Đánh thuế thật cao với người mua bán thường xuyên bất động sản
Phát biểu tại phiên thảo luận tổ, kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, ngày 5-11 về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), Giáo sư Hoàng Văn Cường (đoàn Đại biểu Hà Nội) đề nghị cần đánh thuế cao đối với người thường xuyên mua đi bán lại bất động sản để hạn chế đầu cơ, thay vì áp dụng chung mức 2% cho mọi giao dịch như hiện nay.
Ông Cường nhấn mạnh mức thuế hiện hành "đánh đồng" giữa người chỉ có một căn nhà để ở và người liên tục mua bán kiếm lời là bất hợp lý. Ông đưa ví dụ: một người chỉ sở hữu duy nhất một căn nhà, bán đi để đổi sang nơi ở khác phải nộp 2% thuế thu nhập cá nhân khi bán và thêm 0,5% lệ phí trước bạ khi mua nhà mới. Trong khi đó, nhà đầu tư mua đất rồi "găm" chờ tăng giá gấp đôi, gấp ba, cũng chỉ chịu thuế 2%. "Chính nhóm này mới là tác nhân đẩy giá bất động sản tăng phi mã" - ông nói.
Theo đại biểu này, ở nhiều nước, người bán nhà duy nhất hoặc bán để mua chỗ ở khác được miễn thuế. Ngược lại, ai mua đất rồi bán lại trong thời gian ngắn, chẳng hạn dưới một năm – sẽ bị đánh thuế lũy tiến rất cao, như tại Hàn Quốc có thể lên đến hàng chục phần trăm. Mục tiêu là chặn tình trạng đầu cơ, "ôm" đất chờ quy hoạch để hưởng chênh lệch.
Do đó, ông đề xuất miễn thuế cho người bán nhà duy nhất và đánh thuế cao với người giao dịch liên tục, bởi hiện nay cơ sở dữ liệu đất đai đã được số hóa, có thể xác định rõ ai là người đầu cơ, ai là người ở thật.
Khi dữ liệu chưa đủ, người dân chịu thiệt trước
Trao đổi với Báo Người Lao Động, bà Võ Nhật Liễu, Tổng Giám đốc Học viện Propiin, đồng tình với quan điểm hạn chế đầu cơ, song cảnh báo nếu triển khai vội vã, chính sách có thể đánh nhầm vào người dân mua nhà để ở.
Theo bà, không ít người bán nhà không phải để đầu cơ mà vì cần tiền xoay xở, chữa bệnh, cho con học hành hoặc đổi nơi ở phù hợp hơn. Nếu chỉ dựa vào số lần mua bán hay số sổ đỏ đứng tên để đánh thuế cao, chính những người này lại bị xem là "đầu cơ".
Hiện dữ liệu sở hữu nhà đất ở Việt Nam vẫn chưa hoàn thiện và còn chồng chéo, khó xác định chính xác ai đang ở thật, ai bỏ đất hoang. "Nếu chưa có dữ liệu chuẩn mà đã áp thuế, người mua ở thật sẽ là người chịu thiệt đầu tiên" - bà Liễu nhận định.
Bà dẫn chứng, giá nhà ở Hà Nội và TP HCM đã tăng hơn 50% trong 5 năm, trong khi thu nhập bình quân người lao động chỉ khoảng 8,3 triệu đồng/tháng. Một căn hộ 70 m² giá hơn 3 tỉ đồng, người có thu nhập trung bình phải làm gần 35 năm mới mua nổi. "Những người này đâu phải đầu cơ, họ chỉ muốn có một mái nhà ổn định" - bà nói.
Cần đánh thuế theo thời gian nắm giữ, không theo số nhà
Cần đánh thuế theo thời gian nắm giữ
Bà Liễu nói thêm theo quy định hiện hành, người chỉ có một căn nhà duy nhất được miễn thuế thu nhập cá nhân nếu đã sở hữu trên 6 tháng và bán toàn bộ căn đó. Tuy nhiên, nếu là căn hộ chưa có sổ hồng, người bán vẫn phải nộp 2% thuế dù đây là tài sản duy nhất. Ngược lại, những người đầu cơ thật sự lại dễ dàng né thuế bằng cách nhờ người khác đứng tên hoặc chưa sang sổ.
Do đó, bà cho rằng thay vì đánh thuế theo số lượng nhà đất thì nên đánh theo thời gian nắm giữ tài sản. Cụ thể, càng bán sớm sau khi mua, thuế càng cao; càng giữ lâu, thuế càng giảm. Chẳng hạn, nếu bán trong năm đầu tiên có thể áp thuế cao nhất để ngăn đầu cơ lướt sóng, sau đó giảm dần theo từng năm. Sau 5 năm, vẫn áp mức thuế hiện hành 2% như hiện nay.
Cách tính này, theo bà, hoàn toàn khả thi vì dữ liệu mua – bán đã có trong hợp đồng công chứng. Người mua để ở lâu dài sẽ không bị ảnh hưởng, trong khi những người đầu cơ ngắn hạn, mua rồi bán lại trong vài tháng sẽ phải chịu chi phí thuế tương xứng với hành vi đầu cơ.
"Chống đầu cơ là cần thiết nhưng chính sách phải công bằng"- bà Liễu nhấn mạnh và cho rằng: "Thuế nên là công cụ giúp thị trường minh bạch, bảo vệ người mua ở thật, chứ không phải khiến người dân thêm lo sợ khi muốn sở hữu một chốn an cư".
