Cá ngừ đang tồn đọng khá lớn vì ách tắc xuất khẩu
ẢNH: CTV
Ngày 26.6, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) đã có công văn gửi Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) về các vướng mắc liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
Theo VASEP, vấn đề quan trọng nhất hiện nay là giải quyết tình trạng tồn đọng, ùn ứ sản lượng cá ngừ ở khu vực các tỉnh miền Trung. Khi thị trường Mỹ có diễn biến xấu đi, các thị trường khác trở thành hy vọng để giải tỏa nguồn cung, lượng cá ngừ ngư dân khai thác trong gần 1 năm qua đang tồn ứ rất lớn tại nhiều tỉnh ở miền Trung mà đến nay chưa thể xuất khẩu được. VASEP kiến nghị Chính phủ sớm xem xét, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc này thông qua việc sớm ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định 37/2024/NĐ-CP trong thời gian tới, trong đó điều chỉnh về kích thước, chiều dài của cá ngừ vằn được phép khai thác.
Một vướng mắc khác liên quan đến xét nghiệm kháng sinh cấm trong thủy sản nhưng lại không có quy định về "ngưỡng phát hiện tối thiểu của thiết bị - MRPL". Khoảng trống pháp lý này khiến nhiều sản phẩm thủy sản có thể đủ tiêu chuẩn xuất khẩu vào EU, nhưng không thể vào được siêu thị tại Việt Nam để bán cho người tiêu dùng trong nước. Theo VASEP, năm 2019, Bộ NN-PTNT ban hành Thông tư số 28/2019, trong đó quy định về "ngưỡng phát hiện tối thiểu của thiết bị - MRPL". Nhưng đến tháng 2/2024 thì Thông tư 28 bị hủy, hết hiệu lực. Đại diện cho các doanh nghiệp, VASEP kiến nghị Bộ Y tế sớm đưa bổ sung nội dung còn trống này vào khung pháp lý của dự thảo luật An toàn thực phẩm sửa đổi do Bộ Y tế đang chủ trì soạn thảo.
Ruốc được chế biến thành nhiều sản phẩm được thị trường nước ngoài ưa chuộng nhưng bị ách tắc xuất khẩu vì không được cấp giấy chứng nhận xuất xứ khai thác
Đối với sản phẩm xuất khẩu từ ruốc, mặt hàng quen thuộc này mang lại kim ngạch hàng trăm triệu USD nhưng đến nay cũng đang bị ách tắc tại thị trường EU do bị vướng mắc liên quan đến các quy định chống khai thác thủy sản bất hợp pháp (IUU)
Cụ thể, ở các tỉnh miền Trung, sản lượng ruốc khá lớn và được ngư dân khai thác gần bờ bằng các thuyền thúng nhỏ, không cần giấy phép khai thác và không phải lắp đặt thiết bị VMS (do là thuyền có chiều dài dưới 15 mét). Do các thuyền thúng nhỏ đa phần cập cảng vào bãi ngang, không cập nhật được phần mềm eCDT dẫn đến không đủ điều kiện cấp giấy xác nhận nguyên liệu khai thác (S/C) và Giấy chứng nhận (C/C) cho nguyên liệu ruốc xuất khẩu sang châu Âu theo quy định hiện hành.
Đầu tháng 6.2025, Cơ quan IUU của EU đã gửi email phản hồi tới Cục Thủy sản và Kiểm ngư (Bộ NN-MT), theo đó, Việt Nam cần xem xét điều kiện khai thác ruốc biển, nếu đáp ứng Điều 6 (theo Quy định 1005/2008 của EU) thì doanh nghiệp có thể sử dụng mẫu Giấy C/C đơn giản (Simplified Catch Certificate) để làm thủ tục xuất khẩu sản phẩm ruốc sang thị trường EU. Tuy nhiên, để áp dụng được mẫu C/C đơn giản đối với sản phẩm ruốc, cần phải được phải được Bộ NN-MT ban hành quy định cụ thể. VASEP kiến nghị Bộ NN-MT nghiên cứu và ban hành văn bản quy định cụ thể các điều kiện, yêu cầu để áp dụng mẫu Giấy chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác đơn giản (Simplified Catch Certificate) đối với mặt hàng ruốc biển xuất khẩu sang EU; tổ chức hướng dẫn thực hiện để triển khai thống nhất, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và ngư dân tiêu thụ mặt hàng ruốc.
