việt học hỏi cách làm của Australia - từ canh tác sạch, đồng nhất chất lượng đến truy xuất điện tử, nhằm nâng cao giá trị và mở rộng chỗ đứng trên thị trường quốc tế.
