FIFA, AFC trừng phạt đội dùng cầu thủ sai quy định ra sao?

Tòa án Bóng đá FIFA sẽ đưa ra phán quyết sau khi đối chiếu hồ sơ do Ủy ban Kỷ luật FIFA chuyển sang, cũng như đơn kháng cáo từ Hiệp hội Bóng đá Malaysia (FAM). Dựa trên phán quyết mà Tòa án Bóng đá FIFA tuyên bố, AFC sẽ ra quyết định có hay không xử phạt Malaysia.

Tuy nhiên, Malaysia không phải trường hợp duy nhất bị Ủy ban Kỷ luật FIFA công bố sử dụng cầu thủ không đủ điều kiện thi đấu. Trong quá khứ, FIFA và AFC từng trừng phạt nặng các tập thể lẫn cá nhân sử dụng cầu thủ trái phép.

Nếu xét các giải đấu do AFC tổ chức, như vòng loại Asian Cup 2027, thì án phạt gần nhất được AFC đưa ra là tại AFC Champions League Two 2024-2025 hồi tháng 3-2025. Sanfrecce Hiroshima (Nhật Bản) dù thắng Lion City Sailors (Singapore) 6-1 ở trận tứ kết lượt đi, nhưng sau đó bị xử thua 0-3 do Ủy ban Kỷ luật AFC phát hiện đội bóng Nhật Bản dùng tiền đạo Valere Germain khi cầu thủ này chưa hết thời hạn treo giò.

Hay vào tháng 12-2020, AFC xử Al Nasr (Saudi Arabia) thua El Jaish (Qatar) 0-3 tại AFC Champions League 2020-2021, vì đại diện Saudi Arabia sử dụng cầu thủ giả mạo hồ sơ thi đấu. Cơ quan quyền lực của bóng đá châu Á cũng từng xử thua 0-3 với các đội như K-Electric FC (Pakistan) tại AFC Cup 2016, Sepahan (Iran) tại AFC Champions League 2011…

Ở cấp độ đội tuyển, vụ việc gây chấn động làng cầu châu Á thuộc về Timor Leste vào tháng 1-2017. Khi đó, đại diện Đông Nam Á đã sử dụng 12 cầu thủ gốc Brazil không đáp ứng quy định nhập tịch của FIFA trong giai đoạn từ năm 2011 đến 2016. Hậu quả, Timor Leste bị xử thua 0-3 ở tất cả các trận có cầu thủ trái phép tham dự, bị cấm tham dự vòng loại Asian Cup 2023, và bị cấm nhập tịch cầu thủ nước ngoài trong vòng 5 năm. Ngoài ra, nhiều quan chức của Liên đoàn Bóng đá quốc gia này bị sa thải và nhận án kỷ luật từ FIFA và AFC.

Án phạt mà Timor Leste phải nhận được xem là “án điểm”, vì tính chất rất nghiêm trọng mà FIFA lẫn AFC từng áp dụng cho đội bóng sử dụng cầu thủ không đúng quy định.

Gần đây nhất, vào tháng 6-2025, FIFA xử Guinea Xích Đạo thua 0-3 trước Namibia và Liberia tại vòng loại World Cup 2026 khu vực châu Phi. Ủy ban Kỷ luật FIFA xác nhận tiền đạo Emilio Nsue không đủ điều kiện thi đấu cho Guinea Xích Đạo nhưng vẫn được sử dụng.

Về cơ bản, AFC hay FIFA thường xử thua 0-3 kèm theo phạt tiền đối với các đội bóng sử dụng cầu thủ trái quy định. Trong điều 56.1 của điều lệ Asian Cup 2027 có nêu: “Nếu một cầu thủ không đủ tư cách được sử dụng trong trận đấu, hành vi vi phạm đã xảy ra, hình phạt dành cho đội bóng hoặc liên đoàn liên quan là bị xử thua và nộp phạt ít nhất 1.000 USD. Cầu thủ vi phạm cũng bị phạt ít nhất 1.000 USD”.

Từ sự cố của Timor Leste, sau 8 năm, làng cầu thế giới tiếp tục chấn động bởi một đội tuyển thuộc châu Á. FAM có 10 ngày để thực hiện việc kháng cáo. Tuy nhiên, với những hồ sơ gần như chắc chắn mà Ủy ban Kỷ luật FIFA đã chuyển sang Tòa án Bóng đá FIFA, rất khó để Malaysia đảo ngược tình thế. Và trên thế giới hiếm có đội bóng nào "lật kèo" thành công sau khi bị Ủy ban Kỷ luật FIFA chỉ điểm.

Nếu phán quyết chính thức được đưa ra rằng Malaysia dùng cầu thủ trái phép, thì nguy cơ đội tuyển này bị xử thua 0-3 ở hai trận thắng Nepal và Việt Nam tại bảng F vòng loại Asian Cup 2027 là rất cao. Thậm chí, Malaysia còn đối mặt với nguy cơ bị loại khỏi Asian Cup 2027 và có thể bị cấm thi đấu tại vòng loại Asian Cup 2031, giống như trường hợp của Timor Leste từng bị áp dụng vào năm 2017.

Trước sự cố của 7 tuyển thủ, Malaysia tạm dẫn đầu bảng F với 6 điểm tuyệt đối, hơn 3 điểm so với hai đội xếp sau là Việt Nam và Lào. Nepal đứng cuối bảng với 0 điểm. Trong đợt FIFA Days tháng 10 tới đây, Malaysia có hai trận đấu với Lào.