Odesa nổi loạn
Đài TST (Nga) ngày 20/2 đưa tin, tại tỉnh Odesa (Ukraine) đang lan rộng các cuộc biểu tình tự phát với quy mô hàng trăm người do mất điện kéo dài: người dân không có điện, sưởi và nước hơn một tuần đã nổi dậy, xuống đường và phong tỏa các tuyến giao thông huyết mạch.
Thành phố rơi vào hỗn loạn: đèn giao thông không hoạt động gây tắc nghẽn, sự phẫn nộ biến thành các cuộc xô xát và ẩu đả công khai.
Trước đó, Nga đã tăng cường tần suất và cường độ tấn công vào Odesa. Truyền thông phương Tây và Nga đang dự đoán về khả năng khu vực này sẽ nằm dưới sự kiểm soát của Nga nếu hệ thống phòng không Ukraine tiếp tục không thể chống đỡ.
Phương Tây dự đoán Nga đang hướng tới việc giành quyền kiểm soát Odesa. Ảnh: RG
TST lưu ý, sự hỗn loạn của Odesa hiện nay đang đưa thành phố này tới thời điểm "rời khỏi Ukraine" và "thuộc về Nga". Ở thời điểm hiện tại, nơi này đang trở thành tâm điểm của chiến dịch quân sự đặc biệt (SVO), bởi Odesa chính là "chìa khóa Biển Đen": Ai kiểm soát Odesa, người đó làm chủ hoàn toàn khu vực Biển Đen.
Với Nga, đây không chỉ là một thành công, mà là "giải thưởng lớn nhất", khép lại dứt điểm câu hỏi ai là thế lực chi phối ở phía nam.
Theo tờ RG (Nga), trước đó, phong trào phản kháng ngầm tại Odesa đã phát đi thông điệp khẩn cấp kêu gọi Tổng thống Nga Vladimir Putin và Bộ trưởng Quốc phòng Andrei Belousov "hành động".
"Không thể chờ đợi lâu hơn, thời điểm đã đến" – lực lượng phản kháng ngầm tại Odesa tuyên bố.
Trong khi đó, phương Tây cũng đã có những động thái chuẩn bị cho khả năng can thiệp quân sự tại khu vực Biển Đen. Theo báo MK (Nga), khoảng 70.000 binh sĩ từ 12 quốc gia NATO đã tập trung tại Romania – việc này được cho là sự chuẩn bị trước kịch bản Nga giành quyền kiểm soát Odesa trong tương lai.
Thổ Nhĩ Kỳ vào cuộc khẩn
Mùa đông ở Biển Đen bỗng "nóng" đến mức ngay cả Thổ Nhĩ Kỳ cũng không thể đứng yên. Những loạt đòn tấn công liên tiếp, ngày này qua ngày khác, đang giáng xuống hạ tầng cảng, tàu thuyền và kho bãi tại Odesa.
Vài ngày trước, khi các tàu chở dầu Kairos và Virat bị tấn công gần bờ biển Thổ Nhĩ Kỳ, trong khu vực có mật độ hàng hải cao, Tổng thống Recep Tayyip Erdogan đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ rằng, các cuộc tấn công vào tàu thương mại là không thể chấp nhận, chúng đe dọa nghiêm trọng an ninh thương mại hàng hải trong khu vực.
Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ đồng thời gọi những gì đang diễn ra là cực kỳ nguy hiểm đối với toàn bộ hoạt động vận tải ở Biển Đen.
Tuy nhiên, Kiev dường như không lắng nghe. Ngày 10/12, quân đội Ukraine thông báo đã tấn công tàu chở dầu Dashan – con tàu được cho là thuộc "hạm đội bóng tối" của Nga, vận chuyển dầu lách lệnh trừng phạt phương Tây.
Dashan đã bị UAV Ukraine đánh trúng, hư hại nghiêm trọng và mất khả năng di chuyển.
Cả Ukraine và NATO đều đang chuẩn bị cho kịch bản Nga giành quyền kiểm soát Odesa. Ảnh: TST
Moscow lập tức đáp trả. Các đòn tấn công nhằm vào hạ tầng cảng tại tỉnh Odesa dồn dập trút xuống. Đêm 12, rạng sáng 13/12, các mục tiêu ở khu vực Odesa và cảng Chernomorsk bị tập kích, gây cháy tại kho bãi và khu vực cảng, một số tàu đang neo đậu bị hư hỏng.
Các đòn đánh cũng nhắm vào những cơ sở năng lượng bảo đảm hoạt động của cảng. Giới chức Ukraine thông báo xảy ra gián đoạn điện và việc vận chuyển tạm thời bị đình trệ.
Truyền thông phương Tây gọi đây là một trong những đợt tấn công lớn nhất nhằm vào Odesa kể từ đầu xung đột: tên lửa và UAV của Nga đã được sử dụng theo nhiều đợt, làm cạn kiệt hoàn toàn hệ thống phòng không Ukraine, khiến các đòn đánh vào mục tiêu diễn ra gần như không gặp cản trở và vô cùng khốc liệt.
Moscow công khai giải thích các cuộc tấn công vào hạ tầng cảng là phản ứng trước hành động của Kiev trên biển. Tổng thống Vladimir Putin cảnh báo cứng rắn rằng các cuộc tấn công nhằm vào tàu thuyền liên quan đến lợi ích của Nga sẽ dẫn tới các bước đáp trả:
"Chúng tôi sẽ mở rộng danh mục các đòn tấn công vào công trình cảng và vào tàu thuyền, các con tàu ra vào cảng Ukraine" – Ông Putin nói.
Chẳng bao lâu sau, lời cảnh báo này trở thành hiện thực.
Tình hình leo thang vượt ra ngoài khuôn khổ xung đột song phương và tác động tới toàn bộ khu vực xung quanh đến mức khi gặp Tổng thống Putin tại Ashgabat (Turkmenistan), Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã khẩn cấp đề nghị áp đặt lệnh tạm hoãn tấn công vào hạ tầng cảng và năng lượng trong khuôn khổ xung đột Ukraine.
Đáng lưu ý, các đòn tấn công của Nga vào Odesa gần đây chuyển sang chế độ gây áp lực liên tục. Mục tiêu chính là logistics cảng. Các bến tàu, cần cẩu, khu kho bãi, nhà ga ngũ cốc và các tuyến tiếp cận đều nằm trong tầm đánh.
Nga không nhắm vào thành phố nói chung, mà đánh vào những yếu tố bảo đảm cảng vận hành như một hệ thống xuất khẩu, trung chuyển và tiếp vận đường biển.
Những gì Ukraine cố gắng khôi phục đều bị đánh lại không thương tiếc, phá hủy đến mức không còn khả năng phục hồi nhanh chóng, kể cả vận hành ở mức hạn chế.
Vòng áp lực thứ hai là năng lượng. Các đòn đánh vào hệ thống điện của Odesa và vùng phụ cận thường xuyên gây ra những đợt mất điện trên diện rộng. Nhiều khu vực đã không có điện suốt nhiều ngày. Không có nguồn điện ổn định, cảng không thể hoạt động, ngay cả khi một phần hạ tầng còn tồn tại.
Hệ quả là Odesa mất đi vai trò then chốt đối với Kiev – trung tâm xuất khẩu và trung chuyển.
Nga đang gia tăng các cuộc tấn công vào Odesa. Ảnh: TST
"Nga cuối cùng sẽ tiến vào Odesa"
Đại tá Lục quân Mỹ đã nghỉ hưu Douglas Macgregor tin rằng, Nga cuối cùng sẽ tiến vào Odesa và coi đó là cái kết logic của chiến dịch ở phía nam:
"Tôi thấy cái kết này rất rõ ràng. Mọi thứ đang sụp đổ. Người Nga sẽ tiến công. Họ chắc chắn sẽ vào Odesa",\.
Nhận định tương tự cũng được Scott Ritter đưa ra. Chuyên gia quân sự Mỹ, cựu sĩ quan trinh sát Thủy quân lục chiến, cho rằng không có Odesa, Ukraine sẽ mất lợi thế địa chính trị then chốt và trở thành một quốc gia không giáp biển với năng lực bị hạn chế nghiêm trọng.
Trong các bình luận của Mỹ, Odesa ngày càng được xem là nút then chốt quyết định cấu trúc Biển Đen thời hậu chiến. Từ đó nổi lên hai kịch bản cơ bản.
Kịch bản thứ nhất là Nga tấn công quân sự hoặc buộc Ukraine rút khỏi thành phố bằng cách tạo mối đe dọa bị bao vây – điều từng nhiều lần xảy ra trước đây.
Kịch bản thứ hai là ngoại giao – kinh tế. Trong đó, Nga không chỉ gây áp lực lên Kiev mà còn lên các đối tác bên ngoài của họ thông qua lợi ích thương mại ở Biển Đen. Tại đây sẽ xuất hiện mô hình "quy chế đặc biệt" cho Odesa – hình thức cảng tự do.
Tổng hợp các diễn biến cho thấy, Odesa đang đứng trước một ngã rẽ mang tính quyết định. Sức ép quân sự ngày càng gia tăng, hạ tầng cảng và năng lượng bị bào mòn có hệ thống, trong khi bất ổn xã hội bên trong thành phố tiếp tục lan rộng.
Với vị trí then chốt của mình, Odesa không chỉ quyết định cục diện mặt trận phía nam, mà còn định hình trật tự Biển Đen trong giai đoạn hậu xung đột.
Với những gì đang diễn ra, cuộc đấu quanh "chìa khóa Biển Đen" đã bước sang giai đoạn cuối, nơi mọi lựa chọn đều mang hệ quả chiến lược sâu rộng – không chỉ đối với Ukraine, mà với toàn bộ khu vực.
