Xem xét chế độ với người hoạt động không chuyên trách
Bộ Nội vụ cho biết, với chủ trương tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã), dự kiến từ ngày 1/7/2025 sẽ kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện sau khi Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 (sửa đổi) có hiệu lực thi hành.
Cùng với đó sẽ sáp nhập cấp xã bảo đảm cả nước giảm khoảng 60 - 70% số lượng đơn vị hành chính cấp xã so với hiện nay (hiện cả nước có 10.035 cấp xã ).
Đặc khu dự kiến sẽ là chính quyền địa phương cấp xã có cơ cấu tổ chức gồm HĐND và UBND (Ảnh minh họa)
Bộ Nội vụ nhấn mạnh, sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp là nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa chiến lược đặc biệt quan trọng trong quá trình thực hiện chủ trương của Đảng về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương.
Điểm đáng chú ý, dự kiến từ 1/8/2025 sẽ kết thúc việc sử dụng người hoạt động không chuyên trách cấp xã, thôn, tổ dân phố. Bộ Nội vụ cho biết, đang chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan trung ương liên quan và các địa phương để báo cáo Chính phủ xem xét, giải quyết chế độ, chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã khi kết thúc hoạt động đối với đối tượng này.
Đồng thời, sau sắp xếp đơn vị hành chính sẽ hình thành các đơn vị hành chính cấp xã mới bao gồm xã, phường và đặc khu. Qua đó, sẽ có 11 đặc khu, bao gồm các huyện đảo: Vân Đồn, Cô Tô, Cát Hải, Trường Sa, Hoàng Sa, Phú Quý, Kiên Hải, Bạch Long Vĩ, Cồn Cỏ, Lý Sơn, Côn Đảo.
Lý giải về mô hình của các đơn vị mới này, Bộ Nội vụ cho biết, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 (sửa đổi) sẽ quy định cụ thể mô hình tổ chức, phương thức hoạt động của chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp xã (trong đó có đặc khu tại hải đảo ).
Dự thảo luật đang trình Quốc hội đề xuất mô hình tổ chức chính quyền địa phương đặc khu theo hướng: Đặc khu là chính quyền địa phương cấp xã có cơ cấu tổ chức gồm HĐND và UBND. Trong đó, HĐND cấp xã thành lập 2 ban là ban pháp chế và ban kinh tế - xã hội.
1 hay 3 xã sẽ có 1 trung tâm hành chính công?
Theo Bộ Nội vụ, đối với UBND cấp xã (trong đó có đặc khu tại hải đảo), Chính phủ sẽ ban hành nghị định quy định cụ thể tổ chức các cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp xã.
Theo đó, dự kiến tổ chức tối đa 4 phòng chuyên môn và tương đương thuộc UBND cấp xã (gồm cả đặc khu) phù hợp với đặc điểm đô thị, nông thôn, hải đảo gồm: Văn phòng HĐND và UBND; phòng kinh tế (đối với xã, đặc khu) hoặc phòng kinh tế, hạ tầng và đô thị (đối với phường và đặc khu Phú Quốc); phòng văn hóa - xã hội; và trung tâm phục vụ hành chính công.
“Riêng đối với đơn vị hành chính cấp xã giữ nguyên trạng (không sắp xếp): Có thể không tổ chức phòng chuyên môn. Chính phủ dự kiến bố trí tăng thêm 1 phó chủ tịch UBND và một số công chức cho UBND cấp xã nơi không tổ chức phòng chuyên môn và giao chính quyền địa phương cấp tỉnh quyết định cụ thể đối với từng đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn”, Bộ Nội vụ nêu rõ.
Điểm mới đáng chú ý khác, dự kiến tới đây, khi đặt trung tâm phục vụ hành chính công ở cấp xã, khi đó mỗi xã, phường có 1 trung tâm hay sẽ liên thông 3 - 5 xã có một trung tâm?
Về vấn đề này, Bộ Nội vụ cho biết, dự kiến trung tâm sẽ có nhiệm vụ tham mưu, giúp UBND cấp xã thực hiện các nhiệm vụ về xây dựng chính quyền điện tử; tổ chức triển khai thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết các thủ tục hành chính và được cung ứng các dịch vụ công trực tiếp đến người dân, tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn.
Trung tâm này cũng phối hợp với các cơ quan nhà nước ở trung ương tổ chức theo ngành dọc trên địa bàn tỉnh hoặc khu vực để tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính của người dân, doanh nghiệp trên địa bàn cấp xã.
“Bộ Nội vụ đang trong quá trình nghiên cứu, xây dựng dự thảo Nghị định của Chính phủ về cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp xã, trong đó có Trung tâm phục vụ hành chính công”, Bộ Nội vụ cho hay.
