Sáng 25.11, Quốc hội thảo luận tại tổ về chủ trương đầu tư 2 chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó có hiện đại hóa, nâng cao chất lượng GD-ĐT giai đoạn 2026 - 2035.
Đại biểu Nguyễn Quốc Hận thảo luận tại tổ
ẢNH: GIA HÂN
Cầm tấm bằng đại học nhưng không xin được việc
Đại biểu Nguyễn Quốc Hận (Cà Mau) ghi nhận chất lượng giáo dục đại học thời gian qua đã có nhiều điểm khởi sắc, song nhiều ý kiến cho rằng vẫn còn những vấn đề bất cập.
Ông Hận phản ánh từ khi có chủ trương mở các trường đại học tư, chỉ tiêu xét tuyển "mỗi ngày một nhẹ", nhiều trường rất thấp, dẫn tới đầu vào sinh viên chưa đảm bảo yêu cầu.
"Sinh viên ra trường, cầm tấm bằng đại học nhưng không xin vào được bất cứ cơ quan làm việc nào. Có những sinh viên ra trường rồi phải đi chạy Grab, xe ôm, làm rất nhiều việc", vị đại biểu dẫn thực tế.
Do đó, chương trình mục tiêu quốc gia lần này, phải tính toán, sắp xếp lại, làm sao bên cạnh số lượng thì chất lượng đào tạo cần được nâng cao. Đào tạo cần dựa trên chỉ tiêu, số lượng, có kế hoạch phù hợp, tránh tràn lan.
Và không chỉ giáo dục đại học, giáo dục sau đại học cũng là vấn đề khiến ông Hận băn khoăn. Ông nói, số lượng tiến sĩ của Việt Nam hiện nay rất đông, nhưng nếu so với tầm quốc tế và khu vực, tương quan giữa các nghiên cứu khoa học và số lượng tiến sĩ như vậy, "chúng ta ở mức độ nào?".
Vị đại biểu kiến nghị phải tính toán lại, đào tạo số lượng đi đôi chất lượng, tránh câu chuyện như báo chí phản ánh thời gian qua, có những tiến sĩ ở một số ngành, lĩnh vực "nghe rất là không tưởng".
Cùng quan tâm đến chất lượng giáo dục, đại biểu Đinh Ngọc Minh (Cà Mau) đặt vấn đề làm sao để giáo dục đại học không rơi vào tình trạng "lý thuyết suông", "dạy chay, học chay".
Ông Minh dẫn chứng "có những thầy cô giáo đứng lớp cả đời chỉ dạy mỗi một tập tài liệu", trong khi một số quốc gia như Mỹ, họ chỉ cho dạy có 4 năm, 1 năm phải vào doanh nghiệp làm, sau đó mới quay trở lại dạy.
Vị đại biểu khẳng định sự quan trọng của thực tiễn trong đào tạo. Người đi dạy phải truyền được cảm hứng, kiến thức, kinh nghiệm cho người học, chứ "dạy xa đời thực tiễn thì không đạt".
Đáng chú ý, ông Minh còn đề nghị chương trình mục tiêu quốc gia lần này cần quan tâm đến việc sắp xếp, quy hoạch lại các trường đại học.
Ví dụ như tại Hà Nội, chỉ nên giữ lại các trường đã có trước năm 1975. Mục tiêu là sắp xếp các trường phân bổ đều trên cả nước. Như vậy, sinh viên có điều kiện sống tốt hơn, không phải chật trội, chen lấn ở Hà Nội hay TP.HCM "đông quá rồi".
Phó thủ tướng thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình
ẢNH: GIA HÂN
Xây dựng lại tiêu chuẩn trường đại học thay vì đặt mục tiêu theo con số
Cùng thảo luận tại tổ, Phó thủ tướng thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình khẳng định, từ khi đổi mới đến nay, nền giáo dục của Việt Nam có bước tiến rất dài. Song, như các đại biểu nêu, vẫn còn một số điểm nghẽn như: nặng về hình thức, chất lượng không cao, đào tạo không gắn với nhu cầu thực tiễn, người có trình độ cao phải đi làm việc trái nghề…
Mới đây, Bộ Chính trị đã ban hành nghị quyết về đột phá phát triển GD-ĐT, mục đích là để khắc phục những vấn đề đã nêu.
Nghị quyết đặt ra mục tiêu có các trường đại học thuộc top đầu thế giới, chú trọng tiếng Anh để đào tạo ra những công dân toàn cầu, hoặc khắc phục tình trạng chỉ tập trung học lý thuyết mà ít chú trọng đến đào tạo kỹ năng mềm…
Đề cập đến chất lượng giáo dục đại học, Phó thủ tướng nói, nghị quyết và chương trình lần này sẽ đặt ra vấn đề xây dựng lại các tiêu chí, tiêu chuẩn của trường đại học (bao nhiêu giáo sư, bao nhiêu tiến sĩ, học đào tạo những việc gì…) để hướng tới chuẩn quốc tế. Các trường đại học xét thấy không đủ chuẩn thì tự sáp nhập, giải thể, chứ không đặt ra mục tiêu phải có 100, 200 hay 300 trường.
Phó thủ tướng cũng nói đến chủ trương không cho phép các trường đại học không chuyên đào tạo một số lĩnh vực. Ví dụ, chỉ trường y mới được đào tạo bác sĩ; hoặc hiện nay có khoảng 90 cơ sở giáo dục có khoa luật, sẽ không cho phép trường không chuyên khoa luật đào tạo cử nhân luật (có thể dạy luật như một môn phối hợp).
Về đào tạo sau đại học, Phó thủ tướng nhắc đến tình trạng có những giáo sư ghi danh giảng dạy tại 9 - 10 trường đại học, nhưng có khi cả năm cũng không đến trường đó. Vì thế, các tiêu chuẩn phải được sắp xếp lại, "không được đánh trống ghi tên quá nhiều như vậy", số lượng trên giấy tờ thì đủ nhưng lại không thực chất.
Theo Phó thủ tướng, những chủ trương trên thể hiện sự quyết liệt trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Ông khẳng định, ngoài mục tiêu phải có bao nhiêu trường trong top đầu thế giới, việc xây dựng chất lượng đồng đều là rất quan trọng, làm sao sinh viên ra trường phải có chất lượng như xã hội mong muốn, đáp ứng nhu cầu thực tiễn.
