Sáng nay, Quốc hội thảo luận tại tổ về chủ trương đầu tư 2 chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục - đào tạo (GD-ĐT) và chăm sóc sức khỏe, dân số.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết tại kỳ họp này, Quốc hội hết sức quan tâm đến lĩnh vực GD-ĐT. Trong đó, Quốc hội đã thảo luận 3 dự án luật và 1 dự thảo nghị quyết. Tất cả đều nhằm mục tiêu phát triển lĩnh vực GD-ĐT vốn luôn được xác định là quốc sách hàng đầu, đi đôi với khoa học công nghệ trong kỷ nguyên mới.
Theo Chủ tịch Quốc hội, trong giai đoạn tới, GD-ĐT chịu sự tác động của khoa học và công nghệ (KH-CN), trí tuệ nhân tạo (AI) và yêu cầu về nhân sự chất lượng cao. Trong bối cảnh đó, GD-ĐT không chỉ dừng lại ở việc dạy tốt, học tốt theo cách truyền thống mà phải tiến hành một cuộc cách mạng về tư duy.
Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ trước hết, GD-ĐT phải chuyển từ mục tiêu truyền thụ kiến thức sang phát triển năng lực giải quyết vấn đề. Vai trò của giáo viên cũng cần chuyển từ người truyền đạt kiến thức sang người hướng dẫn, truyền cảm hứng. Không gian lớp học không còn bó hẹp trong “bốn bức tường” mà phải được mở rộng thành học mọi lúc, mọi nơi. Việc đánh giá học sinh cũng cần chuyển từ điểm số bài thi sang đánh giá quá trình và sản phẩm học tập.
Ông cũng lưu ý việc coi trọng giáo dục đạo đức trong trường học, như các quan điểm “trường ra trường, lớp ra lớp, thầy ra thầy, trò ra trò", "tiên học lễ, hậu học văn”. Giáo viên phải có tâm, có tầm, đạo đức tốt, trách nhiệm cao. Học sinh lấy đạo đức làm gốc.
Chính sách y tế phải được xây dựng theo hình tháp
Về chủ trương đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số, Chủ tịch Quốc hội đề nghị khuyến khích tinh thần “phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Ông cho rằng phải đẩy mạnh y tế dự phòng, bao gồm kiểm soát bệnh tật, tiêm chủng mở rộng, giáo dục lối sống, vệ sinh môi trường… và coi đây là nguyên tắc cốt lõi để giảm gánh nặng bệnh tật cho người dân.
Theo Chủ tịch Quốc hội, dù chương trình này đòi hỏi nguồn lực nhưng có những giải pháp không nhất thiết phải tốn nhiều kinh phí vẫn có thể triển khai hiệu quả. Ông đưa dẫn chứng về “vườn thuốc nam” và "tủ thuốc gia đình" - những mô hình từng rất phổ biến để xử lý các loại bệnh thông thường ngay tại nhà.
Chủ tịch Quốc hội cũng nói đến mục tiêu mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã đề cập: đến năm 2026 phấn đấu mỗi người dân được khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1 lần/năm. Để làm được điều này, ông cho rằng cần củng cố, nâng cao năng lực hệ thống y tế cơ sở để giúp người dân tin tưởng, khám bệnh tại đây. Ông cũng nhắc lại việc dự án Luật Bảo hiểm y tế (sửa đổi) được thông qua, trong đó có quy định về thông tuyến bảo hiểm y tế (BHYT) mà không phân biệt địa giới hành chính. Theo ông, người dân phấn khởi vì không còn phải chuyển viện, chuyển tuyến.
Đáng chú ý, Chủ tịch Quốc hội nêu quan điểm về việc chính sách y tế phải được xây dựng theo hình tháp. Theo đó, đáy tháp phải là hệ thống y tế dự phòng và y tế cơ sở vững chắc, phủ rộng đến người dân. Thân tháp là y tế chuyên sâu, được hỗ trợ bởi công nghệ hiện đại. Đỉnh tháp là hệ thống chính sách và tài chính bền vững. Chủ tịch Quốc hội phân tích rằng "nếu đáy tháp yếu thì dù hô hào nhiều ở trên, hệ thống vẫn không thể vận hành hiệu quả”.
Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị các mục tiêu và giải pháp của chương trình phải bảo đảm tính khả thi, phù hợp với thực tiễn. Nội dung nào không khả thi cần được mạnh dạn cắt giảm.
Đặc biệt, sau khi chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp của từng tiểu dự án phải thống nhất với mục tiêu tổng quát, mục tiêu cụ thể và hệ thống chỉ số đánh giá.
Lưu ý rằng một chương trình được phê duyệt rồi “buông” thì khó đạt hiệu quả, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu phải thường xuyên thực hiện kiểm tra, giám sát. Ngay sau khi Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư, các cơ quan chức năng cần khẩn trương ban hành văn bản hướng dẫn, phân cấp rõ ràng, tổ chức thực hiện và bố trí vốn kịp thời.
