Trong suy nghĩ của nhiều phụ huynh Việt Nam, việc tự tay ôm con trên ô tô, nhất là trong những chuyến đi ngắn, vẫn được xem như cách bảo vệ tốt nhất và “tự nhiên nhất” cho trẻ.
Không ít cha mẹ tin rằng vòng tay của mình đủ an toàn, đủ chắc chắn để che chở con trước mọi rủi ro trên đường, thậm chí còn cảm thấy yên tâm hơn so với việc đặt trẻ vào một chiếc ghế cứng nhắc phía sau.
Chính vì niềm tin tưởng mang màu sắc bản năng ấy, nhiều gia đình vẫn duy trì thói quen ôm trẻ khi lên xe mà không lường hết được những hiểm nguy tiềm ẩn chỉ xảy ra trong tích tắc khi có va chạm.
Tuy nhiên, các chuyên gia trong lĩnh vực an toàn giao thông đều khẳng định: đây là quan niệm cực kỳ nguy hiểm và chính nó đã dẫn đến nhiều thương tâm trong các vụ va chạm thời gian qua.
Không cha mẹ nào giữ nổi trẻ trong tình huống va chạm trên đường
Trao đổi với VietNamet, TS. Trần Hữu Minh - Chánh văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia cho rằng, việc con nhỏ ngồi hoặc nằm trong vòng tay người lớn khi đi ô tô tưởng an toàn, song thực tế lại cho thấy điều ngược lại.
Ông đưa ra dẫn chứng, vào ngày 24/2/2021, tại Lâm Đồng, một ô tô 7 chỗ khi xuống dốc đã va chạm trực diện vào lan can bê tông. Vụ tai nạn khiến 4 người trong gia đình trên xe bị thương nặng, được đưa đến Bệnh viện II Lâm Đồng cấp cứu ngay sau đó. Tuy nhiên, do bị thương quá nặng, cháu bé 7 tuổi đã tử vong trên đường tới bệnh viện cấp cứu.
Một vụ tai nạn khác vào ngày 14/7/2023, một ô tô 4 chỗ di chuyển từ trung tâm TP Nam Định về xã Hợp Hưng, đến khu vực ngã tư xã Đại An và xã Hợp Hưng, đã va chạm với xe tải. Trên ô tô lúc này có 4 người (gồm 2 phụ nữ và 2 bé gái nhỏ). Cú va chạm mạnh khiến nữ tài xế và 1 cháu bé tử vong.
"Trên đây hai trường hợp điển hình cho thấy các rủi ro dẫn tới thương tích với trẻ em trên xe ô tô diễn biến phức tạp. Tuy nhiên, các thiệt hại trên có thể phòng tránh và giảm thiểu rất nhiều nếu các trẻ em trên xe ô tô trên được bảo vệ bởi các thiết bị an toàn phù hợp với trẻ", ông Trần Hữu Minh nhấn mạnh.
PGS.TS Phạm Việt Cường - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và Phòng chống chấn thương (Trường Đại học Y tế Công Cộng) cũng cho rằng, việc nghĩ có thể ôm con khi di chuyển trên ô tô là hoàn toàn sai lầm bởi lực quán tính khi xảy ra va chạm là rất cao mà chúng ta không thể thắng được.
Theo ông Cường, các nghiên cứu thực nghiệm cho thấy, khi va chạm ở tốc độ 30 km/h, một trẻ nặng 30kg sẽ tạo ra lực quán tính khoảng 150kg – bằng 3 bao xi măng.
Còn ở dải tốc độ 60 km/h, lực ép tăng lên khoảng 300kg, tương đương 6 bao xi măng. Không cha mẹ nào giữ nổi trẻ trong tình huống này.
"Khi xảy ra va chạm, ngay cả người lớn cũng không thể tự giữ được chính mình, nói gì đến việc giữ con. Chính lực quán tính cực lớn này khiến việc ôm con trở thành “vô nghĩa”, thậm chí nguy hiểm hơn, bởi trẻ có thể bị chính cơ thể của cha mẹ nghiền ép khi lao về phía trước", ông Cường phân tích.
Dây an toàn theo xe có rất ít tác dụng với trẻ nhỏ
PGS.TS Phạm Việt Cường cho biết, dây an toàn trên xe ô tô có tác dụng giảm 70% chấn thương nghiêm trọng và giảm 40% khả năng tử vong với hành khách trên xe. Tuy nhiên dây an toàn chỉ được thiết kế cho người trưởng thành.
Trong trường hợp trẻ em còn nhỏ, dây an toàn có thể không giữ được cơ thể trẻ khi có va chạm, thậm chí trẻ em bị chấn thương như siết vào cổ, bụng... bởi chính chi tiết an toàn này. Do vậy, trẻ dưới 1m35 chỉ an toàn khi được bảo vệ bởi những thiết bị an toàn phù hợp như gồm nôi sơ sinh, ghế trẻ em, ghế nâng hoặc đệm nâng (tuỳ độ tuổi).
Các chuyên gia cho rằng, mỗi loại thiết bị có thể dùng cho trẻ ở những mức tuổi khác nhau, cụ thể:
Với trẻ em dưới 2 tuổi: lời khuyên nên dùng nôi được thiết kế hướng về phía sau xe. Điều này được khuyến cáo dựa trên nguyên tắc khi có lực tác động từ phía trước thì lực va chạm sẽ bố trí dàn đều trên toàn bộ phần lưng của trẻ, qua đó giảm tối đa tác động. Điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với trẻ nhỏ, khi cơ thể còn yếu và dễ bị tổn thương.
Theo nghiên cứu, dùng ghế nôi hướng về phía sau xe giảm rủi ro tử vong hoặc chấn thương nặng tới 90% (so với trẻ không có thiết bị an toàn). Việc đặt nôi hướng về sau xe cũng giảm rủi ro gặp chấn thương nặng/tử vong xuống 5 lần so với đặt hướng về phía trước.
Với trẻ em từ 2-6 tuổi dùng ghế ngồi chuyên dụng cho trẻ em. Đây là loại phổ biến nhất, do đây là lứa tuổi mà trẻ em bắt đầu đi lại tích cực cùng với gia đình.
Với trẻ 6-8 tuổi, ghế trẻ em có thể trở nên chật chội, trẻ có thể chuyển sang ghế nâng
Với trẻ từ 8-10 tuổi, khi cơ thể trẻ tăng trưởng nhanh, có thể chuyển sang sử dụng đệm nâng và dùng dây an toàn như đối với người lớn.
Khoản 3, Điều 10 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 quy định: "Khi chở trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35 mét trên xe ô tô không được cho trẻ em ngồi cùng hàng ghế với người lái xe, trừ loại xe ô tô chỉ có một hàng ghế; người lái xe phải sử dụng, hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em". Quy định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2026.
Theo đó, thiết bị an toàn cho trẻ em là thiết bị có khả năng bảo đảm an toàn cho trẻ em ở tư thế ngồi hoặc nằm trên xe ô tô, được thiết kế để giảm nguy cơ chấn thương cho người dùng trong trường hợp xảy ra va chạm hoặc khi xe ô tô giảm tốc độ đột ngột bằng cách hạn chế sự di chuyển của cơ thể trẻ em (Mục 1.3 Quy chuẩn QCVN 123:2024/BGTVT).
Việc trang bị thiết bị an toàn cho trẻ dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35m, áp dụng đối với mọi loại ô tô chở người, không loại trừ xe nào.
Bạn có góc nhìn nào về nội dung trên? Hãy để lại ý kiến dưới phần bình luận. Mời bạn đọc cộng tác, gửi tin bài về Báo VietNamNet theo email: [email protected]. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!
