Một trong những "thuyết âm mưu công nghệ" lâu đời phổ biến nhất là điện thoại thông minh nghe lén các cuộc trò chuyện riêng tư của chúng ta. Vấn đề là, chưa ai có thể tìm thấy bằng chứng rõ ràng cho thấy điều này thực sự đang xảy ra.
Vào năm 2024, trang tin tức điều tra 404 Media tiết lộ rằng tập đoàn truyền thông khổng lồ Cox Media Group (CMG) đã phát triển một hệ thống mà họ gọi là Active Listening. Hệ thống này có thể thu thập được "dữ liệu ý định thời gian thực" bằng cách sử dụng micrô của thiết bị thông minh. "Dữ liệu giọng nói" này sau đó có thể được ghép nối với các quy trình AI và "dữ liệu hành vi" khác để phục vụ các quảng cáo.
Hệ thống Active Listening này thực sự hoạt động như thế nào vẫn chưa rõ ràng nhưng hầu như ngay lập tức mọi công ty công nghệ lớn đều tránh xa CMG. Amazon tuyên bố chưa bao giờ hợp tác với CMG với tư cách là đối tác quảng cáo, trong khi Google và Meta nhanh chóng cắt đứt mọi mối quan hệ với công ty. Ngay cả CMG cũng tuyên bố sản phẩm Active Listening đã "bị ngừng sản xuất để tránh hiểu lầm".
Hệ thống CMG được đề xuất không nghe qua micrô của điện thoại 24/7, thay vào đó, nó sử dụng những phần dữ liệu giọng nói nhỏ được ghi lại và tải lên đám mây sau khi bạn kích hoạt trợ lý giọng nói của mình bằng lệnh "Hey Google" hoặc "Hey Siri". Tiết lộ này đã khơi dậy lại thuyết âm mưu "điện thoại thông minh nghe lén".
Vào năm 2019, công ty an ninh mạng di động Wandera đã tiến hành một loạt các thí nghiệm để hiểu cách điện thoại thông minh của bạn có thể nghe lén các cuộc trò chuyện riêng tư hay không. Kết quả cho thấy thức tế phức tạp và đáng lo ngại hơn nhiều.
Chú thích ảnh
Facebook thừa nhận đã nghe lén các cuộc trò chuyện riêng tư?
Vào đầu tháng 8/2019, thông tin Facebook đã ký hợp đồng với một công ty bên ngoài để phiên âm các cuộc trò chuyện bằng âm thanh được thực hiện thông qua ứng dụng Facebook Messenger được lan truyền. Quá trình này được tiến hành để kiểm tra độ chính xác của thuật toán phiên âm tự động mà Facebook đang triển khai. Phía công ty cũng tuyên bố rằng tất cả người dùng đã chọn dịch vụ phiên âm đều biết về hệ thống đánh giá. Câu chuyện này đã nhanh chóng lan truyền trên các phương tiện truyền thông, với một loạt các tiêu đề khẳng định một cách mạnh mẽ rằng " Facebook thừa nhận rằng họ đã nghe lén các cuộc trò chuyện riêng tư của người dùng".
Trên thực tế, Facebook đã phủ nhận cáo buộc nghe lén các cuộc trò chuyện của người dùng để tạo quảng cáo: "Chúng tôi hiển thị quảng cáo dựa trên sở thích của mọi người và thông tin hồ sơ khác – không phải thông qua những gì bạn nói.”
Dữ liệu không khớp nhau
Vì vậy, vào năm 2019, Wandera đã bắt đầu thử nghiệm lý thuyết "gián điệp điện thoại". Thí nghiệm của Wandera khá đơn giản. Họ đặt một chiếc iPhone và một chiếc Samsung Galaxy trong phòng, sau đó phát một vòng lặp âm thanh quảng cáo thức ăn cho thú cưng trong 30 phút mỗi ngày, trong 3 ngày.
Quyền của người dùng đối với các ứng dụng đều được bật, hai chiếc điện thoại cũng được đặt trong môi trường giống nhau. Thử nghiệm có hai mục tiêu chính. Đầu tiên, một số ứng dụng đã được quét sau thử nghiệm để xác định xem quảng cáo thức ăn cho vật nuôi có đột nhiên xuất hiện hay không. Thứ hai, các thiết bị đã được kiểm tra chặt chẽ để theo dõi mức tiêu thụ dữ liệu, mức sử dụng pin và hoạt động nền.
Kết quả là không có quảng cáo thức ăn cho vật nuôi nào xuất hiện trên bất kỳ ứng dụng nào sau khi thử nghiệm. Thậm chí còn đáng chú ý hơn, hầu như không có sự khác biệt nào về mức tiêu thụ dữ liệu, mức sử dụng pin và hoạt động nền giữa các thử nghiệm phòng âm thanh và các thử nghiệm phòng im lặng. Sự thật này rất quan trọng, vì nếu một ứng dụng truy cập micrô và gửi âm thanh đến máy chủ đám mây để phân tích thì sẽ có dấu vết có thể phát hiện được về mức tiêu thụ dữ liệu.
James Mack, một kỹ sư của Wandera đang làm việc trong bài kiểm tra, cho biết: "Chúng tôi nhận thấy dữ liệu từ các bài kiểm tra của chúng tôi thấp hơn nhiều so với dữ liệu của trợ lý ảo trong khoảng thời gian 30 phút, điều này cho thấy việc ghi âm liên tục các cuộc trò chuyện và tải lên đám mây không diễn ra trên bất kỳ ứng dụng nào trong số các ứng dụng được thử nghiệm này".
Chú thích ảnh
"Chúng tôi phát hiện những điều không ngờ tới"
Vào đầu năm 2017, Jingjing Ren, một nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Northeastern, và Elleen Pan, một sinh viên đại học, đã thiết kế một nghiên cứu để điều tra vấn đề liệu điện thoại có nghe lén các cuộc trò chuyện mà người dùng không biết hay không. Các nhà nghiên cứu nhanh chóng nhận ra rằng micrô của điện thoại không được kích hoạt một cách bí mật, nhưng cũng nhận ra rằng có một số thứ khác đang diễn ra.
“Hoàn toàn không có rò rỉ âm thanh nào cả – không một ứng dụng nào kích hoạt micrô”, Christo Wilson, một nhà khoa học làm việc trong dự án cho biết. “Sau đó, chúng tôi bắt đầu phát hiện những điều không ngờ tới. Các ứng dụng tự động chụp ảnh màn hình của chính chúng và gửi cho bên thứ ba”.
Trong số hơn 17.000 ứng dụng Android được kiểm tra, hơn 9.000 ứng dụng có quyền chụp ảnh màn hình. Và một số ứng dụng được phát hiện đang chủ động thực hiện việc này, chụp ảnh màn hình và gửi cho các nguồn của bên thứ ba.
"Điều đó có khả năng tệ hơn nhiều so với việc để camera chụp ảnh trần nhà hoặc micrô ghi lại những cuộc trò chuyện vô nghĩa", David Choffnes, một nhà khoa học máy tính khác làm việc trong dự án, cho biết.
Vì vậy, điện thoại của bạn có thể không nghe lén cuộc trò chuyện, nhưng nó có khả năng theo dõi bạn theo nhiều cách khác. Và thông qua kho dữ liệu có thể theo dõi khổng lồ này, các công ty như Facebook và Google có thể cung cấp cho bạn các quảng cáo được nhắm mục tiêu đôi khi có vẻ chính xác đến đáng sợ.
Mike Campin, Phó chủ tịch kỹ thuật tại Wandera cho biết: "Dù không chia sẻ nhưng bên thứ ba sẽ biết các thông tin của bạn và thậm chí là giao dịch ngân hàng – đây chính xác là nơi có điểm yếu và lỗ hổng tiềm ẩn". Những thông tin này đặc biệt hữu ích đối với các nhà quảng cáo, tin tặc hoặc bất kỳ ai muốn có dữ liệu của bạn.
Thùy Anh
